پژوهش ها و چشم اندازهای اقتصادی

پژوهش ها و چشم اندازهای اقتصادی

بررسی اثرات افزایش درآمدهای نفتی و مدیریت آن بر مسیر بهینه متغیرهای کلان اقتصاد ایران با تکیه بر مدل تعادل عمومی پویا

نویسندگان
سید ابراهیم حسینی نسب 1
سولماز عبدالهی حقی 2
علیرضا ناصری 3
لطفعلی عاقلی کهنه شهری 4
1 دانشیار گروه اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس
2 دانشجوی دکتری علوم اقتصادی، دانشگاه تربیت مدرس
3 استادیار گروه اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس
4 استادیار پژوهشکده اقتصاد تربیت مدرس
چکیده
در این مقاله، از طریق طراحی یک مدل تعادل عمومی قابل محاسبه پویا (DCGE)، به بررسی آثار افزایش درآمدهای نفتی و همچنین تأثیر مدیریت این درآمدها توسط دولت به منظور تبدیل آن به یک منبع درآمدی پایدار بر مسیر بهینه اقتصاد ایران، پرداخته شده است. به منظور مدیریت درآمدهای نفتی، سناریوهایی مبتنی بر تخصیص این درآمدها میان پس انداز در صندوقی تحت عنوان صندوق نفت و یا مصرف درآمدهای نفتی، پیشنهاد شده است. نتایج نشان می دهد که با افزایش 50 درصدی سطح قیمت جهانی نفت نسبت به سال پایه، تولید ناخالص داخلی کشور افزایش می یابد؛ ولی تولید ناخالص داخلی بدون صادرات نفت خام، کاهش می یابد. همچنین واکنش بلندمدت اقتصاد ایران در مقابل شوک دائمی قیمت جهانی نفت مطابق با تئوری بیماری هلندی است. به واسطه بروز بیماری هلندی، عوامل تولیدی در بخش قابل مبادله کاهش و در بخش های غیرقابل مبادله و نفتی افزایش می یابد. ولی افزایش اشتغال در بخش های نفت و کالاهای غیرقابل مبادله، جبران کننده کاهش اشتغال در بخش قابل مبادله نخواهد بود و در مجموع، اشتغال کاهش خواهد یافت. بررسی نتایج حاصل از آثار مدیریت درآمدهای نفتی توسط دولت بر اقتصاد کشور، نشان می دهد که در صورت پس انداز درآمدهای حاصل از صادرات نفت خام در صندوق نفت، تولید ناخالص داخلی و مصرف کل در بلندمدت و وضعیت یکنواخت افزایش می یابد. پس انداز درآمدهای نفتی در صندوق نفت، ضمن جلوگیری از بروز بیماری هلندی، منجر به افزایش اشتغال نیز می گردد.
کلیدواژه‌ها
افزایش درآمدهای نفتی
مدیریت درآمدهای نفتی
صندوق نفت
بیماری هلندی
مدل تعادل عمومی قابل محاسبه پویا

عنوان مقاله English

The Effects of Oil Boom and Oil Revenues Management on the Optimal Path of Iranian Macroeconomic Variables (Based on Dynamic Computable General Equilibrium)

نویسندگان English

Ebrahim Hosseininasab 1
Solmaz Abdullahi Haghi 2
Alireza Naseri 3
Lotfali Agheli 4
1 Associate Professor of Economics, Tarbiat Modares University
2 Ph.D. student of Economics, Tarbiat Modares University
3 Assistant Professor of Economics, Tarbiat Modares University
4 Assistant Professor of Economics, Economic Research Institute, Tarbiat Modares University
چکیده English

In this paper, we try to analyze the effects of oil boom and management of oil revenues by government in a sustainable manner on optimal path of Iranian macroeconomic variables by designing a dynamic computable general equilibrium (DCGE) model. This paper considers several scenarios of utilizing oil revenues in terms of allocating these revenues between savings in the form of oil fund on the one hand and consumption of oil revenues on the other hand. The results show that the a 50 percent increase in world oil price leads to higher optimal level of GDP, but the level of GDP excluding oil exports is reduced. According to the results, the long-term reaction of Iranian economy in the face of permanent shocks of oil price is consistent with the theory of Dutch disease. Due to the Dutch disease, production factors are decreased in tradable sectors and increased in oil and non-tradable sectors. However, the increase in employment in the oil and non-tradable sectors will not compensate for the fall of employment in the tradable sectors, thus total employment will decline. The analysis of oil revenue management shows that saving oil revenue in an oil fund leads to higher level of total consumption and gross domestic product in the long run. Saving oil revenues in an oil fund not only ensures precautionary measures against the so-called Dutch Disease syndrome, but also leads to increase in total employment.

