پژوهش ها و چشم اندازهای اقتصادی

پژوهش ها و چشم اندازهای اقتصادی

سرمایه انسانی و پیچیدگی اقتصاد در ایران

نوع مقاله : پژوهشی اصیل

نویسندگان
هدی زبیری 1
مانی موتمنی 2
1 استادیار اقتصاد عضو هیات علمی دانشگاه مازندران
2 دانشیار اقتصاد عضو هیات علمی دانشگاه مازندران
چکیده
پیچیدگی اقتصادی، منعکس‌کننده‌ قابلیت‌های تولیدی یک کشور و تعیین‌کننده‌ سطح رشد و توسعه اقتصادی کشورها است. سرمایه‌گذاری در دانش و سرمایه انسانی و به تبع آن، افزایش قابلیت‌های کنشگران اقتصادی لازمه‌ گذار به یک اقتصاد پیچیده، شناخته می‌شود. پژوهش حاضر، به بررسی رابطه سرمایه انسانی و پیچیدگی اقتصاد در ایران طی دوره 1396-1350 پرداخته است. در پردازش داده‌ها مشخص شد که نرخ ثبت نام ابتدایی، فاقد همبستگی معنادار با شاخص پیچیدگی اقتصادی بوده، همچنین سهم مخارج تحقیق و توسعه از تولید ناخالص داخلی، رابطه‌ معناداری با شاخص پیچیدگی اقتصادی نداشته، و امکان وجود رابطه‌ هم‌انباشتگی بین این دو متغیر در آزمون جوهانسن، رد شده، اما مخارج دولت در آموزش عالی به عنوان یک متغیر مؤثر بر پیچیدگی اقتصادی قابل شناسایی بوده و نسبت مخارج دولت در آموزش عالی به تولید ناخالص داخلی، دارای رابطه هم‌انباشتگی با پیچیدگی اقتصادی است. بین این دو متغیر، رابطه‌ علیت یک‌سویه از مخارج انجام شده در آموزش عالی به پیچیدگی اقتصادی، تأیید و در تحلیل واکنش آنی، مشخص شده که واکنش عمده‌ پیچیدگی اقتصادی، پس از 3 سال محقق می‌شود. همچنین با رشد 10 درصدی مخارج انجام شده در آموزش عالی، شاخص پیچیدگی اقتصادی 11 درصد رشد خواهد نمود.
کلیدواژه‌ها
سرمایه انسانی
دانش
پیچیدگی اقتصادی
اقتصاد ایران

موضوعات

عنوان مقاله English

Human Capital and Economic Complexity in Iran

نویسندگان English

Hoda Zobeiri 1
mani motameni 2
1 Assistant Professor in EconomicsUniversity of Mazandaran,
2 Assistant Professor in EconomicsUniversity of Mazandaran,
چکیده English

Economic complexity reflects the capabilities of a country and determines the level of economic growth and development. Investing in knowledge and human capital due to increasing the capabilities of economic actors is essential to achieve a complex economy. This paper examines the relationship between human capital and economic complexity in Iran during 1971-2017. Empirical analysis shows that primary school enrollment has no significant correlation to economic complexity. In addition, R&D expenditure as percentage of GDP has no significant relation to economic complexity. According to Johansen-Juselius co-integration test there is no co-integrating relationship between the variables under study. However, government expenditure on tertiary education as percentage of GDP, shown by TR, is co-integrated with economic complexity. Based on Granger causality test, there is a unidirectional causality from TR to economic complexity. Impulse response analysis indicates that economic complexity responses to TR after three years. If spending on higher education increases by 10 percent, the economic complexity index will increase by 11 percent.

