پژوهش ها و چشم اندازهای اقتصادی

پژوهش ها و چشم اندازهای اقتصادی

شکاف تکنولوژی و تأثیر سرمایه گذاری مستقیم خارجی بر بهره-وری کل عوامل تولید (مطالعه موردی: صنعت ایران)

نوع مقاله : پژوهشی اصیل

نویسندگان
مهدی نجاتی 1
رضا اخباری 2
1 استادیار گروه اقتصاد دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه شهید باهنر کرمان
2 دانشجوی دکتری علوم اقتصادی با گرایش اقتصاد بین الملل دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه شهید باهنر کرمان
چکیده
در شرایطی که شکاف تکنولوژی میان کشورها اندک است، سرمایه­گذاری مستقیم خارجی به واسطه انتقال تکنولوژی، اثرات معنادارتری بر بهبود بهره­وری کل عوامل تولید دارد. در این مطالعه، با لحاظ شکاف تکنولوژی، اثر سرمایه­گذاری مستقیم خارجی[1](FDI) 9 کشور منتخب OECD بر بهره­وری کل عوامل تولید[2](TFP) در 8 زیربخش صنعت اقتصاد ایران در دوره زمانی 93-1380 بررسی می­شود. در گام نخست، تابع تولید با رویکرد ARDL برآورد و مقادیر TFP استخراج شد. سپس شکاف تکنولوژی - معادل با نسبت TFP کشور خارجی به داخلی- محاسبه و در نهایت، با برآورد یک الگوی رگرسیون آستانه­ای، ملاحظه می­شود که هر چه شکاف تکنولوژی بین کشورهای فرستنده و گیرنده سرمایه کمتر باشد، اثر FDI بر TFP در بخش صنعت نیز بیشتر می­شود و با افزایش شکاف تکنولوژی، اثر مثبت سرمایه­گذاری مستقیم خارجی بر بهره­وری زیربخش­های صنعت، کاهش می­یابد. همچنین تخمین ضرایب متغیرهای مستقل از رژیم، نتایج جالبی در تضاد با انتظارات تئوریک را در مورد بهره­وری بخش صنعت نشان می­دهد. ضرایب متغیرهای تحقیق و توسعه و سرمایه انسانی، فاقد معناداری تشخیص داده می شوند که این عدم معناداری، می­تواند با کیفیت پایین سرمایه انسانی، تخصیص نامناسب مخارج مربوط به فعالیت­های تحقیق و توسعه و تحریم­های اقتصادی که موجبات افزایش نااطمینانی شده و بر وضعیت رکودی دامن می زند، توجیه ­شود. تقویت سرمایه انسانی در بخش صنعت، از طریق آموزش حین کار یا تشویق به شرکت در دوره­های آموزشی خارج از کشور جهت بهره مندی از دانش روز، می تواند به عنوان مهمترین توصیه سیاستی برای کاهش شکاف تکنولوژیکی و در نتیجه، بهبود جذب FDI معرفی شود.




[1]. Foreign Direct Investment


[2]. Total Factor Productivity
کلیدواژه‌ها
سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی
شکاف تکنولوژی
رگرسیون آستانه‌ای پانل

عنوان مقاله English

Technology Gap and the Effect of Foreign Direct Investment on Total Factor Productivity (Case Study: Iran’s Industry)

نویسندگان English

Mehdi Nejati 1
Reza Akhbari 2
1 Assistant Professor, Faculty of management and economics, Shahid Bahonar university of Kerman, Iran
2 Ph.D. Candidate in Economics, Faculty of management and economics, Shahid Bahonar university of Kerman, Iran
چکیده English

If the technology gap between counties is narrow, the foreign direct investment (FDI) will have a ‎greater impact on total factor productivity (TFP) because of technological spillovers. In this ‎study, regarding the technology gap, the impact of FDI from nine selected OECD countries on ‎TFPs in eight industrial subsectors of Iran is examined using panel threshold model during ‎‎2002-2015. To estimate this model, at first step, a Cobb-Douglas production function was ‎estimated by ARDL approach, and TFPs were calculated. Then, technology gap as ratio of ‎foreign to domestic TFPs were computed. The estimation of panel threshold ‎model ‎indicated that if technology gap between FDI recipients and donors is narrow, the effect ‎of FDI on TFP will be high in industrial subsectors. In addition, estimating the coefficients of ‎the variables independent of the regime indicated interesting results contrary to the theoretical ‎expectations about the productivity of the industrial sector. The human capital and R&D ‎expenditure had insignificant coefficients. These findings can be can be justified with the low ‎quality of human capital, inadequate expenditure of industrial sector on R&D activities, and ‎economic sanctions which raise the uncertainty and worsen the stagnation. Upgrading human ‎capital in the industrial sector through on-the-job training, or encouraging workers to participate ‎in overseas training courses are recommend to reduce the technological gap and to improve the attraction of FDI.‎