کلیدواژه‌ها English

Oil Boom
Management of Oil Revenues
Oil Fund
Dutch Disease
Computable General Equilibrium Model
امینی، ع. و حاجی محمد، ن. (1384) برآورد سری زمانی موجودی سرمایه در اقتصاد ایران طی دوره 1381-1338؛ مجله برنامه و بودجه، شماره 9: 86-53.
بهبودی، داود (1384) نقش صندوق توسعه ملی در ثبات و اصلاح ساختار اقتصادی ایران: مدل تعادل عمومی محاسبه پذیر؛ پایان نامه دکتری تخصصی، دانشگاه تربیت مدرس.
خوش اخلاق، رحمان و موسوی محسنی، رضا (1385) شوک های نفتی و پدیده بیماری هلندی در اقتصاد ایران: یک الگوی محاسبه پذیر تعادل عمومی؛ تحقیقات اقتصادی، شماره 77: 117-97.
شهرستانی، حمید و اربابی، فرزین (1388) الگوی تعادل عمومی پویا برای ادوار تجاری اقتصاد ایران؛ فصلنامه پژوهشنامه اقتصادی، پژوهشکده امور اقتصادی، سال نهم، شماره اول: 66-43.
صادقی حسین و حسن زاده، محمد (1390) بررسی اثرات احتمالی بحران مالی جهانی بر درآمدهای خانوارهای شهری و روستایی ایران: رهیافت مدل تعادل عمومی قابل محاسبه؛ مجله تحقیقات اقتصادی، شماره 95: 79-102.
متوسلی، محمود و فولادی، معصومه (1385) بررسی آثار افزایش قیمت جهانی نفت بر تولید ناخالص داخلی و اشتغال در ایران با استفاده از یک مدل تعادل عمومی محاسبه ای؛ تحقیقات اقتصادی، شماره 76: 76-51.
متوسلی و همکاران (1389) طراحی یک مدل تعادل عمومی پویای تصادفی نیوکینزی برای اقتصاد ایران به عنوان یک کشور صادرکننده نفت؛ فصلنامه پژوهشهای اقتصادی، سال دهم، شماره چهارم: 116-87.
ناظمان، حمید و بکی حسکویی، مرتضی (1388) تخصیص بهینه درآمدهای نفتی در قالب یک مدل تعادل عمومی پویا؛ فصلنامه اقتصاد مقداری، دوره 6، شماره 4: 28-1.
یاوری، کاظم و سلمانی، بهزاد (1384) رشد اقتصادی در کشورهای دارای منابع طبیعی: مورد کشورهای صادرکننده نفت؛ پژوهشنامه بازرگانی، شماره 37: 24-1.
Barr, J. R. and A. S. Manne (1967) Numerical Experiments With Finite Horizon Planning Models; Indian Economic Review: 1-29.
Blanchard, O., Fischer, S., (1989), Lectures on macroeconomics, MIT press.
Corden,W., M. & Neary, J. P. (1982) Booming sector and deindustrialization in Small Open Economy; Economic Journal, No. 92: 825-48.
Breisinger, C., Diao, X., Schweickert, R. and Wiebelt, M., (2010). Managing Future Oil Revenues in Ghana: An Assessment of Alternative Allocation Options; African Development Review, Vol. 22, No. 2: 303-315.
Dervis, K.J.; de Melo & S. Robinson (1982) General Equilibrium Models for Development Policy; New York: Cambridge University Press.
Devarajan, S., and Go, D. (1996) The Simplest Dynamic General-Equilibrium Model of an Open Economy; Journal of Policy Modeling, No. 20: 677-714.
Diao, X.; Yeldan, E. and Roe, T.L. (1998) A Simple Dynamic Applied General Equilibrium Model of a Small Open Economy: Transitional Dynamics and Trade Policy; Journal of Economic Development, Vol. 23, No. 1.
Engel, Eduardo and Rodrigo Valdes (2000) Optimal Fiscal Strategy for Oil ExportingCountries; unpublished manuscript.
Esfahani, H.S. and Pesaran, M.H. (2009). The Iranian economy in the twentieth century: A global perspective. Iranian Studies, 42(2): 177-211.
Gelb, A. (1988) Oil Windfall: Blessing or Curse; Oxford University Press. 
Ghadimi, H. (2006) A Dynamic CGE Analysis of Exhaustible Resources: The Case of an Oil Exporting Developing Country; Regional Research Institute, West Virginia University.
