پژوهش ها و چشم اندازهای اقتصادی

پژوهش ها و چشم اندازهای اقتصادی

تعیین کننده های کلان اقتصادی- اجتماعی نرخ باروری کل (TFR) در ایران؛ با استفاده از الگوی خودهمبسته باوقفه توزیعی (ARDL)

نویسندگان
1 استادیار دانشکده اقتصاد و مدیریت و رئیس پژوهشکده اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس
2 دانشجوی دکتری اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس و معاون امور اقتصاد کلان سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور
چکیده
با توجه به اهمیت مطالعات ابعاد مختلف کلان باروری، این مقاله به دنبال بررسی تعیین کننده­ های کلان اقتصادی- اجتماعی نرخ باروری کل و همچنین شناسایی شدت اثر این مؤلفه ها بر تغییرات باروری کل در ایران است. بدین منظور، ضمن شناسایی چهار معیار اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و بهداشتی(بیولوژیکی) مؤثر بر باروری کل، اثر هر یک بر متغیر وابسته با استفاده از تکنیک اقتصاد سنجی به روش ARDL و الگوی ECM، مورد آزمون قرار می گیرد. نتایج نشان می دهد شاخص امید به زندگی زنان، در عمده مدل­ های این مطالعه نه تنها رابطه مثبت و معنی داری داشته، بلکه ضرایب آن بیش از دیگر متغیرها ظاهر شده است. ضمن اینکه بجز تولید سرانه، روابط سایر متغیرهای اثرگذار بر باروری کل (در مدل های پویا و بلندمدت) مطابق انتظار و معنی دار بوده است. همچنین سرعت تعدیل الگوی باروری کل بسیار کند بوده و نوسانات کوتاه مدت به تدریج و با تاخیر زیاد به تعادل بلندمدت می رسد. از لحاظ اثر گذاری و تعیین کنندگی نیز، می توان گفت که به ترتیب، بعد بهداشتی (بیولوژیکی) بر بعدهای فرهنگی و اجتماعی مقدم می باشد. بعد اقتصادی نیز در مرتبه آخر جای گرفته است. بنابراین، توجه و تأکید بر مقوله بهداشت باروری در سیاستگذاری­ ها در کنار سایر مقوله ها به خصوص تشویق ازدواج افراد در سن ازدواج با حمایت های اجتماعی خاص، می­ تواند در پویایی جمعیّت و بهبود باروری کل به بیش از سطح جانشینی کمک نماید.
کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله English

Socioeconomic Determinants of Total Fertility Rate at an Aggregate Level in Iran: An Application of ARDL

نویسندگان English

ali mohammad ahmadi 1
alaedin ezoji 2
1 Assistant Professor of Economics, Tarbiat Modares University
2 Ph.D. Candidate in Health Economics, Tarbiat Modares University
چکیده English

Regarding importance of studies on different dimensions of total fertility rate (TFR), this study investigates the socioeconomic determinants of TFR at an aggregate level and identifies their impacts on TFR variations in Iran. By introducing four economic, social, cultural and health components, this paper tests the effects on dependent variable (TFR) using an auto-regressive distributed lags (ARDL) model and error correction mechanism (ECM). Results show that female life expectancy index not only had positive and significant relationship with TFR in several specifications, but also its coefficient was higher than the other coefficients. In addition, the relationships between TFR and other variables, except for GDP per capita, were expectedly significant in dynamic models. The speed of adjustment was very slow, and short-run fluctuations approached long-run equilibrium gradually with long lags. Regarding the effectiveness of different components, it can be said that health component is prior to cultural and social factors, and the economic dimension gets the final rank. Thus, an emphasis on fertility health, especially encourage to marry in marriage ages through social protection schemes could help population dynamism and to enhance the TFR more than substitution rate.

