منشور اخلاق نشریه پژوهشها و چشماندازهای اقتصادی، بر اساس رهنمودهای ارائه شده توسط کمیته اخلاق انتشار طراحی شده است و از تمامی کاربران انتظار میرود به اصول اخلاقی مذکور پایبند باشند. بدیهی است هرگونه سرقت علمی یا سایر رفتارهای غیر اخلاقی منجر به حذف مقاله از فرآیند داوری خواهد شد. این منشور جهت تعیین وظایف و تعهدات سردبیر، نویسندگان، اعضای هیأت تحریریه و داوران تنظیم شده است:
وظایف و مسئولیتهای سردبیر و اعضای هیات تحریریه (دبیران)
دبیران درصورت انطباق مقالات ارسالی با حوزه کاری نشریه باید محتوای مقاله را بررسی و داوران متخصص در زمینهی موضوع مقاله را پیشنهاد دهند.
سردبیر نشریه مسئول اتخاذ تصمیم نهایی جهت پذیرش یا رد مقالات ارسالی براساس نظرات داوران و اعضای هیات تحریریه، توجه به اعتبار علمی و اهمیت مقاله برای محققان و خوانندگان، در نظر گرفتن مسائل مربوط به حق کپیبرداری، سرقت علمی و غیره میباشد.
دبیران باید اقدامات لازم جهت حفظ محرمانه بودن هویت داوران و نویسندگان انجام دهند.
دبیران باید از بررسی مقالاتی که در آن هرگونه تضاد منافعی وجود دارد، خودداری نمایند و مدیریت این مقالات را به یکی دیگر از اعضای هیات تحریریه بسپارند.
دبیران (بهویژه سردبیر) باید رفتارهای غیراخلاقی درخصوص مقاله ارسالی یا مقاله منتشر شده را بررسی کرده و اقدامات لازم را انجام دهند. هرگونه گزارش از رفتار غیراخلاقی، حتی اگر سالها پس از انتشار مقاله کشف شود، مورد بررسی قرار دهند
دبیران هنگام مواجهه با موارد مشکوک به سوء رفتار، طبق فلوچارتهای کمیته بینالمللی اخلاق (COPE) پیش خواهند. رفت. اگر در مقالات، رفتار غیراخلاقی بهخوبی مستدل باشد، بایستی پاسخی مناسب مانند تصحیح، پس گرفتن، ابراز نگرانی یا یادداشتی دیگر، در نشریه منتشر شود.
دبیران نباید هیچگونه اطلاعاتی درمورد مقالات ارسالی، تا قبل از انتشار آن در اختیار کسی قرار دهند.
دبیران نباید از اطلاعات مقالات ارسالی که هنوز منتشر نشده، بدون رضایت کتبی نویسنده برای اهداف تحقیقاتی خود استفاده کنند.
دبیران باید به تمام مقالات ارسال شده به نشریه، توجه منصفانه داشته باشند و مقالات را صرفاً از لحاظ شایستگی علمی و بدون طرفداری یا کینهتوزی شخصی یا در نظر گرفتن ملیت، جنسیت، مذهب و مسائل قومی، نژادی و سیاسی و یا وابستگی سازمانی نویسنده(گان)، مورد بررسی قرار دهند. تصمیمات مربوط به پذیرش و چاپ مقالات، نباید تحت تاثیر سیاستهای دولتها یا سازمانهای دیگر خارج از خود نشریه باشد.
سردبیر در پذیرش مقالات برای چاپ و تعیین زمان انتشار آنها اختیار تام دارد.
وظایف و مسئولیتهای داوران
داوران باید نظراتی ارائه دهند که دبیران را در امر تصمیمگیری درخصوص انتشار یا عدم انتشار مقالات ارسالی کمک کنند.
داوران باید محرمانه بودن مقالاتی که برای ارزیابی به آنها ارسال شده است را حفظ کنند.
