پژوهش ها و چشم اندازهای اقتصادی

پژوهش ها و چشم اندازهای اقتصادی

تأثیر اعمال ناقص قانون برنامه چهارم توسعه بر افزایش فقر ناشی از هزینه های کمرشکن سلامت

نویسندگان
حسین راغفر 1
زینب واعظ مهدوی 2
کبری سنگری مهذب 3
1 دکتری اقتصاد دانشگاه الزهرا (س)، دانشکده علوم اجتماعی و اقتصاد
2 دانشجوی دکتری اقتصاد دانشگاه آزاد، واحد علوم و تحقیقات
3 دانشجوی دکتری توسعه اقتصادی، دانشگاه الزهرا (س)
چکیده
خط فقر متمایز کننده خانوارهای فقیر از غیرفقیر است. برای تعیین خط فقر از یک سبد معین از کالاهای اساسی استفاده می شود. کسانی که مخارج آنها کمتر از خط فقر باشد فقیر و کسانی که کل مخارج آنها بالاتر از خط فقر باشد، غیرفقیر محسوب می شوند. تمایز خانوارهای فقیر از غیرفقیر تنها با مشاهده مخارج کل خانوار می تواند گمراه کننده باشد. خانواده ای که یک عضو با بیماری خاص دارد، می تواند با هزینه های درمان غیرمتعارف رو برو باشد که مخارج کل خانوار را متورم می کند؛ در حالی که ممکن است، این خانوار به دلیل تحمل هزینه بالای مصرفی در گروه خانوارهای غیرفقیر طبقه بندی شود. حال چنانچه این هزینه های نامتعارف از مخارج کل خانوار کسر شود، ممکن است مشاهده شود که این خانوار به زیر خط فقر سقوط کرده است. به این ترتیب، صرف تمرکز بر هزینه کل خانوار بدون توجه به نیازهای اساسی آن، نمی تواند ارزیابی دقیقی از توانایی خانوار در تأمین این نیازها باشد. در بسیاری از موارد، تحمیل هزینه های نامتعارف به بودجه خانوار می تواند موجب کاهش مخارج کالاهای ضروری خانوار شود. در بسیاری از موارد نیز به دلیل حیاتی بودن تأمین هزینه های درمان، خانوارها ممکن است مجبور به تحمل استقراض، استفاده از پس انداز یا فروش دارایی های اساسی شوند. این مطالعه می کوشد تا با کسر مخارج سلامت از مخارج کل خانوارها ارزیابی مجددی از وضعیت فقیر یا غیرفقیر بودن خانوارها ارائه کند. روش کار: این مطالعه با استفاده از ریز داده های هزینه– درآمد خانوار، به بررسی تأثیر هزینه های سلامت بر فقر خانوارها می پردازد. بدین منظور با استفاده از شاخص های فوستر-گریر- توربک (1984) شاخص های فقر را قبل و پس از کسر هزینه های سلامت، محاسبه و آنها را با یکدیگر مقایسه می کند. این مقایسه در سه سناریو انجام می گیرد: نخست، تعیین شاخص های فقر بدون کسر مخارج سلامت، دوم، شاخص های فقر پس از کسر کل مخارج سلامت، و سوم، شاخص های فقر با در نظرگرفتن سهم 30 درصدی خانوار برای هزینه های سلامت مطابق ماده 90 قانون برنامه چهارم توسعه. یافته های تحقیق نشان می دهند که به طور کلی، پرداخت های مستقیم خانوار برای هزینه های سلامتی سبب افزایش نرخ فقر در مناطق شهری و روستایی شده است؛ به طوری که در سال 88 در مناطق روستایی نرخ فقر خانوارها در اثر تحمیل هزینه های سلامت 4 درصد افزایش یافته است که بیشترین میزان در سال های مورد بررسی بوده است. با فرض پرداخت سهم 30 درصدی از مجموع هزینه های سلامت توسط مردم، درصد خانوارهای فقیر از 4 درصد به 2 درصدکاهش می یابد.
کلیدواژه‌ها
خط فقر
شاخص فقر فوستر- گریر- توربک
هزینه های کمرشکن سلامت
سلامت در قانون برنامه چهارم توسعه

عنوان مقاله English

Impact of Incomplete Implementation of the Fourth Development Plan on Health Catastrophic- payment Mediated of Population under Poverty Line

نویسندگان English

Hossein Raghfar 1
zeinab vaez mahdavi 2
Kobra Sangari Mohazab 3
1 Ph.D. in Economics, Al-Zahra University, Faculty of Social Sciences and Economics
2 Ph.D. Student of Economics, Islamic Azad University, (E-mail: zvmahdavi@gmail.com)
3 Ph.D. Student of Economics, Al-Zahra University
چکیده English

The high cost of health care services indicates that the households are mainly responsible for the financial burden of their treatment rather than health insurance companies, and the policy holders often bear the catastrophic expenditure that might drive them below the poverty line. According to the Fourth development plan Act of Islamic Republic of Iran, Out of Pocket Payment (OOP) of households should not exceed 30% of their total health expenditure. This study uses household micro data provided by income-expenditures household survey in order to consider the impact of health care expenditure on the households’ poverty. The findings show that increases in the health care expenditure have led poverty to increase from 1 to 4 percent in different urban and rural areas during the period of study. According to our calculation, if OOP decreases to 30 % of total health care expenditure, then the share of population under poverty line will decrease to 2% of whole population.

