پژوهش ها و چشم اندازهای اقتصادی

پژوهش ها و چشم اندازهای اقتصادی

نقش عامل های توسعه مالی در چگونگی اثرگذاری قیمت نفت بر روی رانت نفت و رانت گاز در ایران

نوع مقاله : پژوهشی کوتاه

نویسندگان
فاطمه شمس الاحرار فرد 1
مجید احمدیان 2
نفیسه بهرادمهر 3
محسن مهرآرا 2
قهرمان عبدلی 2
1 دانشجوی دکتری دانشکده اقتصاد، دانشگاه تهران
2 استاد اقتصاد، دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران
3 استادیار اقتصاد، دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران
چکیده
هدف این مقاله، بررسی نقش عامل های توسعه مالی در چگونگی اثرگذاری قیمت نفت بر روی رانت نفت و رانت گاز در ایران می باشد. برای این منظور، جهت ساخت شاخص چند بعدی توسعه مالی، از روش تجزیه مؤلفه های اصلی و از میانگین وزنی نه شاخص توسعه مالی مورد تأیید بانک جهانی، استفاده شده، و قیمت نفت، از تخمین قیمت های تک محموله ای نفت به دست آمده است. داده ها به صورت فصلی برای کشور ایران و طی دوره زمانی 1970Q1-2016Q4 جمع آوری شده اند. در این مطالعه، نقش عامل های توسعه مالی در چگونگی اثرگذاری قیمت نفت بر روی رانت نفت و گاز، در قالب یک سیستم معادلات همزمان و با استفاده برآوردکننده SUR و با بهره گیری از تکنیک رگرسیون غلتان در دو مرحله، بررسی شده: در مرحله اول، برای برآورد اثر قیمت نفت بر روی رانت حاصل از نفت و گاز، روش ARDL غلتان به کار رفته و پس از آن در مرحله بعد، اثر شاخص چندبعدی توسعه مالی، بر روی ضریب قیمت نفت در دو معادله رانت نفت و گاز، به دست آمده است. یافته های تحقیق حکایت از آن دارد که شاخص چند بعدی توسعه مالی، دارای اثری مثبت بر نحوه اثرگذاری قیمت نفت در معادله رانت نفت و رانت گاز می باشد؛ بدین مفهوم که افزایش شاخص چندبعدی مالی در ایران، موجب تقویت اثرگذاری قیمت نفت بر روی رانت نفت و همچنین رانت گاز می شود.
کلیدواژه‌ها
توسعه مالی
قیمت نفت
رانت نفت
رگرسیون غلتان

عنوان مقاله English

The Role of Financial Development Factors on How to Affect Oil Price on Oil and Gas Rents in Iran

نویسندگان English

fateme shamsolahrar fard 1
Majid Ahmadian 2
Nafiseh Behradmehr 3
Mohsen Mehrara 2
Ghahraman Abdoli 2
1 Ph.D. Candidate in Economics, University of Tehran
2 Professor of Economics, University of Tehran
3 Assistant Professor of Economics, University of Tehran
چکیده English

This paper investigates the role of financial development factors on how to affect oil price on oil and gas rents in Iran. In order to construct a multidimensional financial development index, the principal component analysis and weighted average of nine financial development indicators are used. The oil price is derived from the estimates of spot prices. Data is collected seasonally for Iran during the period of 1970Q1-2016Q4. In order to evaluate the how to affect oil price on oil and gas rents, a simultaneous equations system, the SUR estimator, and rolling regression method are used in two stages. In the first step, the ARDL rolling method is used to estimate the effect of oil price on oil and gas rents. Then, the effect of multidimensional financial development index on the oil price is determined by simultaneous equations system of oil and gas rents. The findings indicate the positive effect of multidimensional financial development index on how to influence oil price on oil rent and gas rents. It means that increasing multidimensional financial development index strengthens the effectiveness of oil price on oil and gas rents in Iran.

کلیدواژه‌ها English

Financial Development
oil price
Oil Rents
Rolling Regression
فهرست منابع:
فارسی:
ابراهیمی، م و آل مراد جبدرقی، م (1391). توسعه بازارهای مالی و مصرف انرژی در کشورهای گروه D8. فصلنامه پژوهش ها و سیاست های اقتصادی، 61 (1): 174-159.
ابوترابی، م (1393). مطالعه زیر ساختهای تعیین کننده ی اثر بخشی توسعه ی مالی بر رشد اقتصادی در ایران، پایان نامه ی دکتری، دانشگاه فردوسی مشهد.
احمدیان، م (1378). اقتصاد نظری و کاربردی نفت. تهران: انتشارات دانشگاه تربیت مدرس.
احمدیان یزدی، ف و همایونی فر، م. و مهدوی، ع و فلاحی، م وحسینی، م (1396). مطالعه نقش توسعه مالی بر نحوه اثرگذاری رانت منابع طبیعی بر اشکال مختلف سرمایه. فصلنامه پژوهش های اقتصاد پولی و مالی(دانش و توسعه سابق)، 24(4): 39 -20.

