پژوهش ها و چشم اندازهای اقتصادی

پژوهش ها و چشم اندازهای اقتصادی

عوامل مؤثر بر پایداری و فراگیری توسعه صنعتی در ایران: رویکرد همگرایی و الگوی تصحیح خطای برداری

نوع مقاله : پژوهشی اصیل

نویسندگان
ابوالقاسم مهدوی 1
حمید عزیزمحمدلو 2
1 دانشیار اقتصاد دانشگاه تهران
2 استادیار اقتصاد دانشگاه بین المللی امام خمینی
چکیده
به گواه مطالعات تجربی انجام‌یافته، آنچه طی فرآیند صنعتی شدن در ایران رخ داده، اغلب تغییرات نامتوازن و بعضاً متناقضی بوده، که در برخی از زمینه‌ها و ساختار‌های صنعتی و در سطوح مختلف ملی و استانی صورت پذیرفته که نتیجه آن، رشد نامتوازن و ناپایدار صنعتی در کشور است. در این مقاله، با بهره‌گیری از داده‌های سری زمانی سال‌های 1353 تا 1394 روند پایداری و فراگیری توسعه صنعتی کشور ترسیم و تحلیل شده و عوامل مؤثر بر شکل‌گیری روندهای کشف‌شده، با استفاده از روش همگرایی یوهانسون مورد آزمون قرار گرفته است. یافته‌ها نشان می­دهد که رشد صنعتی روندی پر نوسان، فراگیری توسعه صنعتی، روند نسبتاً ثابت و پایداری توسعه صنعتی، روند نزولی را طی دوره مذکور تجربه کرده است. نتایج تحلیل همگرایی، حاکی از اثر مثبت و معنی‌دار سرمایه‌، نرخ ارز، فناوری و مخارج تحقیق و توسعه بر رشد صنعتی است. فراگیری توسعه صنعتی باوجودآنکه تحت تأثیر مثبت اشتغال صنعتی، سرمایه‌گذاری و سرمایه اجتماعی قرار داشته، اما به‌طور منفی از فناوری و مخارج تحقیق و توسعه تأثیر پذیرفته است. پایداری توسعه صنعتی نیز تابعی مثبت از اشتغال صنعتی، سرمایه اجتماعی و سرمایه‌گذاری دولت در محیط زیست است. مبتنی بر این یافته‌ها، پیشنهاد می‌شود، به‌منظور تسهیل شرایط حصول به پایداری و فراگیری توسعه صنعتی در ایران، اعتبارات قابل تخصیص به سرفصل حفاظت از محیط زیست در بودجه سالیانه تقویت شده و بسترهای موردنیاز برای تقویت سرمایه اجتماعی و در نتیجه، افزایش میزان مشارکت اقشار مختلف جامعه در فعالیت‌های صنعتی و صیانت از محیط زیست فراهم گردد.
کلیدواژه‌ها
توسعه صنعتی
فراگیری
پایداری
روش همگرایی

عنوان مقاله English

Determinants of the Inclusiveness and Sustainability of Industrial Development in Iran: Co-integration Approach and Vector Error Correction Model

نویسندگان English

Abolqasem Mahdavi 1
Hamid Azzizmohammadlou 2
1 Associate Professor of Economics, University of Tehran
2 Assistant Professor of Economics, Imam Khomeini International University (IKIU)
چکیده English

According to empirical studies, the imbalanced and even contradictory changes have happened during the industrialization process at some industrial areas and structures, and both national and provincial levels in Iran. This paper analyzes the trend of inclusive and sustainable industrial development and its determinants during the period 1974-2015 by Johansen-Juselius co-integration method. The findings show that industrial growth has experienced a highly fluctuating trend. Inclusive industrial development has experienced a relatively stable trend. However, sustainability of industrial development has recorded a downward trend during the period under study. The results of co-integration analysis indicate positive and significant effects of capital, exchange rate, technology, and research and development expenditure on industrial growth. The inclusiveness of industrial development despite is positively influenced by industrial employment, investment and social capital. Nevertheless, it is negatively affected by technology and research and development expenditure. Sustainability of industrial development is also a positive function of industrial employment, social capital and government investment on the environment sector. According to the findings, it is suggested that the more credits should be allocated for protecting environment. In addition, in order to enhance social capital, it is recommended that the participation rate of various social classes should be increased.

