پژوهش ها و چشم اندازهای اقتصادی

پژوهش ها و چشم اندازهای اقتصادی

بررسی همگرایی بهره وری انرژی استان های ایران: رویکرد اقتصادسنجی فضایی

نویسندگان
سید محمد علی کفایی 1
عاطفه خسروی 2
1 تهران اوین دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده علوم اقتصادی و سیاسی
2 دانش آموخته کارشناسی ارشد دانشگاه شهید بهشتی
چکیده
انرژی از اصلی ترین نهاده های تولید و نشان دهنده قدرت سیاسی و اقتصادی کشورهااست. با افزایش شدید قیمت انرژی، بهره وری آن اکنون اهمیت بیشتری یافته و مطالعات تجربی اخیر هم مبین تأثیرگذاری بهره وری انرژی بر نرخ رشد است. همچنین نشان داده شده که فرایند رشد اقتصادی هر منطقه از موقعیت جغرافیایی، ویژگی ها و عملکرد همان منطقه و مناطق همجوار، علاوه بر متغیرهای اقتصادی منطقه همچون کار، سرمایه، انرژی و فناوری تأثیر فراوان می پذیرد. در این مقاله،تأثیر بهره وری انرژی بر رشد اقتصادی استان و نیز همگرایی (β و σ) بهره وری انرژی استان ها به روش اقتصادسنجی فضایی در قالب یک الگوی رشد و داده های استانی سال های 90-1380 بررسی و به روش ناپارامتری حداکثر درست نمایی (به سبب کارآیی بیشتر آن)، برآورد می گردد. در روش اقتصاد سنجی فضایی، امکان لحاظ کردن اثرات سرریز و روابط فضایی بین استان های همسایه با تعریف ماتریس وزن فواصل بین مناطق وجود دارد. یافته ها حاکی از نبود همگرایی σ بهره وری انرژی بین استان ها، ولی وجود همگرایی β شرطی (مبین تأثیر سرریز در نرخ رشد بهره وری انرژی استانی یا تأثیر همسایگی) است. همچنین بازتر شدن اقتصاد و کاهش سهم فعالیت های دولت در اقتصاد باعث بهبود رشد بهره وری انرژی می گردد؛ اما افزایش قیمت انرژی نمی تواند بر بهره وری انرژی استان ها تأثیر معنی داری بگذارد.
کلیدواژه‌ها
همگرایی
بهره وری انرژی
اقتصادسنجی فضایی
اثر سرریز
استان های کشور

عنوان مقاله English

Investigating the Convergence of Provincial Energy Efficiency in Iran: A Spatial Econometric Approach

نویسندگان English

mohamad ali kafaee 1
Atefeh Khosravi 2
1 Professor of Economics, Shahid Beheshti University
2 M.A. in Economics, Shahid Beheshti University
چکیده English

Energy is one of the main production inputs, which indicates potential political and economic power in different countries. Due to higher energy prices, energy productivity is of special importance, and recent applied researches imply the effectiveness of energy productivity on economic growth. In addition, the process of regional economic growth is influenced by geographic conditions, regional and neighborhood specifications and functioning as well as usual regional economic variables including labor, capital, technology and energy. This paper estimates the effect of provincial energy productivity on provincial economic growth, using spatial econometric model and Maximum Likelihood method with applying provincial data from 2001 to 2011. In addition, it investigates β and σ convergence of energy productivity among Iran’s provinces. In spatial econometric method, we can consider the spillover effects and spatial relations among adjacent provinces with defining a distance-weight matrix between regions. Our findings indicate no σ convergence, but there is a conditional β convergence, which is a signal of existence of either spillover or neighborhood effect in provincial energy productivity growth. Meanwhile, the higher economic openness and lower government intervention in the economy improve energy productivity growth, but increasing energy price has no significant effect on the provincial energy productivity.