داوران باید از ارزیابی مقالاتی که از دید آنها مشمول تضاد منافع اعم از منافع مشترک مالی، سازمانی، شخصی و یا هرگونه ارتباط دیگر با شرکتها، نهادها یا افراد مرتبط با مقالات است، امتناع کنند و موضوع را فورا به سردبیر نشریه اعلام کنند تا مقاله برای داوران جایگزین ارسال شود.
داورانی که احساس میکنند صلاحیت بررسی مقاله اختصاصیافته را ندارند یا قادر به انجام ارزیابی در مهلت مقرر نیستند، باید به سردبیر نشریه اطلاع داده و انصراف خود را از داوری مقاله اعلام کنند و اگر داور یا داوران متخصص دیگری را میشناسند، آنها را از طریق ایمیل یا بخش ارسال نظرات برای سردبیر در سایت نشریه پیشنهاد دهند.
داوران نباید درخصوص مقاله با شخصی غیر از سردبیر بحث و گفتگو کنند. همچنین نباید اطلاعات مقاله را بدون اجازه، جایی مطرح کنند. این امر در مورد مقالاتی که داور از بررسی داوری انصراف میدهد نیز صدق میکند.
داوران موظفند اطلاعات مقاله ارسالی برای ارزیابی را محرمانه تلقی کنند و از آنها درجهت منافع شخصی خود استفاده نکنند.
داوران باید مقالات را بهطور عینی، منصفانه و حرفهای ارزیابی کنند.
داوران باید از سوگیریهای شخصی در نظرات و ارزیابیهای خود پرهیز کنند و نظرات خود را بهوضوح و مستدل بیان کنند. داوران باید نقدهای مستدل و منصفانهای ارائه دهند تا به نویسندگان در بهبود مقاله کمک کنند.
داوران موظفند منابعی را که نویسنده به آنها ارجاع نداده شناسایی و بررسی نمایند. هرگونه نتیجهگیری یا بحثی که پیش از این مطرح شده باشد باید همراه با منبع ذکر شود.
داوران موظفند در صورت مشاهده هرگونه شباهت یا همپوشانی بین اثر ارسالی و مقالهای دیگر مراتب را به سردبیر اطلاع دهند.
وظایف و مسئولیتهای نویسندگان
نویسندگان باید اطمینان داشته باشند که مقاله ارسالی آنها قبلا در جای دیگری منتشر نشده باشند (مگر در قالب چکیده، بخشی از سخنرانی منتشرشده، کنفرانس یا پایاننامه) و یا درحال حاضر در نشریه دیگری در دست بررسی نیست.
از نویسندگان تقاضا میشود مقاله را با جزئیات و منابع کافی ارسال کنند تا سایر پژوهشگران امکان تکرار پژوهش را داشته باشند.
ممکن است از نویسندگان خواسته شود که دادههای خام مطالعه خود را همراه با مقاله برای بررسی و ویراستاری ارائه دهند و باید آماده باشند تا در صورت امکان، دادهها را در دسترس عموم قرار دهند.
نویسنده مسئول مقاله، مسئولیت اطمینان از تایید مقاله توسط تمام نویسندگان را برعهده دارد.
فقط افرادی که معیارهای نویسندگی را دارند باید بهعنوان نویسنده در مقاله ذکر شوند زیرا باید توانایی بر عهده گرفتن محتوای ارائه شده را داشته باشند.
نویسندگان باید در اولین مرحله ممکن (با ارائه فرم تعارض منافع در زمان ارسال مقاله)، هرگونه تضاد منافعی را که ممکن است منجر به تأثیر بر نتایج یا تفسیر آنها شود، افشا کنند.
نویسندگان متعهد هستند که فقط آثار کاملاً اصلی و عاری از هرگونه سرقت ادبی را ارسال کنند. به نویسندگان پیشنهاد میشود با نرمافزارهای تشخیص سرقت علمی، مقالات خود را مشابهتیابی کنند.
اگر کار شامل مواد شیمیایی، روشها یا تجهیزاتی باشد که در استفاده از آنها خطرات غیرعادی وجود داشته باشد، نویسندگان باید این موارد را بهوضوح در مقاله اعلام کنند.