کلیدواژه‌ها English

Total Fertility Rate (TFR)
Fertility socioeconomic determinants
ARDL and ECM
اکتایی، رزیتا، (1384) کاهش باروری در ایران و عوامل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مؤثر بر آن با تأکید بر نقش تنظیم خانواده در سال های 75-1365، ؛ پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه اصفهان.
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، پایگاه آمار و اطلاعات (بخش حساب های ملی و اجتماعی و نیروی انسانی).
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران،. حساب های ملی ایران و شاخص های قیمت، سال های مربوطه.
ترابی، فاطمه(1390)، رابطه توسعه با تحصیلات، بهداشت باروری و مشارکت اقتصادی زنان؛، گزارش ملی جمعیت ایران در سال 1390، صندوق جمعیت سازمان ملل و دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران.
تشکینی، احمد (1384)، اقتصاد سنجی کاربردی به کمک Microfit؛، موسسه مؤسسه فرهنگی هنری دیباگران تهران، چاپ اول، دی ماه.
تواناییان فرد، حسن (1368)، اقتصاد جمعیت؛، تهران، انتشارات فرپخش.
حصاری، علی و ازوجی، علاءالدین (1393)، الزامات و چالش‌های اقتصادی سیاست‌های کلّی جمعیت؛، مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، دفتر اجتماعی.
حصاری، علی و مرادی، علی محمد (1392)، پیشبینی جمعیت کشور تا افق 1396؛، مرکز مطالعات بنیادی دانشگاه امام حسین (ع)، منتشر نشده.
رشیدی، ابراهیم، (1379)، بررسی اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و جمعیتی مؤثر بر باروری در شهر دهاقان استان اصفهان؛، فصلنامه جمعیت، سال هشتم، شماره 34-33، پاییز و زمستان.
سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور، گزارش اقتصادی و نظارت بر برنامه چهارم توسعه، سال های مربوطه.
سرایی، حسن (1381)، روشهای مقدماتی تحلیل جمعیت با تأاکید بر باروری و مرگ و میر؛، انتشارات دانشگاه.
ضیایی بیگدلی، محمد تقی ضیایی؛ کلانتری، صمد و علیزاده اقدم، محمد باقر (1389)، رابطه بین میزان باروری کل با توسعه اقتصادی؛ فصلنامه علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، سال پنجم، شماره 21.
عباسی شوازی، محمد جلال و دیگران (1383)، تحولات باروری در ایران، شواهدی از چهار استان منتخب؛، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی.
عباسی شوازی، محمد جلال؛، حسینی چاوشی میمنت، و مکدونالد، پیتر (1392)، تاملی بر سیاست افزایش جمعیت در ج.ا.ایران؛، مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، آبان ماه.
کولیر، آنتونی ،(1389)، اقتصاد سلامت؛، مترجمهین احمدی، علی محمد، دانش دوست، فاطمه و اسماعیلی؛، رضا، انتشارات نور علم، چاپ اول.
مرکز آمار ایران، نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن، سال های مربوطه.
مرکز آمار ایران، نتایج طرح آمارگیری هزینه درآمد خانوارهای شهری و روستایی، سال های مربوطه.
موسایی، میثم، ؛ مهرگان، نادر و رضایی روح الله (1389)، نرخ باروری و میزان مشارکت زنان نیروی کار (مطالعه موردی کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا)؛، فصلنامه پژوهش زنان (زن در توسعه و سیاست)، دوره 8، شماره 2.
میرزایی، محمد (1384)، جمعیت و توسعه با تأکید بر ایران (ده مقاله)؛، انتشارات مرکز مطالعات و پژوهش های جمعیتی آسیا و اقیانوسیه.
Abbasi-shavazi, Mohammad Jalal; Macdonald, Peter & Hosseini-chavoshi, Meimanat (2009) The Fertility Transition in Iran; Springer Dordrecht Heidelberg/ London/ New York.
Billari, F. C. and Kohler, H. P. (2004) Patterns of low and lowest-low fertility in Europe; Population Studies, 58(2).
Bongaarts, John (1978) A Framework for Analyzing the Proximate Determinants of Fertility; Population and Development Review, 4(1).
Bongaarts, John (2006) The causes of stalling fertility transitions; Studies in Family Planning 37(1).
Cygan-Rehm, K. and Maeder, M. (2013) The Effect of Education on Fertility: Evidence from a Compulsory Schooling Reform; Labor Economics, 25, 35-48.
Elghannam, Ashraf Ragab (2005) An Examination of factors Fertility Rate Differentials as Compared Among Women in Less and More Developed Countries; Journal Human Economic, 18(3).
Herzer, D.; Strulik, H.; Vollmer, S. (2010) The Long-run Determinants of Fertility: One Century of Demographic Change 1900-1999 , PGDA Working Paper No. 63 .
Hirschman, Charles and Philip Guest (1990) Multilevel Models of Fertility Determination in Four Southeast Asian Countries: 1970 and 1980; Demography, 27(4):657.
Hirschman, Charles and Yih-Jin Young (2000) Social Context and Fertility Decline in Southeast Asia; In Ronald D. Lee and C. Y. Cyrus Chu (eds.) Population and Economic Change in East Asia; A supplement to Vol. 26 Population and Development Review.
Karakaya, Emel (2014) Socioeconomic Determinants on Fertility Rate at an Aggregate Level: A Linear Regression Model for Turkish Provinces; Public Knowledge Journal, vol. 6, pp. 1–6 .
Peristera, P and kostaki, A (2007) Modeling Fertility in Modern Populations; Demographic Research, Vol. 16/6, 141-194.
Rueda, cristina, & rodriguez, pilar (2010) State Space Models for Estimating and Forecasting Fertility; International Journal of Forecasting, 26.
Sinaj, Valentine and Arjan Tushaj (2012) Determinant Factors for Fertility, Case of Albania, Studies in Business and Economics, vol. 6, (1), 83-93
Weeks, J. R.; Getis, A.; Hill, A.G.; Gadalla, M. and Rashed,T. (2004) The Fertility Transition in Egypt: Intraurban Patterns in Cairo, Annals of the Association of American Geographers, 94(1), 74–93
World Development Indicators (WDI), 2015.