پژوهش ها و چشم اندازهای اقتصادی

پژوهش ها و چشم اندازهای اقتصادی

بررسی اثر توسعه مالی بر نابرابری درآمد در ایران: رهیافت خودرگرسیون برداری ساختاری

نوع مقاله : پژوهشی اصیل

نویسندگان
1 استاد دانشکده اقتصاد و مدیریت دانشگاه تبریز
2 دانشیار دانشکده اقتصاد و مدیریت دانشگاه تبریز
3 گروه علوم اقتصادی، دانشکده اقتصاد، مدیریت و بازرگانی، دانشگاه تبریز
چکیده
به‌واسطۀ اهمیت مسالۀ توزیع درآمد در نظر سیاست‌گذاران از دیدگاه عدالت‌اجتماعی، همچنین روند رو به توسعۀ ابزار‌ها و واسطه‌های‌مالی در سال‌های اخیر، بررسی اثر توسعۀ‌مالی بر نابرابری ‌توزیع ‌درآمد بیش از پیش مورد توجه محققان قرار گرفته است. بر اساس نظریات مربوط به این موضوع، توسعۀ‌مالی، هم از کانال رشد اقتصادی (غیرمستقیم) و هم، از کانال افزایش دسترسی به خدمات مالی (مستقیم)، بر توزیع درآمد اثرگذار است. مطالعات فراوانی پیرامون آثار توسعۀ‌مالی بر توزیع ‌درآمد در مورد ایران با روش‌ها و شاخص‌های مختلف انجام گرفته، که نتایج متفاوت و متضادی را به‌همراه داشته است؛ بنابراین بررسی این موضوع با استفاده از روش‌های جدید و شاخص‌های متفاوت، می‌تواند ابعاد جدیدی از مساله را روشن سازد، لذا در این مطالعه، با استفاده از چند شاخص متفاوت و به کمک رهیافت خودرگرسیون برداری ساختاری و از طریق بررسی کانال‌های اثر گذاری مستقیم و غیر‌مستقیم توسعۀ‌مالی بر نابرابری‌درآمد در ایران، به بررسی اثر توسعۀ‌مالی بر نابرابری ‌درآمد پرداخته‌ایم که نتایج آن در مورد اثر مستقیم توسعۀ‌مالی بر نابرابری ‌درآمد، فرضیۀ تخفیف نابرابری، مبنی بر کاهش نابرابری ‌درآمد تحت تأثیر توسعۀ‌مالی در ایران را تأیید می‌کند، اما دربارۀ آثار غیرمستقیم توسعۀ‌مالی، نتیجۀ قاطعی را به‌دست نمی‌دهد.
کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله English

The Effect of Financial Development on Income Inequality in Iran: Structural Vector Auto-Regression Approach

نویسندگان English

Mohammad Ali Motafakkerazad 1
Ahmad Assadzadeh 2
mahdi sheykhmaollayi 3
1 Faculty of Economics and Management, University of Tabriz
2 Associate Professor of Economics, Faculty of Economics and Management, University of Tabriz
3 Department of Economics, Faculty of Economics, Management & Business, Tabriz University
چکیده English

Income distribution is of crucial importance for policymakers from the social justice viewpoint. In recent years, financial tools and intermediaries have been developed in the global economy. Thus, investigating the impact of financial development on the income inequality has attracted the attention of economic researchers. Financial development affects income distribution through both channels of economic growth (directly) and increasing access to financial services (indirectly). Many studies have been conducted regarding the effects of financial development on income distribution in Iran with different methods and indicators, and even contradictory results. This study analyzes the effect of financial development on income inequality using various indicators and the structural vector auto-regression (SVAR) approach. The findings confirm the direct effect of financial development on income inequality, or the inequality-narrowing hypothesis, though they have no decisive implication on the indirect effects of financial development on income inequality, or the inequality-broadening hypothesis.