نویسندگان باید اعلام کنند که رضایت آگاهانه برای آزمایش از عوامل انسانی (درصورت نیاز) اخذ شده است. حقوق حریم خصوصی عوامل انسانی باید همیشه رعایت شود.
زمان ارسال مقاله برای بازنگری، نویسندگان باید بهطور کامل به تمام نظرات داوران پاسخ دهند و در مهلت تعیینشده (5 تا 7 روز)، مقاله را بازبینی و فایل مقاله اصلاح شده که اول آن فایل نامه به سردبیر و پاسخ به داوران (یک فایل word با نام نویسنده ها و فایل pdf بدون نام نویسنده ها) را از طریق سایت نشریه ارسال کنند.
نویسندگان باید به افراد یا سازمانهایی که از آنها حمایت مالی کرده یا در شکلگیری پژوهش آن تأثیرگذار بودهاند اشاره نموده و در بخش "سپاسگزاری" در انتهای مقاله از آنها قدردانی کنند.
شرط ارسال مقاله برای نشریه این است که نویسنده اجازه ویرایش مقاله برای خوانا شدن را بدهد.
همه نویسندگان باید موافقت کنند که به نویسنده مسئول اجازه دهند بهعنوان شخص مکاتبهکننده با دفتر نشریه در تماس بوده و اصلاحات لازم را انجام دهد.
تحت مجوز دسترسی آزاد، حق مولف برای نویسندگان محفوظ خواهد بود، اما به دیگران اجازه بارگیری، اشتراکگذاری، نسخهبرداری یا استفاده مجدد اثر را در صورتیکه بهدرستی به آن استناد شود را میدهند.
اگر نویسندهای متوجه اشتباه یا بیدقتی مهمی در مقاله منتشرشده خود شود، موظف است مراتب را بهسرعت به سردبیر نشریه اطلاع دهد، نسبت به اصلاح آن اقدام و یا مقاله را بازپس گیرد.
نویسندگان باید بدانند که همه مقالات ارسالی به نشریه پژوهشها و چشماندازهای اقتصادی با نرمافزارهای تشخیص سرقت علمی بررسی میشوند و سرقت علمی نقض جدی اخلاق نشر است و در همه مصداقهای آن رفتاری غیر اخلاقی و غیرقابل قبول میباشد.
وظایف و مسئولیتهای ناشر
دانشگاه تربیت مدرس، بهعنوان ناشر نشریه پژوهشها و چشماندازهای اقتصادی، متعهد است اطمینان حاصل کند که تصمیمگیری درخصوص مقالات ارسالی، صرفا براساس داوری حرفهای صورت میگیرد و تحت تاثیر هیچگونه منافع تجاری نمیباشد.
ناشر موظف است با حفظ آرشیو دیجیتال خود، دسترسی دائمی به محتوای مقالات منتشرشده را تضمین نماید.
ناشر بر رعایت اخلاق انتشار توسط سردبیر، اعضای هیات تحریریه، داوران، نویسندگان و خوانندگان نظارت میکند.
ناشر به کمک سردبیران همواره باید اقدامات معقولی را برای شناسایی و جلوگیری از انتشار مقالاتی که در آن تخلفات تحقیقاتی رخ داده است، انجام دهند و تحت هیچ شرایطی چنین رفتار نادرستی را تشویق نکنند و آگاهانه اجازه وقوع چنین تخلفی را ندهند.
ناشر همواره موارد مربوط به سوءرفتارهای علمی ازقبیل انتشار دادههای جعلی یا سرقت علمی را بررسی میکند و تمایل به انجام اقدامات لازم شامل انتشار اصلاحیه، شفافسازی و یا پس گرفتن مقاله درصورت نیاز دارد.