Go, D.S. (1994) External Shocks, Adjustment Policies, and Investment in a Developing economy-Illustrations from a Forward-looking CGE Model of the Philippines; Journal of Development Economics, No. 44: 229-261.
Hosoe, N.; Gasawa, K. & Hashimoto, H. (2010) Textbook of Computable General Equilibrium Modelling; Palgrave Macmillan.
Jorgenson, D.W., and P. Wilcoxen (1990) Intertemporal General Equilibrium Modeling of U.S. Environmental Regulation; Journal of Policy Modeling, No. 2: 715-744.
Lau M. I.; Pahlke, A. and T.F., Rutherford (1997) Modeling Economic Adjustment: A Primer in Dynamic General Equilibrium Analysis; Working Paper, University of Colorado.
Lau M. I.; Pahlke, A. and T.F., Rutherford (1997) Approximating Infinite-Horizon Models in a Complementarity Format: A Primer in Dynamic General Equilibrium Analysis; Journal of Economic Dynamics and Control, No. 26: 577-609.
Lino Clemente, L.; Faris, R., and Puente, A. (2002) Natural Resource Development, Volatility and Economic Performance in Venezuela: the Role stabilization Fund; Andean Competitiveness Project.
Lofgren, H.; Harris, R. and Robinson, S. (2002) A Standard Computable General Equilibrium (CGE) Model in GAMS; Trade and Macroeconomics Discussion Paper, International Food Policy Research Institute, No. 75, Washington, D.C.
Lucas, R. (1988) On the mechanics of economic development; Journal of Monetary Economics, No. 22: 3-42.
Manne, A. (1995) The rate of time preference: Implications for the greenhouse debate; Energy Policy, Vol. 23: 391-394.
Mckibbin, W.J. (1993) Integrating Macroeconometric and Multi-Sector Computable General Equilibrium Models; Brookings Discussion Papers in International Economics, No. 100.
Medio, A. & B. Raines (2007) Backward Dynamics in Economics: The Inverse Limit Approach; Journal of Economic Dynamics and Control, No. 31: 1633-71.
Murphy, K.M., Shleifer. A. & Vishny, R.W. (1989). Industrialization and the big push.  Journal of Political Economy, 97 (5): 1003–1026.
Nell, K. (2003) Long-run ExogeneityBetween Saving and Investment: Evidence from South Africa; Trade and Industrial Policy Strategies, Johannesburg, South Africa, Working Paper 2-2003.
Rutherford, T.F. (1999) Applied General Equilibrium Modeling with MPSGE as a GAMS Subsystem: An overview of the Modeling Framework and Syntax; Computational Economics, Vol. 14, No. 1-2.
Rodriguez, F. & Sachs, J. (1999) Why Do Resource-Abundant Economies Grow More Slowly?; Journal of Economic Growth, No. 4: 277-303.
Romer, D. (2006) Advanced Macroeconomics; Mc Grow Hill.
Sachs, J. & Warner, A. (1999) The Big Rush, Natural Resource Booms and Growth; Journal of Development Economics, Vol. 59: 43-76.
Sachs, J. & Warner, A. (1997) Natural resource abundance and economic growth, NBER Working Papers with number 5398.
Stiglitz, J. (1974) Growth with Exhaustible Natural Resources: The Competitive Economy, The Review of Economic Studies, Vol. 41, Symposium on the Economics of Exhaustible Resources, pp. 139-152.
Turlow, J. (2004) A Dynamic Computable General Equilibrium (CGE) Model for South Africa: Extending the Static IFPRI Model; Trade and Policy Strategies, Working Paper 1-2004.
پژوهش ها و چشم اندازهای اقتصادی
دوره 16، شماره 2
تابستان 1395
صفحه 173-200