پژوهش ها و چشم اندازهای اقتصادی

پژوهش ها و چشم اندازهای اقتصادی

تأثیر کمک های رسمی توسعه ای دوجانبه بر توسعه انسانی در کشورهای منتخب آسیایی

نوع مقاله : پژوهشی اصیل

نویسندگان
لطفعلی عاقلی 1
مهران سام دلیری 2
بهرام سحابی 3
1 دانشیار (اقتصاد منابع)، پژوهشکده اقتصاد، دانشگاه تربیت مدرس
2 کارشناس ارشد، رشته علوم اقتصادی، دانشگاه تربیت مدرس
3 دانشیار (علوم اقتصادی)، دانشگاه تربیت مدرس
چکیده
ساختار اقتصادی درکشورهای وابسته به رانت نفت، متفاوت از سایر کشورها است. شاخص توسعه انسانی، ممکن است به دلیل افزایش رانت نفت و در پی آن، افزایش درآمد سرانه، فزونی یابد اما بهبود قابل توجهی در سایر معیارها (نرخ باسوادی و امید به زندگی) دیده نشود. تزریق بی رویه رانت های نفتی به بودجه بدون سرمایه گذاری کارآمد و مولد، منجر به بیماری هلندی و نفرین منابع می شود. کمک های رسمی توسعه ای دوجانبه[1] که توسط اعضای کمیته همیاری توسعه(DAC) [2] سازمان همکاری و توسعه اقتصادی[3] صورت می گیرد، می تواند بدون اثرگذاری منفی بر جنبه های مختلف اقتصادی و اجتماعی، بر توسعه انسانی تأثیر مثبت بگذارد. این پژوهش، به مطالعه تأثیر کمک های رسمی توسعه ای دوجانبه بر توسعه انسانی کشورهای منتخب (ایران، عراق، ترکیه، یمن، اردن، آذربایجان و گرجستان از جنوب غربی آسیا و اندونزی، فیلیپین، مالزی، تایلند، ویتنام و میانمار از جنوب شرقی آسیا) در دورۀ 2018-1999 با کمک مدل پانلی حداقل مربعات کاملاً اصلاح شده می پردازد. نتایج، نشان می دهد که کمک های رسمی توسعه ای دوجانبه و مخارج بهداشتی، تأثیر مثبت و معنادار بر شاخص توسعه انسانی داشته است. همچنین یافته ها، بیانگر تأثیر منفی و معنادار رانت نفتی، نرخ رشد جمعیت و نرخ بیکاری بر شاخص توسعه انسانی می باشد. تأثیر وجوه ارسالی فردی در دو نمونه متفاوت است، به طوری که این وجوه در کشورهای جنوب غرب آسیا، تأثیر منفی و در کشورهای جنوب شرق آسیا، تأثیر مثبت بر شاخص توسعه انسانی داشته است.


[1]. Bilateral Official Development Assistance (BODA)

[2]. Development Assistance Committee (DAC)

[3]. Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD)



کلیدواژه‌ها
خالص کمک های رسمی توسعه ای دوجانبه
شاخص توسعه انسانی
آسیا
حداقل مربعات کاملاً اصلاح شده

موضوعات

عنوان مقاله English

The Impact of Bilateral Official Development Assistance on Human Development in Selected Asian Countries

نویسندگان English

Lotfali Agheli 1
Mehran Samdaliri 2
Bahram Sahabi 3
1 Associate Professor of Economics, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran
2 M.A. of Economics, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran
3 Associate Professor, Faculty of Management and Economics, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran
چکیده English