کلیدواژه‌ها English

Industrial development
Inclusiveness
Sustainability
co-Integration method
احمدی، سیروس (1395). تحلیل تاریخی موانع توسعه صنعتی ایران. راهبرد توسعه، شماره 46: 21.
امامی، کریم و ادیب پور، مهدی (1389). صادرات صنعتی و رشد بخش صنعت در ایران. مدلسازی اقتصادی، دوره 4، شماره 1 (پیاپی 11): 160-145.
بزازان، فاطمه و محمدی، نفیسه (1387). تعیین جایگاه راهبرد توسعه صادرات در رشد تولید صنعتی ایران (با استفاده از روش داده - ستانده). فصلنامه اقتصاد مقداری (فصلنامه بررسی‌های اقتصادی)، دوره 5، شماره 4 (پیاپی 19): 155-131.
تاج‌بخش، کیان؛ ثقفی، مراد و کوهستانی نژاد، مسعود (1382). سرمایه اجتماعی و سیاست‌های اجتماعی (بررسی وضعیت سرمایه اجتماعی در ایران امروز). رفاه اجتماعی، ویژه‌نامه سیاست اجتماعی.
حبیبی، مسعود (1389). جامعه‌شناسی دولت نهادی و توسعه صنعتی در ایران. توسعه تکنولوژی صنعتی، شماره 16: 70-59.
سعادت، رحمان (1387). برآورد روند سرمایه اجتماعی در ایران (با استفاده از روش فازی). تحقیقات اقتصادی، شماره 43: 56-41.
شریف زادگان، محمدحسین و نورایی، همایون (1394). بررسی تحولات صنعت و توسعه صنعتی در ایران به‌منظور آسیب‌شناسی توسعه صنعتی ایران. پژوهش‌نامه تاریخ اجتماعی و اقتصادی، سال چهارم، شماره 1: 66-41.
شیانی، ملیحه؛ موسوی، میرطاهر و مدنی قهفرخی، سعید (1388). سرمایه اجتماعی جوانان در ایران. مجله جامعه‌شناسی ایران، 10(3): 84-57.
صادقی شاهدانی، مهدی و مقصودی، حمیدرضا (1389). سنجش سرمایه اجتماعی استان‌های کشور با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی. دانش سیاسی، 6(2)(پیاپی 12): 176-139.
عباسی، غلامرضا و برادران شرکا، حمیدرضا (1388). اثرات بازارهای مالی بر رشد بخش صنعتی در ایران. نامه مفید، دوره 15، شماره 75 (نامه اقتصادی): 22-3.
عباسی، غلامرضا(1388). همگرایی توسعه مالی و تولید بخش صنعتی در ایران. مدل‌سازی اقتصادی، دوره 3، شماره 1 (پیاپی 7): 154-137.
عبدالهی، محمد و موسوی، میرطاهر (1386). سرمایه اجتماعی در ایران؛ وضعیت موجود: دورنمای آینده و امکان شناسی گذار. رفاه اجتماعی، 6(25): 195-233.
فطرس، محمدحسن؛ دهقان پور، محمدرضا و ده موبد، بابک (1391). منابع رشد تولید صنایع تولیدی ایران در سطوح گوناگون فناوری. مجله نامه مفید، شماره 90: 86-65.
فوکویاما، فرانسیس (1379). پایان نظم: سرمایه اجتماعی و حفظ آن. ترجمه غلامعباس توسلی، تهران: جامعه ایرانیان.
کریمی موغاری، زهرا و محمودیان، معصومه (1392). تأثیر شیوه انباشت سرمایه‌بر عملکرد نهادی و توسعه صنعتی: مطالعه موردی صنعت نساجی ایران و ترکیه. فصلنامه برنامه‌ریزی و بودجه، شماره 123: 128-103.
کریمی موغاری، زهرا؛ زبیری، هدی و نادمی، یونس (1393). بررسی اثر تغییرات نرخ واقعی ارز در ارزش‌افزوده زیر بخش‌های صنعت در ایران. فصلنامه تحقیقات اقتصادی، شماره 107: 383-363.
مولایی، محمد و صحرایی، راضیه (1393). بررسی عوامل مؤثر بر نرخ رشد تولید صنایع ایران (1390-1373). فصلنامه پژوهش های اقتصادی ایران، شماره 60: 180-157.
مهدوی، ابوالقاسم و مهربانی، وحید (1390). قانون کار و توسعه صنعتی در اقتصاد ایران. راهبرد، دوره 20، شماره 61: 246-233.
نادمی، یونس و زبیری، هدی (1395). بررسی اثر درآمدهای نفتی بر ارزش‌افزوده زیر بخش‌های صنعت در ایران با مدل فضا-حالت. فصلنامه سیاست‌های راهبردی و کلان، شماره 14: 152-125.
