پژوهش ها و چشم اندازهای اقتصادی

پژوهش ها و چشم اندازهای اقتصادی

عوامل مؤثر بر نابرابری توزیع درآمد استانی در ایران: رهیافت پانل پروبیت کسری

نوع مقاله : پژوهشی اصیل

نویسندگان
1 گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده اقتصاد و توسعه کشاورزی، دانشگاه تهران.
2 دکترای علوم اقتصادی، دانشگاه تبریز
چکیده
اهمیت توزیع منابع و امکانات در اقتصاد منطقه­ای، عدالت اجتماعی، کاهش فقر و رشد و توسعه اقتصادی موجب شده است که توزیع مناسب درآمد، یکی از مهمترین دغدغه­های سیاستگذاران و پژوهشگران اقتصادی باشد و عوامل مؤثر بر آن، همواره در مطالعات تجربی مورد بررسی قرار بگیرد. اما با توجه به اینکه شاخص­ توزیع درآمد (ضریب جینی) در بازه بین صفر و یک محدود شده است، امکان دارد، استفاده از مدل­های خطی استاندارد، تصویری دقیق از اثر سایر متغیرها بر آن را ارائه ندهند. از این رو در این مطالعه، سعی شده است متغیرهای اثرگذار بر توزیع درآمد در استان‌های ایران در بازه زمانی 1394-1384 و با استفاده از روش پانل پروبیت کسری شناسایی شود. این رهیافت، امکان تخمین متوسط اثرات جزئی برای متغیرهای وابسته با داده­های کسری بازه صفر و یک را فراهم می­کند. نتایج مطالعه نشان داد که رابطه بین رشد اقتصادی و توزیع درآمد، فرضیه کوزنتس را تأیید نمی‌کند همچنین متغیرهای مخارج دولتی سرانه، توسعه مالی و تورم، اثر منفی و معنی‌دار بر متغیر ضریب جینی داشتند. براساس نتایج به دست آمده، پیشنهاد می‌شود که دولت‌ به اجرای سیاست‌هایی در راستای توسعه مالی و افزایش کارآیی ابزارهای مالی، اقدام نماید و همچنین سرمایه‌گذاری مخارج دولتی برای امور آموزشی، بهداشتی را به منظور بهره‌مندی همه اقشار جامعه، در دستور کار خود قرار دهد.
کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله English

Factors Affecting Provincial Income Distribution Inequality in Iran: Using a Fractional Panel Probit Model

نویسندگان English

Reza Shakeri Bostanabad 1
Zahra Jalili 2
1 Department of Agricultural Economics, Faculty of Economics and Agricultural Development, University of Tehran.
2 Department of Economics, Faculty of Economics, University of Tabriz.
چکیده English

The distribution of resources and potentials is of crucial importance in the regional economy, social justice, poverty reduction and economic growth and development. Thus, fair distribution of income is one of the most important concerns of policymakers and economic researchers. However, since the income distribution index (Gini coefficient) is limited to range between zero and one, the use of standard linear models may not measure accurately the effect of other variables on it. Therefore, this study attempts to identify the variables affecting income distribution in the provinces of Iran over the period 2005-2016 using a Fractional Panel Probit Model. This approach is able to estimate the average partial effects of dependent variables with fractional data ranging from zero to one. The results show that the relationship between economic growth and income distribution does not support the Kuznets’s hypothesis. Among the control variables, per capita government expenditure, financial development and inflation have negative and significant effects on the Gini coefficient. According to the findings, it is suggested that the government should implement policies to promote financial development and to increase the efficiency of financial instruments, as well as to invest on education and health in order to benefit all strata of society.

