پژوهش ها و چشم اندازهای اقتصادی

پژوهش ها و چشم اندازهای اقتصادی

واکاوی اثر تغییر نرخ سود سپرده بانکی بر متغیرهای کلان اقتصاد در چارچوب الگوی اقتصادسنجی کلان ساختاری

نوع مقاله : پژوهشی اصیل

نویسندگان
1 دانشیار اقتصاد دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
2 استادیار اقتصاد دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
3 دانشجوی دکتری اقتصاد دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
چکیده
با توجه به اینکه بالاترین سهم بازار تأمین مالی کشور، مربوط به بخش بانکی است، واکاوی اثر اعمال سیاست پولی از مسیر سیستم بانکی بر اقتصاد، حائز اهمیت است. بدین منظور هدف از نگارش مقاله حاضر، بررسی تأثیر تغییر نرخ سود سپرده‌های مدت‌دار، به عنوان یکی از مهمترین منابع تأمین اعتبار بانک‌ها از مسیر سیستم بانکی بر سطح کلان اقتصاد ایران، در چارچوب یک الگوی اقتصادسنجی کلان ساختاری، طی دوره 1396- 1352 است. در این راستا، ابتدا به تدوین الگو با تمرکز بر سیستم بانکی کشور پرداخته شد. در مرحله بعد، به منظور مشاهده اثر تغییر نرخ سود سپرده بانکی، سه سناریوی افزایش، کاهش و سیاست میخکوب کردن نرخ سود، در الگو لحاظ گردید. نتایج نشان می‌دهد، میان نرخ سود سپرده و تولید ناخالص داخلی، رابطه منفی برقرار است. همچنین افزایش نرخ سود سپرده‌های مدت‌دار از مسیر منابع آزاد اعتباری بانک‌ها، به افزایش میزان اعتباردهی سیستم بانکی منجر می‌شود که اثر مستقیم بر سرمایه‌گذاری دارد و از طرف دیگر، افزایش نرخ مذکور، به افزایش هزینه استفاده از سرمایه منتهی می‌گردد و تأثیر معکوس بر سرمایه‌گذاری دارد که در مجموع، اثر هزینه استفاده از سرمایه، قوی‌تر بوده و بنابراین، سرمایه‌گذاری کاهش، و تولید نیز 66/0 درصد کاهش می‌یابد. در سناریوی کاهش نرخ سود سپرده، نتایج عکس مشاهده گردید و میزان تولید 71/0 درصد افزایش یافت. در حالی که تحت سناریوی میخکوب کردن نرخ سود سپرده مدت‌دار در 17 درصد، میزان تولید 46/0 درصد افزایش پیدا کرد. بنابراین در مجموع، افزایش نرخ سود سپرده، براساس نظریه مک‌کینون و شاو، مورد تأیید قرار نگرفت و به کاهش تولید منجر گردید.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله English

Assessing the Impact of Changing the Bank Deposit Profit Rate on Macroeconomic Variables in a Macro-structural Econometric Model

نویسندگان English

Mohammad Noferesti 1
Mehdi Yazdani 2
Nasim Babaee 3
1 Associate Professor of Economics, Faculty of Economics and Political Science, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
2 Assistant Professor of Economics, Faculty of Economics and Political Science, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
3 PhD Candidate of Economics, Faculty of Economics and Political Science, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
چکیده English

Assessing the impact of a monetary policy through the banking system on the economy is important because the highest share of Iran’s finance market belongs to the banking sector. For this purpose, this research aims to investigate the impact of changing the bank deposit profit rate through the banking system. This paper focuses on the role of deposits as one of the main financing sources of banks in a macro-structural econometric model over the period of 1973-2017.

In this respect, focusing on Iran’s banking system; a model was first formulated according to the structure of the Iranian economy. Then, three scenarios, including increasing the profit rate, decreasing the profit rate, and pegging policy, were incorporated into the model to observe the impact of profit rate changes.

The results of the simulation reveals a negative relationship between the deposit profit rate and gross domestic product. An increase in the bank deposit profit rate along with increasing the deposits through free credit resources raises credit provision by the banking system, causing a direct impact on investment. On the other hand, implementing this scenario increases the cost of capital and creates an inverse effect on investment. However, the impact of the cost of capital is stronger and leads to a reduction in investment and, consequently, reduces the output by 0.66%.

