پژوهش ها و چشم اندازهای اقتصادی

پژوهش ها و چشم اندازهای اقتصادی

بررسی تطبیقی اقتصاد بخش عمومی در الگوی اقتصادی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و دولتهای رفاه

نویسندگان
1 استاد اقتصاد دانشگاه مازندران
2 دکترای اقتصاد پولی (نویسنده مسئول)
3 دکتراى جغرافیا و برنامه ریزى شهرى، مدرس دانشگاه تربیت مدرس، مشاور مرکز گفتگوى ادیان سازمان فرهنگ وارتباطات اسلامى
4 استادیار گروه اقتصاد دانشگاه لرستان
چکیده
این مقاله به دنبال مقایسه الگوی بخش عمومی در الگوهای اقتصادی قانون اساسی ج .ا. ایران و دولتهای رفاه برآمده است. این دو مقایسه بر اساس اصول و اهداف دو الگو، و قواعد اقتصادی حاکم بر اقتصاد بخش عمومی صورت پذیرفت. ملاحظه گردید که نقش دولت در هر دو الگو مطابق با ادبیات اقتصادیمتعارف بخش عمومی تا حد مناسبی قابل انطباق می باشد. اما در بررسی ادبیات مکتبی و ظرفیت نهادی دولت در دو الگو، ترجیحات نهادی قانون اساسی ج. ا. ایران بر دولت رفاه نمایان گردید. مشکلات ساختاری دولت و ناکارآمدی دولتهای رفاه، خصوصاً عدم تکافوی نظام هنجارهای اقتصادی (مکتب) آن در حوزه عمل که به دور شدن از اهداف عدالتخواهانه و عدم توازن در اقتصاد دامن زده است، منشأ اصلی این تفاوت است. این در حالی است که چارچوب هنجاری دولت در نظام اقتصادی قانون اساسی کشور قابلیت جبران کاستی های موجود را فراهم نموده است. در همین ارتباط توصیه گردید دولت با بهره گیری از ظرفیت موجود مبنایی الگوی اقتصادی قانون اساسی در بخش غیردولتی، زمینه های مشارکت عموم در راستای تحقق اهداف موضوعه اقتصاد را تقویت نماید. به عنوان یک راهکار، دولت می تواندضمن مراقبت از دائمی نشدن مداخلات غیر ضرور خود در اقتصاد از طریق تمرکز بر بهبود و توسعه فرهنگ اقتصادی، به کارآمدی نظام اقتصادی در تحقق هدف عدالت اقتصادی و تصحیح حرکت انتقالی اموال کمک نماید.
کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله English

Comparative Study of the Public Sector in the Economic Model of I.R.I. Constitution and Economies of Welfare States

نویسندگان English

Ahmad Jafari Samimi 1
hasan zarineghbal 2
Mohammadreza Zibaie 3
Kaveh Derakhshani 4
1 Professor of Economics, Mazandaran University, Babolsar
2 Ph.D.in Monetary Economics
3 Ph.D. in Geography and Urban Planning, Tarbiat Modares University, Tehran Iran
4 Assistant Professor of Economics, Lorestan University, Khoramabad, Iran
چکیده English

This paper seeks to compare the model of publicsector in the economic model of I.R.I. Constitution and economies of WelfareStates. Thecomparison isbased on ideological principles and economic rules governing the public sector. We find that state role in both models properlyfollows the conventional economic literature on public sector, which focuses on naturalrole of state in the economy. Considering ideological literature and institutionalcapacity of state in both models, however, we find that I.R.I. constitution has moreinstitutional preferences compared with welfare state model. Primary source of this difference is inefficiencyof welfare state model, especially its inefficient system of economic norms (ideology) in practice which is extends far away from justice goals and wideninggaps in the economy. Normativeframework of public sector in economic model ofI.R.I. constitutionhas the capacity of securing economy from these inefficiencies. Regarding this, wepropose the state using the current fundamental capacity in the economic model of I.R.I. constitution, seeks grounding public participation towards constituted goals of the economy. As a practical approach, the state focusing on improvement and development ofeconomic culture, may achieve an efficient economic system through implementing economicjustice and revising the property movement pattern.