کلیدواژه‌ها English

Fractional Panel Probit Model
Fractional Response Variables
Gini coefficient
Regional economy
ابونوری، اسمعیل و خوشکار، آرش. (1385). اثر شاخص‎های اقتصادکلان بر توزیع درآمد در ایران: مطالعه بین استانی. تحقیقات اقتصادی, 41(6), 65-95.
احمدی، علی اکبر، رستمی‌نیا، محمد اسماعیل و غیبی، علیرضا. (1395). اثر توسعه مالی بر توزیع درآمد در کشورهای منتخب در حال توسعه و کشورهای توسعه یافته با روش گشتاورهای تعمیم یافته GMM. اقتصاد مالی (اقتصاد مالی و توسعه)، دوره 10، شماره 36، صص 32-15.
اکبری، نعمت الله. فرهمند، شکوفه و جمالی، سمیه. (1390). تحلیل فضایی تأثیر سیاست های مالی دولت بر نابرابری درآمد در ایران با رهیافت رگرسیون وزنی جغرافیایی (GWR). مجله علمی پژوهشی اقتصاد مقداری، 8(3), 1-25.
بهشتی، محمدباقر. محمدزاده، پرویز و قاسملو، خلیل. (1398). عوامل اساسی موثر بر نابرابری درآمدی در بین استان‌های ایران. پژوهش های برنامه و توسعه، 1(1)، 13-46.
تابلی، حمید و کوچک‌زاده، اسما. (1392). بررس عوامل موثر بر توزیع درآمد در کشورهای اسلامی منتخب عضو سازمان کنفرانس اسلامی. دوفصلنامه علمی - پژوهشی مطالعات اقتصاد اسلامی، سال ششم، شماره اول، پیاپی 11، صص 106-91.
حسین‌زاده، هدایت. (1396). تاثیر رشد اقتصادی بر توزیع درآمد در کشورهای منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا: رهیافت اقتصادسنجی فضایی. فصلنامه پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، شماره 82، سال بیست و پنجم، صص 260-233.
داودی، پرویز و براتی، محمد علی. (1386). بررسی آثار سیاست های اقتصادی بر توزیع درآمد در ایران. فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی. شماره 43. 283-322.
دل‌انگیزان، سهراب و سنجری، فرهاد. (1392). بررسی رابطه بین فقر و توسعه مالی در اقتصاد ایران طی دوره زمانی ۱۳۸۶- ۱۳۵۲. پژوهش‌های رشد و توسعه پایدار (پژوهش‌های اقتصادی). 1، ۶۵-۸۹.
دهقانی، علی، حسینی، سیدمحمدحسن، فتاحی، محمد و حکمتی فرید، صمد. (1396). بررسی رابطه بین رشد اقتصادی و توزیع درآمد در ایران دوره 1393-1353، رهیافت رگرسیون غیرخطی انتقال ملایم. فصلنامه علمی- پژوهشی مطالعات اقتصادیِ کاربردی ایران، سال ششم، شماره 12، 236-213.
دیزجی، منیره و آهنگری گرگری، محدثه. (1394). تاثیر توسعه مالی بر توزیع درآمد در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه. اقتصاد مالی (اقتصاد مالی و توسعه)، دوره 9، شماره 33، صص 103-75.
رحمانی فضلی، هادی و عرب مازار، عباس. (1395). تاثیر شکاف بودجه استانی بر شکاف درآمد منطقه‌ای استان‌های ایران با استفاده از مدل PVAR. فصلنامه علمی - پژوهشی مدلسازی اقتصادی، 10(34)، 73-93.
رفعت، بتول و جزی‌زاده، الهه. (1395). بررسی اثر توسعه مالی استانی بر توزیع درآمد استانی در ایران. فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی (رشد و توسعه پایدار)، سال شانزدهم، شماره 3، 46-29.
روستایی شلمانی و خیزران علمی، زهرا (میلا) و کریمی پتانلار، سعید. (1397). تخمین کشش تقاضای نیروی کار بنگاه‌های صنعتی کوچک و متوسط مقیاس با رویکرد پانل پروبیت کسری. دو فصلنامه علمی مطالعات و سیاست‌های اقتصادی, 14(1)، 23-48.
سالم، علی اصغر و عرب یارمحمدی، جواد. (1390) بررسی رابطه توسعه مالی و توزیع درآمد در ایران. فصلنامه روند پژوهش‌های اقتصادی، سال 19، شماره 58. 127-151.
سامتی، مرتضی، خانزادی، آزاد و یزدانی، مهدی. (1388). اثرات درآمدهای نفتی‌ و تزریق آن به اقتصاد بر توزیع درآمد: مطالعه ی موردی کشور ایران. مجله علمی پژوهشی اقتصاد مقداری, 6(4), 51-72.
سیفی‌پور رویا و رضایی، محمدقاسم. (1390). بررسی عوامل مؤثر بر توزیع درآمد در اقتصاد ایران با تأکید بر مالیات‌ها. پژوهشنامه مالیات (نشریه علمی). 19(۱۰)، 121-142.
علمی، زهرا‌میلا و روستائی ‌شلمانی، خیزران. (1393). اثر توسعه بر مشارکت اقتصادی زنان کشورهای منا با استفاده از روش پانل پروبیت کسری. فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، 4(14)، 28-11.