کلیدواژه‌ها English

Human Capital
Knowledge
Economic complexity
Iran
آقایی، مهلا، سعید ملک‌ساداتی و مصطفی سلیمی‌فر. (1397). یک مدل پویا برای بررسی ارتباط حقوق مالکیت فکری و پیچیدگی اقتصادی: مطالعه شاخص جدید نوآوری مبتنی بر دانش. دوفصلنامه دانشنامه حقوق اقتصادی، 25(13)، 157-186.
احمدیان دیوکتی، محمد مهدی، حسنعلی آقاجانی، میثم شیرخدایی و امیرمنصور طهرانچیان. (1397). راهبردهای مؤثر در تحقق پیچیدگی اقتصادی: کاربرد الگوسازی ساختاری تفسیری. فصلنامه اقتصاد و الگوسازی، 9(4)، 121-146.
الهی، ناصر، حسن حیدری، سید ضیاالدین کیاالحسینی و محمد امین ابولحسنی. (1398). پیچیدگی اقتصادی و عوامل
نهادی )مقایسه میان کشورهای توسعه‌یافته، نوظهور و درحال توسعه(. فصلنامه مدل‌سازی اقتصادسنجی، 3(10)، 11-37.
پاداش، حمید و بهمن خداپناه. (1396). نقدی بر رویکردهای توسعه در کشور راه کارهای تقویت تولید داخلی با تمرکز بر رویکرد قابلیت‌ها در چهارچوب گفتمان اقتصاد مقاومتی. پژوهشنامه انتقادی متون و برنامه‌های علوم انسانی، 17(9)؛ 1-26.
پژم، مهدی و مصطفی سلیمی‌فر. (1393). بررسی تأثیر شاخص پیچیدگی اقتصادی بر رشد اقتصادی در 42 کشور برتر در تولید علم. مجله اقتصاد و توسعه منطقه‌ای، 2(10)، 16-38.
چشمی، علی، سعید ملک ساداتی و مهسا رضوی. (1393)). ارزیابی رتبه جهانی ایران در شاخص پیچیدگی اقتصادی. دفتر مطالعات اقتصادی، مرکز پژوهش‌های مجلس.
شاه‌آبادی، ابوالفضل و هانیه ارغند. (1397). تأثیر پیچیدگی اقتصادی بر رفاه اجتماعی در کشورهای منتخب درحال توسعه. فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، 89، 89-122.
شاهمرادی، بهروز و پیام چینی‌فروشان. (1396). سنجش دانش و مهارت با تکیه بر رویکرد پیچیدگی اقتصادی. رهیافت، 67، 33-48.
شاهمرادی، بهروز و مهسا صادقی. (1396). شناسایی سطح دانش مولد ایران در منطقه با رویکرد پیچیدگی اقتصادی. فصلنامه سیاستگذاری پیشرفت اقتصادی، 5(3)، 29-49.
کوپ، گری. ترجمه‌ی مانی مؤتمنی و آرش هادی‌زاده. (1397). تحلیل داده‌های اقتصادی. انتشارات دنیای اقتصاد.
Adam, A., Garas, A., & Lapatinas, A. (2019). Economic complexity and jobs: an empirical analysis. MPRA Paper No. 92401. Online at https://mpra.ub.uni-muenchen.de/92401/
Bekbolotova, S. (2016). The Effect of Economic Integration on Economic Complexity of Latecomer Countries (Doctoral dissertation, Central European University).
Bahar, D., Hausmann, R., & Hidalgo, C. A. (2014). Neighbors and the evolution of the comparative advantage of nations: Evidence of international knowledge diffusion? Journal of International Economics, 92(1), 111-123.
Gala, P. & Camargo, J. S. M. D. (2017). The resource curse reloaded: revisiting the Dutch disease with economic complexity analysis.
Erkan, B. & Yildirimci, E. (2015). Economic Complexity and Export Competitiveness: The Case of Turkey. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 195, 524-533.
Ferraz, D., Moralles, H. F., Campoli, J. S., Oliveira, F. C. R. D., & Rebelatto, D. A. D. N. (2018). Economic Complexity and Human Development: DEA performance measurement in Asia and Latin America. Gestão & Produção, 25(4), 839-853.
Gala, P., Rocha, I., & Magacho, G. (2018). The structuralist revenge: economic complexity as an important dimension to evaluate growth and development. Brazilian Journal of Political Economy, 38(2), 219-236.
Gonzále, A., Ortigoza, E., Llamosas, C., Blanco, G. & Amarilla, R. (2018), Multi-criteria analysis of economic complexity transition in emerging economies: The case of Paraguay, Socio-Economic Planning Sciences.
Hausmann, R., & Hidalgo, C. A. (2011). The network structure of economic output. Journal of Economic Growth, 16(4), 309-342.