The economic structure in oil-dependent countries is different from other countries. The human development index (HDI) may increase due to rising oil rents and subsequent increases in per capita income, but there may be no significant improvement in other indicators (literacy rate and life expectancy). The improper injection of oil rents into the country's budget without investing in manufacturing, agriculture and services, whether domestically or abroad, leads to the Dutch disease and “resource curse”. Bilateral official development assistance (BODA) from the members of the Development Assistance Committee (DAC) of the Organization for Economic Cooperation and Development (OECD) can have a positive impact on human development without having a negative impact on various economic and social aspects. In this regard, this study examines the impact of BODA on human development using a Panel-Fully Modified Ordinary Least Squares (Panal-FMOLS) model in selected countries (Iran, Iraq, Turkey, Yemen, Jordan, Azerbaijan and Georgia from Southwest Asia, and Indonesia, Philippines, Malaysia, Thailand, Vietnam and Myanmar from Southeast Asia) during 1999-2018. The results indicate that BODA and health expenditure have positive and significant effects on HDI. The findings also indicate a significant negative impact of oil rent, population growth rate and unemployment rate on HDI. The effect of personal remittances is different in the two samples, so that these funds have negative impact on HDI in the Southwest Asia and a positive effect on HDI in the Southeast Asia.

کلیدواژه‌ها English

Bilateral Official Development Assistance (BODA)
Human Development Index
Asia
Fully Modified Least Suares
1. امامی کریم، آزادوار نجمه(1393). بررسی اثر کمک های خارجی بر رشد درآمد سرانه در کشورهای منتخب در حال توسعه. سیاست گذاری پیشرفت اقتصادی، دورۀ 2، شماره 1، صص 188-163.
2. ابراهیمی‌فر، طاهره و اخوان، تورج، (1391)، بررسی تأثیر سیاستهای توسعه‌ای سازمان ملل متحد بر توسعه انسانی در آفریقای جنوبی و ایران، پژوهشنامه روابط بین‌الملل، سال 6، شماره 21، صص 36-9.
3. بارونی، محسن و هراتی خلیل‌آباد، تورج و هراتی، جواد، (1394)، تاثیر مخارج بهداشتی (دولتی- خصوصی) بر شاخص توسعه انسانی در کشورهای منتخب با سطح درآمدی بالا، متوسط و پایین: 2010-2000، مدیریت بهداشت و درمان، سال 6، شماره 2، صص 91-81.
4. بختیاری، صادق و طیبی، سید کمیل و ایزدخواستی، حجت، (1390)، بررسی اثر کمک‌های رسمی توسعه‌ای بر رفتار مالی دولت در کشورهای منتخب در حال توسعه آسیایی. فصلنامه پژوهشهای اقتصادی، سال 12، شماره 2، صص 38-23.
5. توسلی علی، خانی سریزدی نجمه(1398). تاثیر وفور منابع تجدیدناپذیر بر سهم عوامل تولید. فصلنامه برنامه ریزی و بودجه، دورۀ24، شمارۀ 2، صص 80-59.
6. رامیار سیدجواد، مجدی علی اکبر، مظلوم خراسانی محمد. (1397). نقش کمک‌های خارجی در توسعه اقتصادی- اجتماعی افغانستان. جامعه‌شناسی سیاسی جهان اسلام، دورۀ 6، شمارۀ 13، صص 32-1.
7. رجب زاده مغانی ناهید، فلاحی محمد علی، خداپرست مشهدی مهدی(1396). بررسی اثرات حکمرانی خوب بر ارتباط بین وفور منابع و توسعه مالی در کشورهای نفتی. اقتصاد پولی- مالی، دورۀ 24، شمارۀ 14، صص 114-90.
8. رضایی محمد، یاوری کاظم، عزتی مرتضی، اعتصامی منصور (1394). بررسی اثر وفور منابع طبیعی (نفت و گاز) بر سرکوب مالی و رشد اقتصادی از کانال اثرگذاری بر توزیع درآمد. پژوهشنامه اقتصاد انرژی ایران، دورۀ 4 شمارۀ 14، صص 122-89.
9. رفعت منیره، (1396)، تحلیل اثرات سرریز آزادی جریان سرمایه بر زیرشاخص توسعه انسانی، فصلنامه سیاست‌های مالی و اقتصادی، سال 5، شماره 19، صص 163-139.
