پژوهش ها و چشم اندازهای اقتصادی

پژوهش ها و چشم اندازهای اقتصادی

اثر سرمایه انسانی بر آلودگی هوا در ایران؛ رهیافت GMM سری زمانی و منطق فازی

نویسندگان
1 دانشیار اقتصاد، عضو هیأت علمی دانشگاه تربیت مدرس، تهران
2 استادیار اقتصاد، عضو هیأت علمی گروه علوم اقتصادی دانشگاه کردستان، سنندج، ایران
چکیده
کیفیت نیروی انسانی، از جمله عوامل مؤثر بر تخریب محیط زیست می­باشد. برپایه بررسی­های انجام شده، آلودگی هوا تحت­تأثیر مقادیر دوره قبل از خود است و برای بررسی آن، باید از مدل پویا استفاده شود. بر این اساس در مطالعه حاضر، با استفاده از روش GMM در سری­های زمانی، اثر سرمایه انسانی بر آلودگی هوای ایران را طی دوره زمانی 1398-1360 مورد ارزیابی قرار می­گیرد. سرمایه انسانی، متغیری پنهان در اقتصاد بوده و معمولاً پراکسی­های جایگزین به­جای آن استفاده می­شود. در مقاله حاضر، ابتدا مانند اغلب مطالعات قبلی، مدل تحقیق با استفاده از پراکسی متوسط سال­های تحصیل (به عنوان شاخص سرمایه انسانی) تخمین زده شد که نتایج، حاکی از عدم معنی­داری آماری و ناسازگاری تئوریک ضرایب برآوردی می­باشد. بر اساس مبانی نظری، استدلال می­شود که شاخص سرمایه انسانی، علاوه­بر جنبه آموزش، تحت­تأثیر جنبه­های دیگر مانند مهارت و بهداشت نیز قرار دارد. بنابراین در این مقاله، با استفاده از منطق فازی، شاخصی برای سرمایه انسانی در اقتصاد ایران ساخته شده که سه جنبه اصلی (آموزش، مهارت و سلامت) سرمایه انسانی را در نظر بگیرد. نتایج تخمین مدل آلودگی هوا با استفاده از شاخص برآوردی سرمایه انسانی، نشان داد که بهبود سطح سرمایه انسانی، اثر منفی بر آلودگی هوا داشته است. پس با افزایش سرمایه انسانی و بهبود کیفیت نیروی انسانی، می­توان انتظار داشت که آلودگی هوا و تخریب محیط‌زیست کاهش یابد. همچنین شهرنشینی، صنعتی شدن، آزادی تجاری، رشد اقتصادی، آلودگی دوره پیش، اثر مثبت و معناداری بر آلودگی هوا دارند.
کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله English

The Impact of Human Capital on Air Pollution in Iran: GMM and Fuzzy Logic Approach

نویسندگان English

Morteza Ezzati 1
zana mozaffari 2
1 Associate Professor of Economics, Faculty Member of Tarbiat Modares University, Tehran, Iran
2 Assistant Professor of Economics, Faculty Member, Department of Economics, University of Kurdistan, Sanandaj, Iran
چکیده English

The quality of manpower is one of the factors affecting the environmental degradation. According to studies, air pollution is affected by its past values, so a dynamic model should be used to study it. Accordingly, using the GMM method, the present study evaluates the impact of human capital on air pollution in Iran during 1981-2019. Human capital is a latent variable in economics and is often replaced by alternative proxies. In this paper, like most previous studies, the research model was firstly estimated using the average proxy of years of schooling (as an indicator of human capital), which resulted in statistical insignificance and theoretical inconsistency in the estimated coefficients. Based on theoretical foundations, it is argued that the human capital index in addition to the education component is influenced by other aspects such as skills and health. Therefore, using fuzzy logic, an indicator for human capital in the Iranian economy has been constructed, so that it includes three main aspects (education, skills and health) of human capital. The results of estimation of the air pollution model using the human capital index showed that improving the level of human capital had a negative effect on air pollution. Therefore, by increasing human capital and improving the quality of manpower, we can expect to reduce air pollution and environmental degradation. In addition, urbanization, industrialization, trade freedom, economic growth and pollution in the previous period had positive and significant effects on air pollution.

