پژوهش ها و چشم اندازهای اقتصادی

پژوهش ها و چشم اندازهای اقتصادی

تعیین کارآیی و ناکارآیی فاصله ای تولید در زیر بخش زراعت ایران

نوع مقاله : پژوهشی اصیل

نویسنده
. استادیار بخش تحقیقات اقتصادی، اجتماعی و ترویج کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان شرقی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تبریز، ایران
چکیده
در این پژوهش، با استفاده از الگوهای کلاسیک و توسعه‌یافته رهیافت تحلیل پوششی داده‌ها، مرزهای کارآیی و ناکارآیی برای 29 محصول زراعی آبی تعیین، و جایگاه نسبی محصولات از لحاظ کارآیی درآمدی و سودآوری مشخص شد. داده‌های پژوهش، شامل اطلاعات هزینه­ای نهاده­های مورد استفاده در مراحل آماده­سازی، کاشت، داشت و برداشت، به همراه اطلاعات درآمدی و سودآوری می­باشد و متعلق به سال زراعی 94-1393 است که از نشریات وزارت جهاد کشاورزی استخراج گردید. نتایج نشان داد که در رویکرد نهاده گرا، برای درآمد ناخالص، کارآیی در بازه 2698/0 الی 8760/0 قرار داشته و به‌طور متوسط در بهترین حالت، 4/12 درصد و در نامساعدترین وضعیت، 02/73 درصد بیشتر از نهاده‌ها استفاده می‌گردد. نامطلوب‌ترین وضعیت در حالت خوش‌بینانه را محصول جو و در وضعیت بدبینانه محصول سیب‌زمینی به خود اختصاص داده است. برای سود ناخالص، میانگین امتیاز کارآیی در وضعیت خوش‌بینانه و بدبینانه، به ترتیب 6353/0 و 1997/0 بود که حداقل آن، متعلق به جو (خوش‌بینانه) و سیب‌زمینی (بدبینانه) است. در رویکرد ستانده گرا، میانگین ناکارآیی برای درآمد ناخالص در بازه 2805/0 الی 8698/0 بوده و به ترتیب، امکان کاهش درآمد به میزان 95/71 و 02/13 درصد را نشان می­داد. در مورد سود ناخالص، ناکارآیی خوش‌بینانه و بدبینانه، به ترتیب 15/18 و 40/55 درصد محاسبه شد. طبق نتایج در کلیه الگوها، جو کمترین کارآیی یا بیشترین ناکارآیی را داشت.
کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله English

Determining the Efficiency and Inefficiency Intervals of Crop Production in Iran

نویسنده English

ali shahnavazi
Assistant Professor of Agricultural Economics, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tabriz Branch
چکیده English

In this study, using the classic and developed models of data envelopment analysis, the frontiers of efficiency and inefficiency were determined for 29 irrigated crops and the relative position of products was determined in terms of gross income and gross profit efficiencies. Research data included cost of inputs used in the preparation, planting, growing and harvesting stages along with income and profitability data for the crop year of 2014-15, which was extracted from the reports of Ministry of Agricultural Jihad.

The results showed that in the input-oriented approach for gross income, the efficiency ranged from 0.2698 to 0.8660. On average, at best, 12.4% and in the worst situation, 73.2% of inputs were overused to generate gross income. The worst rank devotes to barley in the optimistic scenario and to potato in the pessimistic scenario. For the gross profit, the average efficiency score in optimistic and pessimistic scenarios were 0.6353 and 0.1997, respectively, and minimum and maximum scores belonged to barley and potato, respectively. In the output-oriented approach, the average inefficiency for gross income was between 0.2805 and 0.8698, which indicated a possible reduction of income by 71.95% and 13.22%, respectively. In the case of gross profit, optimistic and pessimistic efficiencies were 18.15% and 55.4%, respectively. According to the findings, barley had the maximum inefficiency in all models.

کلیدواژه‌ها English

Interval efficiency
Optimistic Efficiency
Pessimistic Efficiency
Ranking
Profitability
Agriculture
دادمند، ف. و ناجی عظیمی، ز. (1397). کاربست تحلیل پوششی داده فازی در ارزیابی کارایی تولید گندم مطالعه موردی: شهرستان تربت حیدریه. تحقیقات اقتصاد کشاورزی، 10 (1): 110-87.
دشتی، ق.، رشید قلم، م. و پیش بهار، ا. (1396). کاربرد روش های ناپارامتریک اصلاح شده در ارزیابی کارایی فنی تولید چغندرقند ایران. نشریه اقتصاد و توسعه کشاورزی، 31 (2): 169-157.
شهنوازی، ع. (۱۳۹۶). تعیین رتبه ی کارایی محصولات زراعی آبی در بخش کشاورزی ایران. مجله تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، 48-۲ (2): 240-227.
شهنوازی، ع. (1397). تعیین ترکیب بهینه نهاده ها در تولید پیاز در استان اذربایجان شرقی با استفاده از تحلیل پوششی داده ها. اقتصادکشاورزی و توسعه، 26 (103): 78-53.
عابدی پریجانی، ع.، معتمد، م. ک. کاوسی کلاشمی، م. (1396). بررسی کارایی فنی، تخصیصی و اقتصادی نوغانداران استان مازندران. اقتصاد کشاورزی و توسعه، 25 (99) : 101-79.
گنجی، ن.، یزدانی، س. و صالح، ا. (1397). شناسایی عوامل مؤثر بر کارایی نهاده آب در تولید گندم استان البرز (رویکرد تحلیل پوششی داده‌ها). مجله تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، 49-2 (1): 22-13.
محبان، پ.، موسوی، س. ن.، نجفی، ب.، طاهری، ف. و لیانی، ق. (1395). بررسی کارایی صنایع تبدیلی در ایران. تحقیقات اقتصاد کشاورزی، 8 (4): 100-79.
مردانی، م. و ضیائی، س. (1395). تعیین کارایی مزارع گندم آبی در شهرستان نیشابور تحت شرایط عدم حتمیت. نشریه اقتصاد و توسعه کشاورزی، ۳۰ (2): 147-136.
وزارت جهاد کشاورزی، هزینه تولید محصولات کشاورزی سال زراعی 94-1393، قابل دسترس http://dbagri.maj.ir/cost (visited 2017/09/19).
Azizi, H. (2014). DEA efficiency analysis: A DEA approach with double frontiers. International Journal of Systems Science, 45(11), 2289-2300.
Charnes, A., Cooper, W.W., & Rhodes, E. (1978). Measuring the efficiency of decision-making units. European Journal of Operational Research, 2, 429-444.
Entani, T., Maeda, Y., & Tanaka, H. (2002). Dual models of interval DEA and its extention to interval data. European Journal of Operation Research, 136, 32-45.
Nkegbe, P. K. (2018). Credit access and technical efficiency of smallholder farmers in Northern Ghana Double bootstrap DEA approach. Agricultural Finance Review, DOI 10.1108/AFR-03-2018-0018
Pradhan, A. K. (2018). Measuring Technical Efficiency in Rice Productivity Using Data Envelopment Analysis: A Study of Odisha. International Journal of Rural Management, 14(1),
Tang, X., Wang, J., Zhang, B., & Zhang, L. (2017). Application of the DEA on the performance evaluation of the agricultural support policy in China. Agricultural Economics (Czech Republic), 63(11), 510-523.
Wang, Y. M., Chin, K. S., & Yang, J. B. (2007). Measuring the performances of decision-making units using geometric average efficiency. Journal of the Operational Research Society, 58, 929-937.