کلیدواژه‌ها English

convergence
Energy efficiency
Spatial Econometrics
Spillover Effect
ابریشمی، حمید؛ ندا علم الهدی و میثم امیری، (1387)، بررسی همگرایی بهره وری انرژی در کشورهای اسلامی طی دوره 2003-1980 به روش اقتصاد سنجی فضایی؛ مجله مطالعات انرژی، شماره 15.
ابطحی، حسین و بابک کاظمی، (1379)، بهره وری؛ مؤسسه مطالعات و پژوهش های بازرگانی، چاپ دوم.
بهبودی، داوود؛ فیروز فلاحی و امینه شیبانی، (1391)، بررسی همگرایی بهره وری انرژی در منتخبی از کشورهای عضو OECD با رویکرد اقتصاد سنجی فضایی؛ فصل نامه علمی پژوهشی مطالعات اقتصادی کاربردی ایران، دوره 1، شماره 3، صفحه 57-80
پیکارجو ، کاظم، (1377)، بررسی اثرات راهکارهای بهره وری انرژی و تئوری توسعه پایدار در بهره برداری از منابع انرژی کشور؛ مجله سیاسی– اقتصادی، شماره 166-165.
وزارت نیرو، ترازنامه انرژی1390-1385.
رحمانی، تیمور، (1383)، رشد اقتصادی و همگرایی منطقه ای در ایران؛ مجله تحقیقات اقتصادی، شماره 66
مرکز آمار ایران، سالنامه آماری  استان ها ،1390-1385.
سند چشم انداز توسعه، 1384.
کسرایی، اسرافیل، (1385)، نظریه همگرایی، وابستگی فضایی و رشد منطقه ای؛ تحقیقات اقتصادی، شماره 6.
Anselin, L. (1988), Spatial Econometrics: Methods and Models; Kluwer Academic Publishers.
Anselin, L., & R. Floraxand S. Rey, (2004), Advances in Spatial Econometrics: Methodology, Tools and Application; Springer.
Baumol, W.J. (1986), Productivity Growth, Convergence and Welfare:What the long-Run Data Show; The American Economic Review, Vol. 76, No. 5: 1072-1085.
Barro, R. (1991), Economic Growth in a Cross Section of Countries; The Quarterly Journal of Economics, Vol. 106, No. 2: 407-443.
Barro, R. (2000) Inequality and Growth in a Panel of Countries; Journal of Economic Growth, Vol. 5: 5-32.
Barro, R. and X. Salai-Martin, (1990), Economic Growth and Convergence Across the United states; National Bureau Of Economic Research.
Barro, R. and X. Salai Martin, (1991), Convergence Across States and Regions; Brookings Papers on Economic Activity,  No.1: 107-182.
Barro, R. and X. Salai Martin, (1992), Convergence” The Journal of Political Economy, Vol. 100, Issues 2, No. 2: 223-251.
Becerril-Torres O. U.; I. C. Álvarez-Ayuso and L.E. Del Moral-Barrera, (2010), Do Infrastructures Influence the Convergence of Efficiency in Mexico?; Journal of Policy Modeling, 32.
Carree, M.A.; L. Klomp and A.R. Thurik, (2000), Productivity Convergence in OECD Manufacturing Industries, Economics Letters 66, 337-345.
Coughlin, Richard M. (2001), Convergence Theories; Prepared for Edgar F.Borgatta and Marie L. Borgatta (eds.), Encyclopedia of Sociology.
Cornwell C.M. and U. Wachter, (1999), Productivity Convergence and Economic Growth: A Frontier Production Function Approach; Center for European Integration Studies.
Johannesson, G. J.; Stewart, C. Barr; L. Brady Sabeff; R. George; D. Heimiller and A. Milbrandt (2006), Spatial Statistical Procedures to Validate Input Data in Energy Models; Lawrence Livermore National Laboratory.
Miketa, A. and P. Mulder, (2005), Energy Productivity Across OECD and Non-OECD Countries in Manufacturing Sectors Patterns of Growth and Convergence; Energy Economics 27, 429- 453.
Mulder, P., and H. de Groot, (2007), Sectoral Energy and Labour-Productivity Convergence; Tinbergen Institute Discussion paper.
Mulder, P., and H. de Groot, (2012), Structural Change and Convergence of Energy Intensity across OECD Countries, 1970-2005; Energy Economics 34 1910-1921.
Patterson, Murray G. (1996), What is Energy Efficiency? Concepts, Indicators and Methodological Issues; Energy Policy, vol. 24: 377-390.
Nguyen, P. A.; T. H. Phan and M. Simioni, (2015), Productivity Convergence in Vietnamese Manufacturing Industry: Evidence Using a Spatial Durbin Model; Causal Inference in Econometrics,Vol. 622: 603-619.
Noonan, D.; L. C. Hsieh and D. Matisoff, (2013), Spatial Effects in Energy-Efficient Residential HVAC Technology Adoption; Environment and Behavior Vol. 45 (4): 476-503.
Quah, D. (1993), Galton’s Fallacy Tests of the Convergence Hypothesis; The Scandinavian Journal of Economics, Vol. 95, No. 4. 
Romer, D. (2001), Advanced Macroeconomics; McGraw Hill.
Salai Martin, X. (1996), The Classical Approach to Convergence Analysis; The Economic Journal, Vol. 106 , No. 437.
Sala-i-Martin, X. (1997), Transfers, Social Safety Nets, and Growth; IMF Staff Papers, Vol. 44: 81-102.
Yu-Ming, W. (2009), Spatial Econometric Analysis of Energy Efficiency Convergence of Chinese Provinces; Power and Energy Engineering Conference, APPEEC 2009, Asia-Pacific, Vol. 1, P. 27-31.
پژوهش ها و چشم اندازهای اقتصادی
دوره 17، شماره 2
تابستان 1396
صفحه 177-197