کلیدواژه‌ها English

Human Capital
Air pollution
GMM
Fuzzy Logic
فهرست منابع
• ازوجی، علاءالدین؛ عصاری، عباس؛ واعظ مهدوی، محمدرضا و کشاورز حداد, غلامرضا. (1398)، تاثیر مؤلفه‌های سرمایه انسانی بر بهره‌وری شاغلان حقوق بگیر خصوصی؛ شواهدی مبتنی بر ریزداده‌ها، پژوهشنامه اقتصادی، دوره 19، شماره 72، صص 183-141.
• اکبر موسوی، سید صالح و حقیقت، جعفر. (1395). برآورد سری زمانی سرمایه انسانی بر مبنای متوسط سال‌های تحصیل (مطالعه موردی ایران، سال‌های 1357-1392)، مطالعات اقتصادی کاربردی ایران، دوره 5، شماره 17، صص 150-131.
‌ امینی، علیرضا و حجازی آزاد، زهره. (1386)، تحلیل و ارزیابی نقش سلامت و بهداشت در ارتقاء بهره‌وری نیروی کار در اقتصاد ایران، پژوهش‌های اقتصادی ایران، دوره 9، شماره 30، صص 163-137.
• آقایی، مجید؛ رضاقلی زاده، مهدیه و باقری فریده. (1392)، بررسی تأثیر سرمایه انسانی بر رشد اقتصادی در استان‌های ایران. پژوهش و برنامه ریزی در آموزش عالی، 9 (1): ۲۱-۴۴ .
• برقی اسکویی، محمدمهدی. (1387)، آثار آزادسازی تجاری بر انتشار گازهای گلخانه ای (دی اکسید کربن) در منحنی زیست محیطی کوزنتس، تحقیقات اقتصادی، دوره 43، شماره 82، صص 21-1.
• بهبودی، داود؛ فلاحی، فیروز و برقی گلعذانی، اسماعیل. (1389)، عوامل اقتصادی و اجتماعی مؤثر بر انتشار سرانه دی‌اکسید کربن در ایران (1383-1346)، تحقیقات اقتصادی، دوره 45، شماره 90، صص 17-1.
• پورکاظمی، محمدحسین و ابراهیمی ایلناز. (1387)، بررسی منحنی کوزنتس زیست‌محیطی در خاورمیانه، پژوهش‌های اقتصادی ایران، دوره 10، شماره 34، صص 71-57.
• تقی‌نژاد عمران، وحید و بهمن، محمد. (1391)، قاعده‌ی گسترش یافته تیلور: مطالعه موردی ایران 1357-86، تحقیقات مدل‌سازی اقتصادی، دوره 3، شماره 9، صص 19-1.
ر خلیلی عراقی، منصور؛ شرزه‌ای، غلامعلی و برخورداری، سجاد. (1391)، تحلیل تجزیه انتشار دی‌اکسید کربن ناشی از مصرف انرژی در ایران، محیط شناسی، دوره 38، شماره 61، صص 104-93.
• سرلک، احمد. (1394)، تاثیر شاخص‌های سلامت بر رشد اقتصادی استان‌های کشور، مدیریت بهداشت و درمان، دوره 6، شماره 1، 17-7.
• سلاطین، پروانه و غفاری صومعه، نیلوفر. (1395)، تأثیر سرمایه انسانی بر کیفیت محیط زیست، انسان و محیط‌زیست، دوره 14، شماره 2، صص 12-1.
• شرزه‌ای، غلامعلی و حقانی، مجید. (1388)، بررسی رابطه علی میان انتشار کربن و درآمد ملی با تأکید بر نقش مصرف انرژی، تحقیقات اقتصادی، دوره 44، شماره 87، صص 90-75.
• شهبازی، طیبه؛ شبیری، سیدمحمد و زندی، بهمن. (1394)، مطالعه نقش رسانه‌های اجتماعی در آموزش مسائل زیست‌محیطی از دیدگاه معلمان مدارس راهنمایی شهرستان سرپل ذهاب، علوم و تکنولوژی محیط‌زیست، دوره 17، شماره 2، صص 104-95.
• صالحی، محمد جواد و جمالی. (1393)، اندازه‌گیری سرمایه انسانی با روش هزینه‌یابی مبتنی بر فعالیت و ارزش افزوده اقتصادی، نامه آموزش عالی، دوره 7، شماره 27، صص 48-35.
• عاقلی، لطفعلی؛ صادقی، حسین و اسوار، آرش. (1393)، تاثیر دموکراسی بر آلودگی محیط‌زیست: شواهدی از کشورهای منتخب صادرکننده نفت، فصلنامه اقتصاد مقداری، دوره 11، شماره 2، صص 40-21.
• عزتی، مرتضی؛ مظفری، زانا و علیلو، خاطره. (1398)، اثر ساختار سنی جمعیت بر امنیت اقتصادی ایران، پژوهش‌های رشد و توسعه پایدار، دوره 19، شماره 2، صص 159-125.
• فطرس، محمد حسن و براتی، جواد. (1390)، تجزیه انتشار دی اکسیدکربن ناشی از مصرف انرژی به بخش های اقتصادی ایران، یک تحلیل تجزیه شاخص، مطالعات اقتصاد انرژی، دوره 8، شماره 28، صص 73-49.