کلیدواژه‌ها English

FDI
Technology gap
Panel threshold model
اخباری، رضا و آماده، حمید. (1394). تحلیل رابطه هم انباشتگی میان نرخ بیکاری و رشد اقتصادی با رویکرد آزمون کرانه ها: شواهدی از اقتصاد ایران. فصلنامه پژوهشنامه اقتصادی، 59: 160-125.
امینی، علیرضا و ریسمانچی، هستی و فرهادی کیا، علیرضا. (1389). تحلیل نقش سرمایه گذاری مستقیم خارجی (FDI) در ارتقای بهره وری کل عوامل (TFP)؛ یک تحلیل داده های تابلویی بین کشوری. فصلنامه پژوهش های اقتصادی ایران، 43: 80-55.
بهمنی، مجتبی و حسن خانی، معصومه و شکیبایی، علیرضا. (1395). بررسی تأثیر سرریز تکنولوژی ناشی از سرمایه گذاری مستقیم خارجی بر بهره وری نیروی کار در صنایع کارخانه ای ایران. فصلنامه پژوهش‌های اقتصاد صنعتی ایران، 1(2): 115-92.
زیبایی، منصور و مظاهری، زهرا (1388). اندازه دولت و رشد اقتصادی در ایران با تأکید بر رشد بخش کشاورزی: رهیافت رگرسیون آستانه ای. مجله اقتصاد و توسعه کشاورزی، 23(1): 14.
شاه آبادی، ابوالفضل و ولی نیا، آرش. (1391). تاثیر سرریز فناوری ناشی از سرمایه گذاری مستقیم خارجی یر عملکرد بخش صنعت. فصلنامه تخصصی و مراکز رشد، 33: 25-13
عرب پور داهویی، محمد حسین. (1395). بررسی نقش عوامل مؤثر بر بهره وری کل عوامل تولید در زیر بخش های اقتصادی ایران. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید باهنر کرمان، دانشکده مدیریت و اقتصاد.
عسگری، حشمت اله. (1391). تحلیل بهره‌وری در صنایع استان ایلام. فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، 62: 123-101.
کرانی، عبدالرضا و شهیکی تاش، محمدنبی و فلاحتی، علی و رضائی، الهام. (1395). تأثیر هزینه‌های تحقیق و توسعه و نوآوری بر سودآوری صنایع کارخانه‌ای با سطوح مختلف فناوری. فصلنامه پژوهش‌های اقتصاد صنعتی، 1: 36-23.
کلانتری، عباس باقر و عرب مازار، عباس. (1371). برآورد موجودی سرمایه کشور (1338-67). مجله اقتصاد دانشکده اقتصاد دانشگاه شهید بهشتی. 1: 41-28.
کمیجانی، اکبر و پاداش، حمید و صادقین، علی و احمدی حدید، بهروز. (1389). عوامل مؤثر بر ارتقای بهره‌وری کل عوامل تولید در ایران. فصلنامه پژوهش‌های پولی-بانکی، 5: 38-1.
مرزبان، حسین و نجاتی، مهدی. (1391). اثر سرریز سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی و نقش قابلیت جذب بنگاه‌های داخلی در بخش صنعت: مورد ایران (1376-1386). مجله تحقیقات اقتصادی، 47 (4): 219-201.
Aghion, H. and Howitt, P. (1992). a model of growth through creative destruction. Econometrica, 60(2): 323-351.
Aitken, B. and Harrison, A. (1999). Do domestic firms benefit from foreign direct investment? Evidence from Venezuela. American economic review, 89(3): 608-618.
Blomstrom, M. and Kokko, A. (1998). Multinational corporations and spillovers. Journal of economic surveys, 12(3): 247-277.
Blomstrom, M. and Kakko ,A. (2003). Human capital and Inward FDI. EIJS Working paper Series 167 ,The european institute of Jappanes Studies.
Coe, D. T. and Helpman, E. (1995). International R&D spillovers. European economic review, 39(5): 859-887.
Cohen, W. M. and Levinthal, D. A. (1990). Absorptive Capacity: A New Perspective on Learning and Innovation. Administrative Science Quarterly, 35: 128-152.
Crespo, N. and Fontoura, M. P. (2007). determinant factors of FDI spillovers-what do we really know? Elsevier, 35(3): 410-425.
De Mello, L. (1997). Foreign Direct Investment in Developing Countries and Growth: A Selective Survey. Journal of Development Studies, 34(1): 1-34.
Fujimori, A. and Sato, T. (2015). Productivity and technology diffusion in India: the spillover effects from foreign direct investmen. journal of policy modeling, 37: 630-651.