کلیدواژه‌ها English

Financial Development
Income inequality
Financial depth
Financial efficiency
Structural Vector Auto-regression (SVAR)
ابراهیمی، محسن و آل‌مراد، محمود (1389). توسعه بازارهای مالی و نابرابری درآمد در ایران. نشریۀ پژوهش‌های پولی- بانکی، سال دوم، شماره 6، زمستان: 132-109.
ابونوری، اسماعیل و عباسی، قادی (1386). برآورد اثر رشد اقتصادی بر فقر در ایران. فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی ایران، سال نهم، شماره 30، بهار: 52-23.
ابونوری، اسماعیل و فراهتی، محبوبه (1395). رشد اقتصادی در ایران؛ دیدگاه پساکینزین‌ها. فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، سال هفتم، شماره بیست و پنجم، زمستان : 50-37.
اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران، معاونت بررسی‌های اقتصادی، مرکز گردآوری و تحلیل آمار، مروری بر شاخص‌های توسعۀ‌ مالی در کشور، 1394.
اخباری، محمد (1385). مروری بر وضعیت ژرفای (عمق) مالی ایران. نشریۀ روند، دوره 16، شماره 4: 198-155.
اصغرپور، حسین و مهدیلو، علی (1394). بررسی رابطۀ علیت گرنجر بین شاخص توسعۀ‌مالی و رشد اقتصادی در ایران: با استفاده از مدل غیر خطی مارکوف سوییچینگ خودتوضیح برداری MS-VAR. نشریه تحقیقات اقتصادی، دوره 50، شمارۀ 4، زمستان: 806-777.
اکبری، نعمت الله؛ فرهمند، شکوفه و جمالی، سمیه (1390). فصلنامه اقتصاد مقداری، دوره 8، شماره 3، پاییز: 25-1.
پیرائی، خسرو و بلیغ، نفیسه (1394). رابطه توسعۀ‌مالی و نابرابری درآمدی در ایران. فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی (رشد و توسعه پایدار)، سال پانزدهم، شماره سوم، پاییز: 21-1.
تقوی، مهدی (1388). توسعۀ‌مالی سرمایه‌گذاری و رشد اقتصادی. مجله مطالعات مالی، شماره دوم، تابستان: 64-51.
جابری‌خسروشاهی، نسیم؛ محمدوند ناهیدی، محمدرضا و نوروزی، داوود (1391). تأثیر توسعۀ مالی بر نابرابری درآمد در ایران. نشریۀ پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، دوره 2، شماره 6، بهار: 208-173.
جعفری‌صمیمی، احمد؛ فرهنگ، صفر؛ رستم‌زاده، مهدی و محمدزاده، مهدی (1388). تأثیر توسعۀ‌مالی و آزادسازی تجاری بر رشد اقتصادی در ایران. فصلنامه‌پژوهش‌های اقتصادی، سال نهم، شماره چهارم، زمستان: 21-1.
حسینی، سیدمهدی؛ اشرفی، یکتا و صیامی‌عراقی، ابراهیم (1390). بررسی رابطه توسعه مالی و رشد اقتصادی در ایران با معرفی متغیرهای جدید. فصلنامه پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، سال نوزدهم، شماره 60، زمستان: 34-19.
خلعتبری، فیروزه (1371). مجموعه مفاهیم پولی، بانکی و بین المللی. انتشارات شباویز: 82.
دادگر، یدالله و نظری، روح الله (1388). ارزیابی شاخص‌های توسعۀ‌مالی در ایران. اولین کنفرانس بین‌المللی توسعه نظام تأمین مالی در ایران.
رفعت، بتول و جزی‌زاده، الهه (1395). بررسی اثر توسعۀ‌مالی استانی بر توزیع درآمد استانی در ایران. فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش‌های اقتصادی (رشد و توسعه پایدار). دوره 16، شماره 3، پاییز: 46-29.
رهنمای‌رودپشتی، فریدون؛ تقوی، مهدی و شاهوردیانی، شادی (1392). تعمیق مالی و توسعۀ‌نظام مالی. فصلنامه علمی پژوهشی دانش مالی تحلیل اوراق بهادار، سال ششم، شمارۀ هفدهم، بهار: 28-15.
زراءنژاد، منصور؛ حسین پور، عبدالکریم و انواری، ابراهیم (1393). توسعه بازارهای مالی و نابرابری درآمد در اقتصاد ایران: رویکرد تصحیح خطای غیرخطی. فصلنامه علمی- پژوهشی مطالعات اقتصادیِ کاربردی ایران، سال سوم، شماره‌ 11، پاییز: 47-27.