خضری، م (1388). بیماری هلندی و ضرورت استفاده درست از درآمدهای نفتی، فصلنامه مطالعات راهبردی، 12(4): 82-67.
دادگر، ی و نظری، ر (1388). ارزیابی شاخص های توسعه مالی در ایران. مجموعه مقالات اولین کنفرانس بین المللی توسعه نظام تامین مالی در ایران، مرکز مطالعات تکنولوژی دانشگاه صنعتی شریف، تهران: 37-1.
سامنی، م و خانزادی، آ و یزدانی، م (1388). اثرات درآمدهای نفتی و تزریق آن به اقتصاد بر توزیع درآمد: مطالعه موردی کشور ایران. فصلنامه اقتصاد مقداری (بررسی های اقتصادی سابق)،6 (4): 7-51.
سلیمی فر، م و رزمی، م و ابوترابی، م (1389). بررسی رابطه علی شاخص های توسعه مالی و رشد اقتصادی در ایران. فصلنامه اقتصاد مقداری (بررسی های اقتصادی سابق)، 7 (1):103-75.
صادقی شاهدانی، م و محسنی، ح (1392). تاثیر قیمت نفت بر بازه بازار سهام: شواهدی از کشورهای صادرکننده نفت خاورمیانه.پژوهش های برنامه ریزی و سیاست گذاری انرژی، 3(1): 16-1.
طبیبی،ک و سامتی، م و عباسلو، ی و اشراقی، س و سامان، ف. (1388). اثر آزادسازی و توسعه مالی بر رشد اقتصادی. فصلنامه اقتصاد مقداری (بررسی اقتصادی سابق)، 6 (3): 78-55.
طیب نیا، ع و زمان زاده، ح و شادرخ، م (1394). نقش نهادها در بروز مصیبت یا موهبت منابع نفتی، یک الگوی رانت جویی با رویکرد تعادل عمومی تصادفی پویا. فصلنامه پژوهشهای پولی و بانکی، 7 (3)، :475-443.
گجراتی، د (1383). مبانی اقتصاد سنجی، ترجمه حمید ابریشمی. تهران: موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه. چاپ دهم.
لقمانی نوین، ا (1394). رابطه توسعه مالی و مصرف انرژی در کشورهای در حال توسعه؛ رویکرد پانل بیزین. پایان نامه کارشناسی ارشد. به راهنمایی دکتر محسن مهرآرا. دانشگاه تهران.

انگلیسی
Alumah, M., & Lucas, O., & Sanyaolu, P., & Wasiv, A., & ILO, B. (2018). Oil Rent and Financial Development: Evidence from Nigeria. Journal of finance, 43:56-81.
Badeeb, R.A., & Lean, H.H. (2017). Natural Resources and Productivity Can Banking Development Mitigate the Curse? Journal Economies, 5: 1-14.
Bakwena, M., & Bodman, P., & Suardi, S. (2008b). Making Abundant Natural Resources Work for Developing Economies: The Role of Financial Institution. Macroeconomics Research Group, 5(4): 1-42.
Baltagi, B.H. (2008) Econometrics, Fourth Edition, Springer.
Bencivenga, V.R., & Smith, B.D. (1991). Financial Intermediation and Endogenous Growth. Review of Economics Studies, 58: 195-209.
Elias, F., & Elhannani, Boussalem, A., & Benbouziane, M. (2016). Financial Development and the oil course, Evidence from Algeria.Topics Middle Eastern and African Economies. Loyola ecommons, 5(1): 112-125.
Farzanegan, M., & Gunther, M. (2009). The Effects of Oil Priceshocks on the Iranian Economy. Energy Economics, 31(2): 134-151.
Jolliffe, L.T. (2002).Principal Component Analycis, Second Edition, spring puplication.
Hotelling, H. (1933). Analysis of a complex of statistical variables into Principal Components. J. Educ. Psychol, 24: 417-441.
Iheanacho, E. (2016). The Impact of Financial Development on Economic Growth in Nigeria: An ARDL Analysis, Economies Economies Journal, 26(4): 2-24.
Intriligator, M.D., & Bodkin, R., & Hsiao, C. (1996). Econometric Models, Techniques and Applications, second edition, Prentice-Hall International, Inc.
King, R., & Levine, R. (1993). Finance Entrepreneurship and Growth: Theory and Evidence, Journal of Monetary Economic, 32(3): 513-542.
Krause, S., & Rioja, F. (2006). Financial Development and Monetary Policy Efficiency. Working Paper, Georgia University.
Levine, R. (1997). Financial Development and Economic Growth: views and Agenda, Journal of Economic Kiterature, Vol.XXXV:668-725.
Li, M. (2009). Inflation, Finance and Economic Growth, Thesis submitted for the degree of Doctor of Philosophy, University of Alberta.
Moradbeigi, M & Law, S.H. (2017). The role of Financial Development in the Oil-Growth Nexus. Resources Policy, 53(4): 164-172.
Nili, M & Rastad, M. (2007). Addressing the Growth Faillure of the Oil Economies: The Role of Financial Development, the Quarterly Journal of Economics and Finance, 46: 726-740.
Okoja, B.E. (1991). Markting Dynamism: An Econometric Study Of the Oil Pricing Policies of Selected OPEC members Energy Economics, 13(3): 12-27.
Pearson, K. (1901). On Lines and Planes of Closest Fit to Systems of Points In Space. Phil. Mag. 6(2): 559-572.
Pesaran, M.H., & Shin, Y. (1999). An Autoregressive Distributed Lag Modelling Approach to Cointegration Analysis, Econometrics and Economic Theory in the 20th Century: The Ragnar Frisch Centerrial Symposium.
Quinxina, Y., & Almeida, A. (20014). Financial Development and Economic Growth in natural Resourse Based Economy: Evidence from Angol, Working paper.
Sadorsky, P. (2010). The impact of financial development on energy consumption in emerging economies .Energy policy, 38(4): 2535-2538.
Skare, M., & Sinconic, D., & Porada, M. (2019). Finanacial Development and Economic Growth in Poland, Journal of Technical and Economic Development of Economy, 25(2): 103-133.
پژوهش ها و چشم اندازهای اقتصادی
دوره 20، شماره 4
زمستان 1399
صفحه 177-204