Glass, A. J. and Saggi, K. (1998). International Technology Transfer and the Technology Gap. Journal of Development Economics, 55: 369-398.
Grossman, G. and Helpman, E. (1991). trade, knowledge spillovers, and growth. European economic review, 35(2-3): 517-526.
Hamida, B. and Gugler, P. (2009). Are there demonstration-related spillovers from FDI?: evidence from Switzerland. International business review, 18(5): 494-508.
Hamida, B. L. (2007). Inward Foreign direct Investment and Intra industry spillovers: The Swiss case. Phd Dissertation Switzerland, university of Fribourg.
Hansen, E. B. (1999). Threshold Effect in Non-dynamic Panels: Estimation, Testing, and Inference. Journal of Econometrics, 93: 345–368.
Hansen, E. B. (2000). Sample Splitting and Threshold Estimation. Econometrica, 68(3): 575–603.
Jin, S., Guo, H., Delgado, M. S. and Wang, H. H. (2017). Benefit or damage? The productivity effects of FDI in the Chinese food industry. food policy, 68: 1-9.
Kalotay, K. (2000). Is the Sky the Limit? The Absorptive Capacity of Central Europe for FDI. Transnational Corporations, 9: 137-162.
Keller, W. (2004). International technology diffusion. Journal of Economic Literature, 42: 752–782.
Keller, W. and Yeaple, S. (2003). Multinational enterprises, international trade and productivity growth: firm-level evidence from the united states. NBER working paper, 9504.
Kinoshita, Y. (2001). R&D and technology spillovers via FDI: Innovation and absorptive capacity. Discussion paper, 2775 London: CEPR.
Kokko, A., Tansini, R., and Zejan, M. C. (1996). Local technological capability and productivity spillovers from FDI in the Uruguayan manufacturing sector. Journal of Development Studies 32(4): 602–611.
Liang, F. H. (2017). Does foreign direct investment improve the productivity of domestic firms? Technology spillovers, industry linkages, and firm capabilities. research policy, 46: 138-159.
Liu, Z. (2008). Foreign direct investment and technology spillovers: theory and evidence. Journal of development economics, 85(1-2): 176-193.
Maskus, K. E. (2004). Encouraging international technology transfer. UNCTAD-ICSTSD project on IPRs and sustainable development, 7.
Mingyong, L., Hua, W. and Shujin, Z. (2009). Double –edge effects of the technology gap and technology spillover; Evidence from the Chines industrial sector. collage of Economic and Trade, Hunan university ,Changsha 410079.China.
Nunnenkamp, P. (2004). To what extent can foreign direct investment help achieve international development goals?. The world economy, 27(5): 657-677.
Orlic, E., Hashi, I. and Hisarciklilar, M. (2018). Cross sectoral FDI spillovers and their impact on manufacturing productivity. international business review, in press, DOI: 10.1016/j.ibusrev.2018.01.002.
Pesaran, M. H. and Shin, Y. (1995). An Autoregressive Distributed Lag Modeling Approach to Cointegration Analysis. Cambridge Working Papers in Economics, 9514.
Romer, P. (1990). Endogenous technological change. journal of political economy, 98(5): 71-102.
Santikarn, M. (1981). Technology transfer: a case study. Singapore university press.
UNCTAD (1985). Draft International Code of Conduct on the Transfer of Technology. Draft as at the close of the sixth session of Conference on 5 June 1985, TD/CODE TOT/47.
پژوهش ها و چشم اندازهای اقتصادی
دوره 20، شماره 2
تابستان 1399
صفحه 99-120