In the scenario of decreasing the profit rate, opposite results are observed, and the output increases by 0.71%. In the third scenario (Pegging deposit profit rate to 17%), however, the output increases by 0.46%. Therefore, the results implies that an increase in the bank profit rate is not confirmed by the theory of McKinnon and Shaw and decreases the GDP.

کلیدواژه‌ها English

banking system
Macro-structural Econometric Model
output
Deposit Profit Rate
ابونوری. عباسعلی. سجادی. سمیه‌السادات. محمدی. تیمور. (1392). رابطه بین نرخ تورم و نرخ سود سپرده‌های بانکی در سیستم بانکداری ایران. فصلنامه سیاست های مالی واقتصادی. ۱ (۳): ۲۳-۵۲.
حافظی. حامد. (1393). بررسی نقش سیستم بانکی بر سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در ایران. روند پژوهش های اقتصادی. 21 (68): 87-119.
زمانی. زهرا. جنتی. ابوالفضل. قربانی. مریم. (1397). تأثیر نوسان‌های نرخ ارز بر عملکرد نظام بانکی ایران. فصلنامه مطالعات مالی و بانکداری اسلامی، 4 (8): 81-104.
صمصامی. حسین. داودی. پرویز. امیری جاوید. هادی. (1395). مقایسه اثربخشی رشد نقدینگی بر تولید ناخالص داخلی. سرمایه‌گذاری بخش خصوصی و اشتغال با حباب بازار دارایی ها. تحقیقات اقتصادی. 51 (2): 493-457.
عباسی. ابراهیم. ابراهیم‌زاده رحیملو. بهروز. فردوسی. فروهر. (1390). بررسی تأثیر سرکوب مالی بر رشد اقتصادی ایران. دانش مالی تحلیل اوراق بهادار. 4 (3): 125-143.
غفاری. هادی. سعادت مهر. مسعود. سوری. علی. رنجبرفلاح. محمدرضا. (1395).بررسی تأثیر افزایش نرخ سود سپرده‌های بانکی بر متغیرهای کلان اقتصاد ایران. 5(18): 109-132.
کشاورزیان پیوستی. اکبر. (1388). تخمین نرخ سود بهینه بانکی برای حداکثرسازی رشد اقتصادی در ایران. فصلنامه برنامه ریزی و بودجه. ۱۴ (۱): 3-30.
کفایی. محمدعلی. پورفتحی. نغمه. (1398). بررسی اثر نوسان نرخ ارز بر رفاه اقتصادی و تعیین سیاست پولی مناسب. فصلنامه علمی پژوهشی راهبرد اقتصادی. 8 (31): 5-42.
کفایی. محمدعلی. خیراندیش. الهام. (1389). بررسی اثر تغییر نرخ سود سپرده‌های بانکی بر متغیرهای کلان اقتصادی به روش پویای سیستمی. اقتصاد و الگو سازی. 1(4): 23-52.
کمیجانی. اکبر. سیفی پور. رویا. (1385). بررسی اثرات سرکوب مالی بر رشد اقتصادی در ایران. فصلنامه پژوهش های اقتصادی (رشد و توسعه پایدار). 6 (3): 17-46.
نوفرستی. محمد. (1398). الگوسازی اقتصادسنجی کلان در ایران جلد اول. تهران. 1398. دانشگاه شهید بهشتی.
نوفرستی. محمد. (1398). الگوسازی اقتصادسنجی کلان در ایران جلد دوم. تهران. 1398. دانشگاه شهید بهشتی.
Akinwale, S. O. (2018). Bank lending rate and economic growth: evidence from Nigeria. International Journal of Academic Research in Economics and Management Sciences, 7(3): 111–122.
Alkhazaleh, A. M. K. (2017). Does banking sector performance promote economic growth? Case study of Jordanian Commercial Banks. Problems and Perspectives in Management, 15(2): 55-64.
Liu, Z., Wang, P. and Xu, Z. (2020). Interest-rate liberalization and capital misallocations. Federal Reserve Bank of San Francisco, Working Paper. 2017-15.
McKinnon, Ronald I. (1973). Money and capital in economic development. Washington D.C.: Brookings Institution.
Moyo, C. and Le, R. P. (2018). Interest rate reforms and economic growth: the savings and investment channel. MPRA Paper. No. 85297.
Shaw, Edward S. (1973). Financial Deepening in Economic Development, New York: Oxford University Press.