• فطرس، محمد حسن؛ نجارزاده، ابوالفضل و پیروز محمدی، فهیمه. (1391)، بررسی رابطه میان آلودگی هوا، شدت انرژی و باز بودن اقتصاد ایران، مجله اقتصادی، دوره 12، شماره 11 و 12، صص 22-5.
‌ فلاحی، فیروز و حکتی فرید، صمد. (1392)، بررسی عوامل مؤثر بر میزان انتشار گاز دی‌اکسید کربن در استان‌های کشور (رهیافت داده‌های تابلویی)، اقتصاد محیط‌زیست و انرژی، دوره 2، شماره 6، صص 150-129.
• قربانی، زهرا. (1399). ظرفیت تحصیلی، بهره‌مندی از نیروی کار و سرمایه انسانی در میان استا‌ن‌های کشور در سال، مطالعات جمعیتی، دوره 6، شماره 1، 372-343.
• کازرونی، علیرضا؛ کیانی، پویان و مظفری، زانا. (1395)، برآورد نرخ بهره در ایران با استفاده از منطق فازی، دانش مالی تحلیل اوراق بهادار، دوره 9، شماره 30، صص 93-77.
• مبارک، اصغر؛ هژبر کیانی، کامبیز؛ معمارنژاد، عباس و پیکارجو، کامبیز. (1397)، مطالعه تاثیر کیفیت نهادی و سرمایه انسانی بر رشد اقتصادی، فصلنامه برنامه‌ریزی و بودجه، دوره 23 ، شماره 1، ۱۱۷-۱۴۶.
• محمد زاده، اعظم؛ شهیکی تاش، محمد نبی و روشن، رضا. (1394)، مقایسه مدل‌های قیمت‌گذاری دارایی‌های سرمایه‌ای مبتنی بر مصرف (CCAPM) و مبتنی بر مخارج مصرفی بخش مسکن (HCCAPM) در توضیح بازده سهام در ایران، نظریه‌های کاربردی اقتصاد، دوره 2، شماره 3، صص 72-49.
• محمدی، حسین. سخی، فاطمه. (1392)، تأثیر تجارت، سرمایه‌گذاری خارجی و توسعه انسانی بر شاخص عملکرد محیط‌زیست، سیاست‌های راهبردی و کلان، دوره 1، شماره 3، صص 75-55.
• مظفری، زانا و متفکر آزاد، محمد علی. (1398)، تأثیر سرمایه اجتماعی و سرمایه انسانی بر آلودگی هوا در استان‌های ایران، نظریه‌های کاربردی اقتصاد، دوره 6، شماره 1، صص 128-97.
• مقصودی، فرشته. (1393)، نقش آموزش‌های فنی حرفه‌ای در اقتصاد کشور و توسعه کسب و کار، ماهنامه کار و جامعه، شماره 173، 47-40.
• منجذب، محمدرضا. (1380)، انتخاب میان مدلهای خطی و خطی لگاریتیم با اتکاء به روشهای اقتصاد سنجی (بررسی موردی: منحنی انگل، پژوهشنامه اقتصادی، دوره 1، شماره 2، صص 134-121.
• نظری، روح‌اله؛ مهدوی عادلی، محمد حسین و دادگر، یداله. (1394)، بررسی عوامل مؤثر بر آلودگی محیط‌زیست در ایران طی دوره 1392-1353، پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، دوره 6، شماره 1، صص 60-47.
ب واقفی، الهام و حقیقتیان، منصور. (1394)، نقش سرمایه فرهنگی در رفتارهای اجتماعی زیست‌محیطی (مطالعه تجربی: شهر شیراز)، مجلس و راهبرد، دوره 22، شماره 84، صص 393-371.
• ورهرامی ویدا، عبدالهی مسعود. (1394)، بررسی اثرنااطمینانی ناشی از نوسانات حجم اقتصاد بر سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در ایران، فصلنامه سیاست‌های مالی و اقتصادی، دوره 3، شماره 11، صص 36-7.
• Abowd, J. M., Lengermann, P., & McKinney, K. L. (2003). The measurement of human capital in the US economy. Unpublished manuscript, Cornell University.‌
• Akpan, U., & E Abang, D. (2014). Environmental Quality and Economic Growth: A Panel Analysis of the" U" in Kuznets.
• Alam, S., Fatima, A., & Butt, M. S. (2007). Sustainable development in Pakistan in the context of energy consumption demand and environmental degradation. Journal of Asian Economics, 18(5), 825-837.
• Al-Mulali, U., Saboori, B., & Ozturk, I. (2015). Investigating the environmental Kuznets curve hypothesis in Vietnam. Energy Policy, 76, 123-131.