زروکی، شهریار؛ مؤتمنی، مانی و نریمانی‌کناری، فاطمه (1394). تأثیر توسعه مالی بر رشد اقتصادی استان‌ها: کاربرد رده‌بندی تلفیقی و روش گشتاور‌های تعمیم یافته سیستمی. فصلنامۀ سیاست‌گذاری پیشرفت اقتصادی دانشگاه الزهرا (س)، سال سوم، شمارۀ 8، پاییز: 63-33.
سالم، علی‌اصغر و عرب‌یار‌محمدی، جواد (1390). بررسی رابطه توسعه مالی و توزیع درآمد در اقتصاد ایران. فصلنامه روند پژوهش‌های اقتصادی، سال نوزدهم، دوره 19، شماره 58، تابستان: 151-127.
سلمانپور، علی (1393). بررسی تأثیر تعمیق مالی بر رشد اقتصادی در ایران. نشریه مطالعات کمی در مدیریت، سال پنجم، شماره دوم، تابستان: 197-159.
سوری، علی (1394). اقتصادسنجی پیشرفته؛ جلد دوم (همراه با کاربرد Eviews8 و Stata12). تهران: نشر فرهنگ‌شناسی.
صامتی، مجید و سجادی، زهرا السادات (1391). تأثیر توسعۀ مالی بر نابرابری توزیع درآمد: مطالعۀ موردی منتخبی از کشورهای درحال‌توسعه. پژوهشنامه اقتصاد کلان، سال هفتم، دوره 7، شماره 14، زمستان: 150-129.
طحاری‌مهرجردی؛ محمد‌حسین؛ فاضل‌یزدی، علی و زارعی‌محمود‌آبادی، محمد (1392). کاربرد تحلیل ناپارامتریک بازه‌ای و پنجره‌ای به‌عنوان مکملی برای ارزیابی کارآیی مالی. فصلنامه علمی-پژوهشی دانش مالی تحلیل اوراق بهادار، سال ششم، شماره نوزدهم، پاییز: 44-27.
علمی، زهرا و آریانی، فائزه (1391). اثر توسعه بازار‌های مالی بر توزیع درآمد در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا. فصلنامه تحقیقات توسعه اقتصادی، دوره 2، شماره 7، پاییز: 50-29.
فراهانی‌فرد، سعید؛ فشاری، مجید و خانزاده، یاور (1394). تأثیر مؤسسات مالی بانکی و غیربانکی اسلامی بر رشد اقتصادی ایران (رهیافت گشتاور تعمیم یافته GMM). فصلنامه مدل‌سازی اقتصادی، سال نهم، شماره سوم و شماره 31 پیاپی، پاییز: 41-21.
فضلی، رقیه؛ عزیزنژاد، صمد و شعبانی، احمد (1390). بررسی شاخص‌های عمق مالی در بازار سرمایه. دفتر مطالعات اقتصادی (گروه بازارهای مالی)، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی. شماره مسلسل 10941.
قنبری، علی؛ آقایی، مجید و رضاقلی‌زاده، مهدیه (1390). بررسی تأثیر توسعۀ‌مالی بر توزیع درآمد در ایران. پژوهشنامه اقتصادی، دوره 11، شماره 40، بهار: 29-1.
کمیجانی، اکبر و نادعلی، محمد (1386). بررسی رابطه علی تعمیق مالی و رشد اقتصادی در ایران. پژوهشنامه بازرگانی، شماره 44: 47-23.
مهرگان، نادر و زمانی‌شبخانه، صابر (1392). بررسی اثر شهرنشینی بر توزیع درآمد در ایران با تأکید بر نظریه کوزنتس. فصلنامه علمی-پژوهشی برنامه‌ریزی و بودجه، سال هجدهم، شماره سوم، پاییز: 19-3.
مؤتمنی، مانی (1388). بررسی رابطه توسعه مالی و رشد اقتصادی در ایران. نشریه بررسی های بازرگانی، دوره هفتم، شماره 34: 66-59.
نظیفی، فاطمه (1383). توسعۀ‌مالی و رشد اقتصادی در ایران. پژوهشنامه اقتصادی، دوره چهارم، شماره 3، پاییز: 130-97.
نوفرستی، ابوالفضل و رزمی، محمدجواد (1392). بررسی تأثیر توسعۀ مالی در بخش صادرات بر نابرابری درآمد در ایران. فصلنامۀ اقتصاد و الگوسازی، دوره 4، شماره 13، بهار: 104-81.
همایونی‌فر، مسعود؛ چشمی، علی و یاقوتی‌جعفرآباد، فاطمه (1395). بررسی تأثیر توسعۀ‌مالی بر نابرابری درآمد در کشورهای منتخب اسلامی. دو فصلنامه مطالعات اقتصاد اسلامی، دوره 9، شماره 17، پاییز و زمستان: 58-37.
Ahmed, A. R., & Masih, M. (2017). What is the link between financial development and income inequality? evidence from Malaysia. Munich Personal RePEc Archive (MPRA).
Banerjee, A.V. & A.F. Newman (1993). Occupational Choice and the Process of Development. Journal of Political Economy, Vol. 101: 274-298.