10. رهبر فرهاد، سلیمی احسان. (1394). نقش انضباط مالی دولت و صندوق توسعه ملی در کاهش بیماری هلندی در اقتصاد ایران. فصلنامه مطالعات اقتصادی کاربردی ایران، دوره 14، شمارۀ 4، صص 243-219.
11. دادگر یداله، ورهرامی ویدا، محمدی شعله(1397). رابطه شاخص توسعه انسانی و نوآوری در ایران و کشورهای رقیب سند چشم انداز. راهبرد اقتصادی. دورۀ 7، شمارۀ 27، صص 26-5.
12. شاکری، عباس، (1395)، مقدمه‌ای بر اقتصاد ایران، تهران: رافع، چاپ اول.
13. صادقی حسین، علی قنبری، فرناز قربانی، زهرا کشاورزی(1393). برآورد شاخص بیماری هلندی در کشور ایران با رویکرد فازی. مطالعات و سیاست های اقتصادی، دورۀ 10، شمارۀ 1، صص 180-161.
14. عباسی‌نژاد حسین، تشکینی احمد (1392)، اقتصادسنجی کاربردی پیشرفته، تهران: نورعلم، چاپ دوم.
15. فطرس محمدحسن ، ترکمنی اسماعیل، (1391)، توسعه انسانی تعدیل‌شده و پایداری رشد اقتصادی: مقایسه تطبیقی کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه، فصلنامه علمی پژوهشهای رشد و توسعه اقتصادی، سال 2، شماره 7، صص 92-59.
16. قزلباش اعظم، سیفی احمد، خداپرست مشهدی مهدی. (1398). بررسی سناریوهای تخصیص بهینه درآمد‌های نفتی در ایران با فرض وجود بیماری هلندی با رویکرد تعادل عمومی محاسبه‌پذیر پویا (DCGE). سیاست گذاری اقتصادی، دورۀ 11، شمارۀ 22، صص 364-335.
17. کریمی، زهرا، (1394)، نگاهی به اقتصاد ایران، بابلسر: دانشگاه مازندران، چاپ اول.
18. گجراتی، دامودار، (1396)، مبانی اقتصادسنجی؛ ترجمه حمید ابریشمی؛ تهران: دانشگاه تهران، چاپ پانزدهم
19. گلدین، یان(1398). درآمدی بر توسعه اقتصادی. ترجمه لطفعلی عاقلی و نادر مهرگان. تهران: انتشارات نور علم، چاپ اول.
20. منصورآبادی شیما، خداپرست شیرازی جلیل (1398). اثر وفور منابع طبیعی بر رشد اقتصادی و نقش کیفیت نهادها. فصلنامه تحقیقات اقتصاد کشاورزی، دورۀ 11، شمارۀ 41، صص 192-175.
21. میرباقری هیر، میرناصر و رحیم‌زاده فرزاد و صفوی سید راشد (1393)، بررسی تأثیر تجارت بر توسعه انسانی در کشورهای منتخب عضو منا، پژوهش های رشد و توسعه اقتصادی، سال چهارم، شماره 16، صص 120-105.
22. نوری‌نائینی، محمدسعید و قاسمی، حسام‌الدین و کاظمی‌تریقان، مریم‌سادات، (1395)، بررسی عوامل موثر بر شاخص توسعه انسانی در ایران با استفاده از رویکرد میانگین‌گیری بیزی، فصلنامه علمی‌پژوهشی، پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، سال هشتم، شماره 29، صص 60-45.
23. Admassu, Kinday Zewdu. 2020. Official Development Assistance (ODA): Are There Corrlelations Between ODA and Corruption in Sub-Saharan Africa?. Master's thesis, Harvard Extension School.
24. Agusty, G. J., & Damayanti, S. M. (2015). The effect of foreign direct investment & official development assistance to human development index of developing countries in 2009-2013. Journal of Business and Management, 4(8), 882-889.
25. Anand, P. (2004). Financing the Provision of Global Public Goods. World Economy 27(2): 215-237.
26. Baltagi, B. (2013). Econometric Analysis of Panel Data, (5th ed). Wiley, UK.
27. Berhane A. H. & Cho, Y. C. (2017). The Impact of Official Development Assistance on the Human Development Index. Journal of Marketing Thought, 4(3): 40-48
28. Driffield, N., & Jones, C. (2013). Impact of FDI, ODA and migrant remittances on economic growth in developing countries: A systems approach. The European Journal of Development Research, 25(2), 173-196.
29. Dunfjäll, M. (2019). Sino-African Relations and ODA in the Twenty-First Century: Chinese Aid and Public Expenditure in Education and Health Sectors of Sub-Saharan African Nations. Chinese Political Science Review, 4(3), 375-402.