نقض اخلاق نشر
اعضای هیات تحریریه نشریه پژوهشها و چشماندازهای اقتصادی یادآوری مینمایند که سرقت علمی در هریک از مصداقهای آن امری غیرقابل قبول است:
سرقت ادبی: سرقت ادبی عبارت است از استفاده از ایدهها و بخشهای اصلی دیگران (بدون ذکر منبع) به گونهای که تصور شود متعلق به خود شخص است. کپی کردن حتی یک جمله از مقالات شخص دیگر و حتی مقالاتی که خودتان قبلا منتشر کردهاید بدون استناد مناسب، از نظر نشریه پژوهشها و چشماندازهای اقتصادی، سرقت ادبی محسوب میشود. همه مقالات تحت بررسی یا منتشر شده در این نشریه، با نرمافزارهای تشخیص سرقت ادبی مانند iThenticateمشابهتیابی میشوند. لذا سرقت ادبی، نقض جدی اخلاق نشر است.
ارسال همزمان: باید اطمینان داشته باشید که مقاله ارسالی شما قبلا در هیچ جا و به هیچ زبان دیگری منتشر نشده و بهطور همزمان به نشریات دیگر ارسال نشوند.
انتشارات تکراری: انتشار تکراری زمانی اتفاق میافتد که دو یا چند مقاله بدون ارجاعدهی مناسب، از فرضیه، دادهها و نتایج کاملا یکسانی استفاده کنند.
انتشارات زائد: منظور از انتشارات زائد، تقسیم نامناسب اطلاعات یک مطالعه به چندین مقاله است که اغلب در اثر تمایل فرد به تکمیل رزومه تحصیلی اتفاق میافتد.
جعل دادهها: جعل داده به این معناست که محقق واقعاً مطالعه را انجام نداده است بلکه دادهها و نتایجی غیرواقعی و ساختگی را ارائه داده است و یا اینکه آزمایش را انجام داده اما دادهها یا نتایج تحقیق را حذف، دستکاری و یا تغییر داده است.
دستکاری استناد: دستکاری استناد به معنای استنادهای بیش از حد در مقاله ارسالی است که به محتوای علمی مقاله کمک نمیکند و صرفا بهمنظور افزایش استناد به کار یک نویسنده خاص یا مقالات منتشر شده در یک نشریه خاص انجام شده است. این کار منجر به ارائه نادرست اهمیت کار یا نشریهی خاصی که به آن اشاره میشود شده و بنابراین نوعی سوءرفتار علمی محسوب میشود.
مشارکت یا انتساب نامناسب نویسنده: همه نویسندگان لیست شده، باید سهم قابلتوجهی در انجام تحقیق ارائه شده در مقاله داشته باشند و همه ادعاهای آن را تایید کرده باشند. یادآور میشود که همه افرادی که سهم علمی قابل توجهی دارند ازجمله دانشجویان و تکنسینهای آزمایشگاه باید در لیست نویسندگان ذکر شوند.
تقاضای تجدید نظر
اگر نویسندگان با تصمیم هیاتتحریریه در خصوص مقاله خود مخالف باشند حق تجدید نظر خواهی را خواهند داشت. نویسندگانی که تقاضای تجدید نظر در خصوص تصمیم هیات تحریریه را دارند باید تقاضای خود را با سردبیر نشریه مطرح کنند. درچنین مواردی سردبیر مجدداً مقاله و نظرات داوران و هیات تحریریه را مورد بازبینی قرار داده و نظر خود را درخصوص پذیرش یا رد مقاله اعلام میکند و درصورت لزوم مقاله را برای اصلاحات بیشتر به نویسنده برگشت داده و یا برای بررسی مجدد به داور جدید ارسال میکند. تصمیمگیرنده نهایی در این مواقع با سردبیر نشریه است.
فصلنامه پژوهشها و چشماندازهای اقتصادی، عضو کمیته اخلاق نشر (COPE) و متعهد به پیروی از استانداردها و دستورالعملهای آن میباشد.
تغییرات در نویسندگی
§ ویراستاران این نشریه عموماً تغییرات در نویسندگی را پس از ارسال مقاله در نظر نخواهند گرفت.