کلیدواژه‌ها English

Economics of Public Sector
Welfare State
Constitution of Islamic Republic of Iran
Economic ideology
Economic System
Economic Culture
Economic Justice
ابوالحسنی اصغر(1380)  بررسی اصول اقتصادی قانون اساسی (ج. ا. ا.) از دیدگاه تعادل و عدم تعادل اقتصادی؛ فصلنامه پژوهشی دانشگاه امام صادق (ع)، شماره 13
الوانی، سید مهدی (1385) درآمدی بر نقش و اندازه دولت در ایران؛ مجلس و پژوهش، سال 13، شماره 53، پائیز.
تقوی، مهدی و مهندس، ابوطالب (1375) مالیه عمومی؛ تهران: فروردین، چاپ سوم.
جیروند عبداله (1366) مالیه عمومی جدید؛ تهران: مولوی، چاپ اول.
خلیلیان، علیرضا (1378) مباحث کشورها و سازمانهای بین‌المللی: سوئد؛‌ انتشارات وزارت خارجه. ‌
دادگر یداله (1378) مالیه عمومی و اقتصاد دولت؛ تهران: بشیر علم و ادب، چاپ اول.
دادگر، یداله (1380) مروری بر ادبیات نقش و جایگاه دولت در اقتصاد؛ فصلنامه فرهنگ و اندیشه، سال اول، شماره دوم.
دادگر، یداله (1384) قانون اساسی و دولت رفاه سازگار در اقتصاد ایران؛ فصلنامه اقتصاد و جامعه، شماره 3، بهار.
دادگر، یداله (1390) ظرفیت اقتصاد سیاسی  قانون اساسی جهت انضباط بخشی مدیریت بخش عمومی؛ دو فصلنامه اقتصاد تطبیقی، سال دوم، شماره 2، پائیز و زمستان.
دادگر، یداله (1391) درآمدی بر روش شناسی علم اقتصاد؛ تهران، نشر نی.
راهنمای استفاده از صورت مشروح مذاکرات شورای بازنگری قانون اساسی(ج. ا. ا.)، مجلس شورای اسلامی، آذر 1373.
رحیمی بروجردی، علیرضا  و عیوضلو، حسین (1378) مجموعه میزگردهای تخصصی پیرامون فلسفه اقتصاد اسلامی؛ تهران: مؤسسه تحقیقات پولی و بانکی.
رنانی، محسن (1381) ماهیت و ساختار دولت در ایران؛ تهران: مرکز نشر آثار پژوهشکده فرهنگ و اندیشه اسلامی، چاپ اول.
رنگریز، حسن و خورشیدی، غلامحسین (1391) مالیه عمومی و تنظیم خط مشی مالی دولت؛ چاپ و نشر بازرگانی.
زاهدی مازندرانی، محمد جواد (1379) ظهور و افول دولت رفاه؛ فصلنامه تأمین اجتماعی، سال دوم، شماره  3(پیاپی 6)، پاییز.
زرین اقبال، حسن (1381) نگرش اقتصادی قانون اساسی ج. ا. ا. با تأکید برنقش دولت در آن؛ پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه امام صادق(ع).
زرین اقبال، حسن (1385) نقد چارچوب نظریه عدالت اقتصادی در دولت رفاه؛ فصلنامه اقتصادی تکاپو، تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی، زمستان.
سامتی، مرتضی (1372) اندازه مطلوب فعالیت های اقتصادی دولت در ایران؛ پایان نامه دکتری، تهران: دانشگاه تربیت مدرس.
سعیدی، علی اصغر (1386) چالش ها و فرصت های تدوین نظام رفاهی جامع در ایران بعد از انقلاب؛ دو فصلنامه دین و ارتباطات، شماره 31، بهار و تابستان.
شکیبایی، علیرضا (1378) مالیه عمومی؛ نشر نور علم، چاپ اول.
شیرخوانی، محمدعلی؛ ارغوانی، فریبرز و یزدانشناس، زکیه (1390) بحران اقتصادی 2009-2007 و تضعیف کار ویژه دولت رفاه در ایالات متحده آمریکا؛ پژوهشنامه علوم سیاسی، شماره 23، تابستان.
صراف، فریدون (1351) بودجه ریزی دولتی و نظام بودجه ای ایران؛ تهران: مدرسه عالی بازرگانی، چاپ اول.
عظیمی، حسین (1380) دولت در علم اقتصاد و توسعه اقتصادی؛ فصلنامه فرهنگ و اندیشه، سال اول، شماره دوم.
فیتزپتریک، تونی (1381) نظریه رفاه؛ ترجمه هرمز همایون پور؛ تهران: مؤسسه عالی پژوهشی تأمین اجتماعی، چاپ اول.
کاتوزیان، محمدعلی (1358) آدام اسمیت و ثروت ملل؛ تهران: شرکت سهامی جیبی.
کار، ای. اچ (1356) جامعه نو؛ ترجمه محسن ثلاثی، تهران: امیرکبیر، چاپ دوم.
وینسنت، آندرو (1376) نظریه های دولت؛ ترجمه حسین بشیریه؛ تهران: نشر نی، چاپ دوم.