Hidalgo, C. A., & Hausmann, R. (2009). The building blocks of economic complexity. Proceedings of the National Academy of Sciences, 106(26), 10570-10575.
Hartmann, D., Guevara, M., Figueroa, C., Aristaran, M. & Hidalgo, C. (2017). Linking economic complexity, institutions, and income inequality. World Development, 93, 75-93.
Hausmann, R., Hwang, J. & Rodrik, D. (2006). What you export matters. Journal of Economic Growth, 12(1), 1–25.
Hausmann, R., Hidalgo, C., Bustos, S., Coscia, M., Chung, S., Jimenez, J., Simoes, A. & Yildirim, M. (2011). The Atlas of Economic Complexity, Puritan Press.
Hausmann, R. & Hidalgo, C. A. (2013). Diversification and Structural Transformation for Growth and Stability in Low-Income Countries: The Atlas of Economic Complexity Mapping Paths to Prosperity.www.cid.harvard.edu/atlas
Hidalgo, C. A., Klinger, B., Barabasi, A.-L. & Hausmann, R. (2007). The product space conditions the development of nations. Science, 317(5837),482–487.
Kocenda, E. & Poghosyan, K. (2017), Export Sophistication: A dynamic panel data approach. Kyoto institute of economic research, Discussion paper No.980.
Kurt, Ü. (2019). The Relationship Economic Complexity and Education Expenditure: A Empricial Analysis on South Korea. International Journal of Economics and Financial Issues, 9(2), 73-79.
Lapatinas, A., Garas, A., Boleti, E., & Kyriakou, A. (2019). Economic complexity and environmental performance: Evidence from a world sample.
Laverde-Rojas, H., & Correa, J. C. (2019). Can scientific productivity impact the economic complexity of countries?. Scientometrics, 1-16.
Lyubimov, I. L., & Ospanova, A. G. (2019). How to make an economy more complex? The determinants of complexity in historical perspective. VOPROSY ECONOMIKI, 2.
Meier, G. M. (2001). The Old Generation of Development Economists and the New in: Frontiers of Development Economics; The Future in Perspective. Oxford University Press.
Meier, G. M. (2005). Biography of a Subject: An Evolution of Development Economics. Oxford University Press.
Mealy, P., & Teytelboym, A. (2017). Economic Complexity and the Green Economy. Available at SSRN 3111644.
Morrison, A., Pietrobelli, C., & Rabellotti, R. (2008). Global value chains and technological capabilities: a framework to study learning and innovation in developing countries. Oxford development studies, 36(1), 39-58.
Neagu, O., & Teodoru, M. C. (2019). The Relationship between Economic Complexity, Energy Consumption Structure and Greenhouse Gas Emission: Heterogeneous Panel Evidence from the EU Countries. Sustainability, 11(2), 497.
Pernet, T. (2014). Economic complexity and location of foreign firms in China (Doctoral dissertation).
Pugliese, E., Chiarotti, G. L., Zaccaria, A., & Pietronero, L. (2014). The discernment of heterogeneous country industrialization patterns through economic complexity.
Sen, A. (1985). Commodities and Capabilities. Amsterdam: North Holland.
Stojkoski, V., & Kocarev, L. (2017). The Relationship Between Growth and Economic Complexity: Evidence from Southeastern and Central Europe.
Zhu, S., & Li, R. (2017). Economic complexity, human capital and economic growth: Empirical research based on cross-country panel data. Applied Economics, 49(38), 3815-3828.
پژوهش ها و چشم اندازهای اقتصادی
دوره 20، شماره 3
پاییز 1399
صفحه 145-166