Boukhatem, J. (2016). Assessing The Direct Effect of Financial Development on Poverty Reduction in A Panel of Low and Middle-Income Countries. Research in International Business and Finance,(37): 214-230.
Clarke, G.; Xu, L.C. & H. f. Zou (2006). Finance and Income Inequality: What Do the Data Tell Us?. Southern Economic Journal, Vol. 72: 578-596.
Dhrifi, A. (2013). Financial Development and Poverty: What Role for Growth and Inequality?. International Journal of Academic Research in Accounting, Finance and Management Sciences, No. 4: 119-129.
Dong, Z., & Liu, M. (2007). Empirical Analysis of Interaction between Securities Market, Banking System and Nation’s Economic Growth. In Proceedings of the 2007 Conference on Management Science and Engineering, Finance Analysis Section (pp. 147-150).
Galor, O. & J. Zeira (1993). Income Distribution and Macroeconomics. Review of Economic Studies, Vol. 60: 35-52.
Ghatak, M., & Jiang, N. N. H. (2002). A simple model of inequality, occupational choice, and development. Journal of development Economics, 69(1): 205-226.
Greenwood, J. & B. Jovanovic (1990). Financial Development, Growth, and the Distribution of Income. Journal of Political Economy, Vol. 98: 1076-1107.
Gregorio, J. (1996). Borrowing constraints, human capital accumulation, and growth. Journal of Monetary Economics, 37(1): 49-71.
Horii, R.; Ohdoi, R., & Yamamoto, K. (2005). Finance, technology and inequality in economic development. Osaka University Discussion Paper.
Jauch, S. & Watzka, S. (2011). Financial Development and Income Inequality. CESifo Working Paper Series 3687, CESifo Group Munich, Category 6: fiscal policy, macroeconomics and growth, Paper No. 3687.
Jeanneney, S. G., & Kpodar, K. (2011). Financial development and poverty reduction: Can there be a benefit without a cost?. The Journal of development studies, 47(1): 143-163.
Kim, D.H., Lin., S.C., (2011). Nonlinearity in the financial development and income inequality nexus. Journal of Comparative Economics, No. 39: 310-325.
King, Robert G. & Levine, Ross (1993). Finance and growth :Schumpeter might be right. Policy Research Working Paper Series 1083, The World Bank.
Mookherjee, D., & Ray, D. (2003). Persistent inequality. Rev Econ Stud, 70(2): 369-393.
Naceur, B. N., & Zhang, R. (2016). Financial Development, Inequality and Poverty: Some International Evidence. IMF Working Paper WP/16/32. Washington, DC: International Monetary Fund.
Park, D., & Shin, K. (2017). Economic Growth, Financial Development, and Income Inequality. Journal Emerging Markets Finance and Trade, Vol. 53, Issue 12.
Rajan, R. G. and L. Zingales (2003). Saving Capitalism From The Capitalists. New York: Crown Business.
Shahbaz, M. & Islam, F. (2011). Financial Development and Income Distribution in Pakistan: an Application of ARDL Approach. Journal of Economic Development, 36(1): 35-58.
Sims, C. A.; Stock, J. H., & Watson, M. W. (1990). Inference in linear time series models with some unit roots. Econometrica: Journal of the Econometric Society, 58(1): 113-144.
Zhang, Q., & Chen, R. (2015). Financial development and income inequality in China: An application of SVAR approach. Procedia Computer Science, 55: 774-781.