• Arouri, M., Shahbaz, M., Onchang, R., Islam, F., & Teulon, F. (2014). Environmental Kuznets curve in Thailand: cointegration and causality analysis. J Energy Dev, 39, 149-170.
• Barr, C. S., Newman, T. K., Becker, M. L., Parker, C. C., Champoux, M., Lesch, K. P., ... & Higley, J. D. (2003). The utility of the non‐human primate model for studying gene by environment interactions in behavioral research. Genes, Brain and Behavior, 2(6), 336-340.
• Barro, R. J. (2001). Human capital and growth. American economic review, 91(2), 12-17.‌
• Beck, T., Levine, R., & Loayza, N. (2000). Finance and the Sources of Growth. Journal of financial economics, 58(1), 261-300.
• Beckerman, W. (1992). Economic growth and the environment: Whose growth? Whose environment?. World development, 20(4), 481-496.
• Begum, R. A., Sohag, K., Abdullah, S. M. S., & Jaafar, M. (2015). CO 2 emissions, energy consumption, economic and population growth in Malaysia. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 41, 594-601.
• Budak, D. (2005). Behavior and Attitude of Students towards Environmental Issues at Faculty of Agriculture. Turkey Journal of Applied Sciences 5 (7): 1224-1227, ISSN 1812-5654 Asian Network for Scientific information. http://adsabs. harvard. edu/abs/2005JApSc... 5.1224 B.
• Deng, H., & Huang, J. (2009, July). Environmental Pollution and Endogenous Growth: Models and Evidence from China. In Environmental Science and Information Application Technology, 2009. ESIAT 2009. International Conference on (Vol. 1, pp. 72-79). IEEE.
• Greene, W. (2011). Fixed effects vector decomposition: a magical solution to the problem of time-invariant variables in fixed effects models? Political Analysis, 19(2), 135-146.
• Greiner, A., Semmler, W., & Gong, G. (2016). The forces of economic growth: a time series perspective. Princeton University Press.
• Grossman, M. (2000). The human capital model. Handbook of health economics, 1, 347-408.
• Halicioglu, F. (2009). An econometric study of CO 2 emissions, energy consumption, income and foreign trade in Turkey. Energy Policy, 37(3), 1156-1164.
• Halkos, G. E., & Tzeremes, N. G. (2009). Exploring the existence of Kuznets curve in countries' environmental efficiency using DEA window analysis. Ecological Economics, 68(7), 2168-2176.
• Hamilton, J. D. (1994). Time series analysis (Vol. 2). Princeton: Princeton university press.
• Hartwig, J. (2010). Is health capital formation good for long-term economic growth?–Panel Granger-causality evidence for OECD countries. Journal of macroeconomics, 32(1), 314-325.
• Higon, D. A., and Sena, V. (2006), Productivity, Spillovers and Human Capital: An Analysis for British Establishments Using the ARD Dataset, DTI.
• Howitt, P. (2005). Health, human capital, and economic growth: A Schumpeterian perspective. Health and economic growth: Findings and policy implications, 1, 19-40.‌
• Jefferson, M. (2006). Sustainable energy development: performance and prospects. Renewable energy, 31(5), 571-582.
• Jiang, L., & Hardee, K. (2011). How do recent population trends matter to climate change?. Population Research and Policy Review, 30(2), 287-312.‌