30. Gani, A. & Clemes, M.D. (2003). Aid type and its relationship with human wellbeing. International Journal of Social Economics, 30(6): 666-678.
31. Gulrajani, N. (2016). Bilateral versus multilateral aid channels: Strategic choices for donors. Overseas Development Institute (ODI).
32. International Labour Organization, ILOSTAT database. Data retrieved in June 21, 2020.
33. Kao, C. (1999). Spurious regression and residual-based Tests for cointegration in panel data. Journal of Econometrics, 90(1): 1-44.
34. Kaul, I., I. Grunberg and M. Stern (eds.) (1999). Global Public Goods: International Cooperationin the 21st Century(New York: Oxford University Press).
35. Lee, Y. (2015). Comparison study of disaggregated ODA and FDI impact on welfare of ODA recipient coutries (Doctoral dissertation, KDI School).
36. Lee, E., Jung, K., & Sul, J. (2019). Searching for the various effects of subprograms in official development assistance on human development across 15 Asian countries: Panel regression and fuzzy set approaches. Sustainability, 11(4), 1-21.
37. Lomoriello, R. S., Scott, R.(2018). What official development assistance went to fragile contexts? Chapter 4. In: OECD “States of Fragility 2018”. Development Co-operation Directorate.
38. Marza, M., Shaaibith, S. J., & Daly, S. S. (2018). Impact of oil price fluctuations on human development: A standard study of Iraq. The Journal of Social Sciences Research, 5(1): 396-399.
39. OECD, 2011. Measuring Aid: 50 Years of DAC Statistics, 1961-2011, OECD, Paris.
40. Olcoz-Amaya, K. (2020). Remittances and HDI. Available at: https://dspace.sewanee.edu/
41. Pradhan R. P. & Sanyal G. S. (2011). Good governance and human development: Evidence form Indian States. Development Science Journal 1(1): 1-8.
42. Ram, R. (1986). Government size and economic growth: a new framework and some evidence from cross-section and time-series data. Am. Econom. Rev., 76(1): 191-203.
43. Saliba, P. (2018). The role of the EU’s ODA in fostering economic growth in Sub-Saharan African countries. Available at: https://www.um.edu.mt/
44. Sen, A. (1999). The possibility of social choice. American Economic Review, 89(3), 349-378.
45. Siraj, T. (2012). Official development assistance (ODA), public spending and economic growth in Ethiopia. Journal of Economics and International Finance, 4(8): 173-191.
46. Streeten, P. (1981). First Things First: Meeting Basic Needs in Developing Countries. Oxford University Press.
47. Toseef, M. U., Jensen, G. A., & Tarraf, W. (2019). How Effective Is Foreign Aid at Improving Health Outcomes in Recipient Countries?. Atlantic Economic Journal, 47(4), 429-444.
48. Ul Haq M. (1995). Reflections on Human Development. Oxford University Press, Inc.
49. United Nations Development Program (UNDP). (2010). “Human Development Report”.
50. Verdier, D. (2008). Multilateralism, Bilateralism, and Exclusion in the Nuclear Proliferation Regime. International Organization Journal 62(03): 439 - 476.
51. World Bank (2018). World Development Indicators. Available at: https://databank.worldbank.org/
52. Yasin, M. (2005). Official Development Assistance and Foreign Direct Investment Flows to Sub-Saharan Africa. African Development Review 17(1): 23-40.
پژوهش ها و چشم اندازهای اقتصادی
دوره 21، شماره 2
تابستان 1400
صفحه 29-58