§ مهم است که نویسندگان لیست نویسندگی در سامانه و ترتیب نویسندگان در مقاله را به دقت در نظر بگیرند و یک لیست قطعی نویسندگان را در زمان ارسال اولیه ارائه دهند.
§ سیاست این نشریه در مورد تغییرات نویسندگی:
§ هرگونه اضافه، حذف یا تغییر ترتیب نام نویسندگان در لیست نویسندگی فقط باید قبل از پذیرش و فقط در صورت تأیید سردبیر نشریه انجام شود.
§ درخواستهای تغییر نویسندگی باید توسط نویسنده مسئول انجام شود، که باید دلیل درخواست را به همراه تأییدیه کتبی از همه نویسندگان، از جمله هر نویسنده اضافه یا حذف شده، مبنی بر موافقت آنها با اضافه، حذف یا تغییر ترتیب، به سردبیر نشریه ارائه دهد.
§ فقط در شرایط استثنایی، سردبیر نشریه اضافه، حذف یا تغییر ترتیب نویسندگان را پس از پذیرش در نظر خواهد گرفت.
§ هر گونه تغییر غیرمجاز در نویسندگی ممکن است منجر به رد مقاله یا پس گرفتن آن شود، در صورتی که مقاله قبلاً منتشر شده باشد.
اعلامیه هوش مصنوعی مولد در نگارش علمی
نویسندگان باید استفاده از هوش مصنوعی مولد در نگارش علمی را هنگام ارسال مقاله اعلام کنند. راهنمایی زیر فقط به فرآیند نوشتن اشاره دارد، نه به استفاده از ابزارهای هوش مصنوعی برای تجزیه و تحلیل و استخراج بینش از دادهها به عنوان بخشی از فرآیند تحقیق:
· هوش مصنوعی مولد و فناوریهای مبتنی بر هوش مصنوعی فقط باید در فرآیند نوشتن برای بهبود خوانایی و زبان دستنوشته استفاده شوند.
· این فناوری باید با نظارت و کنترل انسانی اعمال شود و نویسندگان باید نتیجه را به دقت بررسی و ویرایش کنند، زیرا هوش مصنوعی میتواند خروجی معتبر به نظر برسد که میتواند نادرست، ناقص یا مغرضانه باشد. نویسندگان در نهایت مسئول و پاسخگوی محتویات اثر هستند.
· نویسندگان نباید هوش مصنوعی و فناوریهای مبتنی بر هوش مصنوعی را به عنوان نویسنده یا نویسنده همکار در مقاله ذکر کنند، زیرا نویسندگی مستلزم مسئولیتها و وظایفی است که فقط میتوان به انسانها نسبت داد و توسط آنها انجام شود.
استفاده از هوش مصنوعی مولد و فناوریهای مبتنی بر هوش مصنوعی در نگارش علمی باید با افزودن یک بیانیه هنگام ارسال اولیه مقاله اعلام شود. این بیانیه در اثر منتشر شده ظاهر میشود و باید در بخش جدیدی قبل از فهرست منابع قرار گیرد. یک مثال:
· عنوان بخش جدید: اعلامیه هوش مصنوعی مولد و فناوریهای مبتنی بر هوش مصنوعی در فرآیند نوشتن.
· بیانیه: در طول تهیه این اثر، نویسنده(ها) از ]نام ابزار / سرویس] به منظور [دلیل] استفاده کرد(ند). پس از استفاده از این ابزار/سرویس، نویسنده(ها) محتوا را در صورت نیاز بررسی و ویرایش کرد(ند) و مسئولیت کامل محتوای مقاله منتشر شده را بر عهده میگیرد(ند).
این اعلامیه در مورد استفاده از ابزارهای اساسی، مانند ابزارهای مورد استفاده برای بررسی دستور زبان، املا و منابع صدق نمیکند. اگر چیزی برای افشا ندارید، نیازی به اضافه کردن بیانیه نیست.