• Kwon, D. B. (2009, October). Human capital and its measurement. In The 3rd OECD World Forum on “Statistics, Knowledge and Policy” Charting Progress, Building Visions, Improving Life (pp. 27-30).‌
• Lan, J., & Munro, A. (2013). Environmental compliance and human capital: Evidence from Chinese industrial firms. Resource and Energy Economics, 35(4), 534-557.
• Li, S., & Zhou, C. (2019). What are the impacts of demographic structure on CO2 emissions? A regional analysis in China via heterogeneous panel estimates. Science of the Total Environment, 650, 2021-2031.‌
• Lim, S. S., Updike, R. L., Kaldjian, A. S., Barber, R. M., Cowling, K., York, H., ... & Murray, C. J. (2018). Measuring human capital: a systematic analysis of 195 countries and territories, 1990–2016. The Lancet, 392(10154), 1217-1234.‌
• Lin, S., Zhao, D., & Marinova, D. (2009). Analysis of the environmental impact of China based on STIRPAT model. Environmental Impact Assessment Review, 29(6), 341-347.
• Liu, X., Dong, X., Li, S., Ding, Y., & Zhang, M. (2021). Air pollution and high human capital population migration: An empirical study based on 35 major cities in China. Sustainable Production and Consumption, 27, 643-652.‌
• MacKinnon, J. G., White, H., & Davidson, R. (1983). Tests for model specification in the presence of alternative hypotheses: Some further results. Journal of Econometrics, 21(1), 53-70.‌
• Miciuła, I. (2016). The measurement of human capital methods. Folia Oeconomica Stetinensia, 16(1), 37-49.‌
• Mubarik, M. S., Chandran, V. G. R., & Devadason, E. S. (2018). Measuring human capital in small and medium manufacturing enterprises: What matters?. Social Indicators Research, 137(2), 605-623.‌
• Mukherjee, S., & Chakraborty, D. (2009). Is there any relationship between Environmental Quality Index, Human Development Index and Economic Growth? Evidences from Indian States.
• Nasir, M., & Rehman, F. U. (2011). Environmental Kuznets curve for carbon emissions in Pakistan: an empirical investigation. Energy Policy, 39(3), 1857-1864.
• Oxley, L., Le, T., & Gibson, J. (2008). Measuring human capital: alternative methods and international evidence. Korean Economic Review, 24(2), 283-344.‌
• Quimbita, G. pavel, M., 2005. Assessing on environmental attitude development model: Factor influencing the environmental attitude of college student. Available fromhttp. eric. ed. gov.
• Salehi, S. (2010). People and the Environment: A Study of Environmental Attitudes and Behaviour in Iran. LAP Lambert Academic Publishing.
• Tchanturia, N., Beridze, T., & Kurashvili, G. (2015). Features of Development of the Human Capital in Georgia. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 213, 580-585.
• Weatherly, L. A. (2003). Human Capital-the elusive assets: Measuring and managing human capital: A strategic imperative for HR. Research Quarterly.
• Wu, C. (2017). Human capital, life expectancy, and the environment. The Journal of International Trade & Economic Development, 1-22.