Aiyedogbon, J. O. and Anyanwu, S. O. (2015). Macroeconomic Determinants of Industrial Development in Nigeria. Nile Journal of Business and Economics, Vol. 1, No. 1: 37-46.
Akpan, E.S. and O. G. Eweke (2017). Foreign Direct Investment and Industrial Sector Performance: Assessing the Long-Run Implication on Economic Growth in Nigeria. Journal of Mathematical Finance, 7(2): 391-411.
Barro, R. (1991). Economic Growth in Cross- Section Countries. Quarterly Journal of Economic. Vol. 106, Issue 2 : 407-443.
Coe, D.; Helpman, E. and Hoffmaister, A. (1997). North-South R&D Spillovers. The Economic Journal, Vol. 107, No. 440: 134-149.
Johansen, S. (1991). Estimation and Hypothesis Testing of Cointegration Vectors in Gaussian Vector Autoregressive Models. Econometrica, 59: 1551–80.
Johansen, S. (1995). Likelihood-based Inference in Cointegrated Vector Autoregressive Models. Oxford: Oxford University Press.
Johansen, S. and Juselius K. (1990). Maximum Likelihood Estimation and Inferences on Cointegration-with Applications to the Demand for Money. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 52: 169-210.
Lewis F. A. (2003). Theories of Industrial Modernization & Enterprise Development: A Review. ISM/Google Books, revised 2nd edition, industrialization lasted from the late 1800s to late 1900s and is still in some places around world, Industrial Systems Research Pub.
Martinaitytė, E. and Kregždaitė, R. (2015). The Factors of Creative Industries Development in Nowadays Stage. Journal Of Scientific Papers Economics & Sociology, 8(1): 56-71.
Mcconnell, K. E. and Bockstael, N.E. (2005). Valuing the Environmental as a Factor of Production. Handbook of Environmental Economics, Vol. 2. Department of Agricultural and Resource Economics, University of Maryland, USA.
Muhammad, A. M. (2017). Determinants of Industrial Sector Growth in Pakistan. Journal of Poverty, Investment and Development, Vol. 34: 15-23.
Oscar, A., & Miguel-Angel, G. (2003). Public expenditure, income distribution, and growth in OECD countries. International Advances in Economic Research. Online publication date: 1-May-2003.
Otalu, J. A. and Anderu, K. S. (2015). An Assessment of the Determinants of Industrial Sector Growth in Nigeria. Journal of Research in Business and Management, Vol. 3(7): 1-9.
Perman, R.; Ma, Y.; McGilvray, J. and Common, M. (1996). Natural Resource and Environmental Economics. Longman.
Sullivan, A. and Sheffrin S. M. (2003). Economics: Principles in action. Upper Saddle River, New Jersey 07458: Pearson Prentice Hall. pp. 472. ISBN 0-13-063085-3.
United Nations Industrial Development Organization. (2016). Industrial Development Report. The Role of Technology and Innovation in Inclusive and Sustainable Industrial Development. Vienna.
پژوهش ها و چشم اندازهای اقتصادی
دوره 19، شماره 2
تابستان 1398
صفحه 1-34