کلیدواژه‌ها English

Poverty line
F.G.T index
Catastrophic health care payments
Health
Fourth development plan
راغفر، حسین و کبری سنگری مهذب (1388) بررسی عدالت در سلامت در مناطق 22گانه شهر تهران- سال 1387؛ همایش سلامت شهری.  
رشیدیان، آرش (1389) پوشش فراگیر سلامت در ایران؛ سلامت ایران: خبرنامه دفتر نمایندگی سازمان جهانی بهداشت در جمهوری اسلامی ایران، سال ششم، شماره دوم.
فضائلی، امیرعباس (1386) اندازه گیری شاخص عدالت در تأمین مالی هزینه‌های بهداشتی و درمانی ایران- سالهای 1382 تا 1385؛ وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی.
قاعدی، سمانه (1390) آثار اقتصادی- اجتماعی فقر در ایران (1368 تا 1388)؛ دانشگاه الزهرا.
کاظمیان، محمود (1380) «گزارش حساب‌های ملی بهداشت و درمان»، فصلنامه تامین اجتماعی، سال سوم، شماره 3 (پیاپی 10)، پاییز.
کاوسی، زهرا؛ آرش رشیدیان؛ فرشاد پورملک؛ سیدرضا مجدزاده؛ ابوالقاسم پوررضا؛ کاظم محمد و  محمد عرب (1388) اندازه گیری خانوارهای مواجه با هزینه‌های کمرشکن سلامت: مطالعه طولی در منطقه 17 تهران؛ مجله پژوهشی حکیم، جلد 12، شماره 2.
مرکز آمار ایران، «گزارش حساب های ملی سلامت سال های 81 -87»، 1390.
مهرآرا، محسن؛ علی اکبر فضایلی و امیر عباس فضایلی (1389) بررسی برابری در تأمین مالی هزینه‌های سلامت خانوارهای ایرانی»، نشریه مدیریت سلامت، جلد 13 شماره 40: 62-51.
Charu, C. Garg & Anup, K. Karan (2008) Reducing Out-of-Pocket Expenditures to Reduce Poverty: A Disaggregated Analysis at Rural-Urban and State Level in India; Health Policy and Planning Advance Access published December 17: 1-13.
Falkingham, Jane (2004) Poverty, out-of-pocket payments and access to health care: evidence from Tajikistan; Social science & medicine 58: 247–258.
Foster, J.E.; Greer, J. & Thorbecke, E. (1984) A Class of Decomposition Poverty Indices; Econometrica 52: 761-6.
http://www.who.int/health_financing/documents/dpe_05_2distribution_of_health payments.p.Accessed May21,2008.
Limwattananon, Supon; Viroj Tangcharoensathienb & Phusit Prakongsai (2007) Catastrophic and Poverty Impacts of Health Payments: Results from National Household Surveys in Thailand; Bulletin of the World Health Organization 85 (8): 600-606.
Mondal, Swadhin; Barun Kanjilal; David H. Peters; Henry Lucas (2010) Catastrophic Out-of-Pocket Payment for Health Care and its Impact on Households: Experience from West Bengal; India: Future health systems innovations for equity.
Orshansky, M. (1965) Counting the Poor: Another Look at the Poverty Profile; Social Security Bulletin 28(1): 3-29.
Owen O'Donnell, Eddy van Doorslaer, Adam Wagstaff, and Magnus Lindel (2008) Analyzing Health Equity Using Household Survey Data; World bank: 213-219.
Ravallion, Martin (1998) Poverty Lines in Theory and Practice; Living Standards Measurement Study; Working Paper 133, World Bank, Washington D.C.
Sen, Amartia (2008) Development As Freedom; Oxford University Press.
Wim Van Damme, Luc Van Leemput, Ir Por, Wim Hardeman and Bruno Meessen (2004) Out-of-Pocket Health Expenditure and Debt in Poor Households: Evidence from Cambodia; Tropical medicine and international health, Vol.9, No.2: 273–280.
World Health Organization (2000) World Health Report; Geneva, Switzerland: World Health Organization.
World Health Organization (2010) The World Health Report; Geneva: World Health Organization.
پژوهش ها و چشم اندازهای اقتصادی
دوره 16، شماره 2
تابستان 1395
صفحه 1-22