مرادی، مهدی و سلمان‌پور، علی. (1396). تاثیر حکمرانی خوب بر توزیع درآمد در کشورهای منتخب عضو سازمان همکاری اسلامی. جامعه‌شناسی نهادهای اجتماعی، 4(10)، 59-33.
مهرآرا، محسن و محمدیان، مجتبی. (1393). بررسی عوامل مؤثر بر توزیع درآمد در اقتصاد ایران با رویکرد اقتصادسنجی بیزینی. پژوهش‌های اقتصادی ایران، 19(61)، 83-116.
نیلی مسعود و فرح‌بخش علی. (1377). ارتباط رشد اقتصادی و توزیع درآمد. فصلنامه برنامه‌ریزی و بودجه، ۳ (۱۰ و ۱۱)، ۱۲۱-۱۵۴.
Acemoglu, D., & Robinson, J. A. (2002). The political economy of the Kuznets curve. Review of development economics, 6(2), 183-203.
Baltagi, B. (2008). Econometric analysis of panel data. John Wiley & Sons.
Beck, T., Demirgüç-Kunt, A., & Levine, R. (2004). Finance, inequality, and poverty: Cross-country evidence. The World Bank.
Bulir, A. (2001), Income Inequality: Does Inflation Matter?, IMF Staff Papers, Vol. 8, NO. 1, PP. 139-59.
Chiu, Y. B., & Lee, C. C. (2019). Financial development, income inequality, and country risk. Journal of International Money and Finance, 93, 1-18.
Galli, R., & Van der Hoeven, R. (2001). Is Inflation Bad for Income Inequality: The Importance of the Initial Rate of Inflation. Employment Paper. 2001/29. International Labor Organization.
Gardeazabal, J. (2010). Vote shares in Spanish general elections as a fractional response to the economy and conflict (No. 33). Economics of Security Working Paper.
Hao, R., & Wei, Z. (2010). Fundamental causes of inland–coastal income inequality in post-reform China. The annals of regional science, 45(1), 181-206.
Holtz-Eakin, D. (1996). Fundamental tax reform and state and local governments. National Tax Journal, 475-486.
Hopkins, M. (2004). The determinants of income inequality: a Bayesian approach to model uncertainty. Unpublished, Unpublished manuscript, Department of Economics, Gettysburg College, Gettysburg, PA, 76.
Kaasa, A. (2003). Factors influencing income inequality in transition economies. University of Tartu Economics and Business Administration Working Paper Series, (18).
Kim, S. (2008). Spatial inequality and economic development: Theories, facts, and policies. Urbanization and growth, 133-166.
Kölling, A. (2012). Firm size and employment dynamics: Estimations of labor demand elasticities using a fractional panel probit model. Labour, 26(2), 174-207.
Lee, K., Pesaran, M., & Smith, R. (2013). Growth and Convergence in Multi Country Empirical Stochastic Solow Model. Journal of Applied Econometrics, 12(1), 357-392.

Mamatzakis, E. C. (2008). Economic performance and public infrastructure: an application to Greek manufacturing. Bulletin of Economic Research, 60(3), 307-326.
Musgrave, R. A. (1959). Theory of public finance; a study in public economy.
Papke, L. E., & Wooldridge, J. M. (2008). Panel data methods for fractional response variables with an application to test pass rates. Journal of econometrics, 145(1-2), 121-133.
Papke, L. E., &Wooldridge, J. M. (1996). Econometric methods for fractional response variables with an application to 401(k) plan participation rates. Journal of Applied Econometrics, 11, 619–63.
Rodriguez, F. (1999). Inequality, redistribution and rent-seeking. Department of Economics, University of Maryland, 1999b.(Working Paper).
Vo, D. H., Nguyen, T. C., & Tran, N. P. (2019). What Factors Affect Income Inequality and Economic Growth in Middle-Income Countries?. Journal of Risk and Financial Management, 12(1), 40.
Wooldridge, J. M. (2011). Fractional response models with endogeneous explanatory variables and heterogeneity. In CHI11 Stata Conference (No. 12). Stata Users Group.