هادوی نیا، علی اصغر (1386) مبانی نظریه دولت در قران کریم؛ فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد اسلامی، سال هفتم، شماره 26، تابستان.
هانت، ای. ک. (1358) تکامل نهادها و ایدئولوژی‌های اقتصادی؛ ترجمه سهراب بهداد؛ تهران: کتابهای جیبی.
Anderson, M. (1978). Welfare. Stanford Calif: Stanford University Press.
Barr, N.(2012).The Relevance of Efficiency to Different Theories of Society. Economics of the Welfare State (5th ed.). Oxford University Press.
Bell, J. F. (1967). A History of Economic Thought; New York: The Ronald Press Company, Second Edition.
Benigno, G. & Benigno, P.(2004). Designing Target Rules for International Monetary Policy Cooperation, LSE Research Online Documents on Economics 3759, London School of Economics and Political Science, LSE Library.
Bergh, A. (2003). Distributed by the Department of Economics; Sweden: Lund University.
Brittain, J. A. (1972). The payroll Tax for social security; Washington: Brookings  Institution.Carnegie Commision on Higher Education; San Francisco: Mc Graw-Hill.
Buchanan, J.M,. & Gordon ,C.T. (1962). The Calculus of Consent : Logical Foundations of Constitutional Democracy. Ann Arbor: University of Michigan Press.
Carmignani, F.(2001). Political Data for Applied Political Economy Research. Working Papers 43, University of Milano-Bicocca, Department of Economic.
Connolly, S & Munro, A.(1999). Economics of the Public Sector, London: Prentice Hall Europe,  First Edition.
Friedman,  M & Friedman, R.(1980). Free to Choose: A Personal Statement; New York: Harcourt Brace  Jovanovich, First Edition.
Friedman, M & Friedman, R .(1962). Capitalism and Freedom; Chicago: University Of Chicago  Press.
Friedman, M & Schwartz, A. J. (1963). A Monetary History of the United States 1867-1960; Princeton University Press.   
Friedman, Milton (1963) Some Comments on the Significance of Labor Economic Policy; Chicago: University of Chicago Press.
Gammon, M. (1976). Health and security, London: St. Michaels Organization Press.
Gilbert, N.(1983). Capitalism and the Welfare State; London: Yale University Press.
Horowitz, H. L. (1976). Culture & the City. University Press of Kentucky.
Levin, H. M.(1972). Aspects of a Voucher Plan for Higher Education. Occasional Paper, School of Education, London: Stanford University.
Musgrave, R A & Musgrave, P B. (1989). Public Finance in Theory and Practice. New York: Mc graw-Hill, 5th. Ed.
Musgrave, R. A. (1959). The Theory of Public Finance: A Study in Public Economy. New York: Mc graw-Hill , First Ed.
Samuelson, P. (1958). An Exact Consumption-Loan Model of Interest With or Without the Social Contrivance of Money. Journal of Political Economy.
Schuyt, K. (1998). The Sharing of Risks and the Risks of Sharing: Solidarity and Social Justice in the Welfare State.  Netherlands: Springer Netherlands, Issue:  Vol. 1, No. 3.
Smith, A. (1976) .An Inquiry into the Nature and Causes of the Wealth of Nation. Volume II, Chicago: The University of Chicago press.
Smith, W. O. L. (1979) Encyclopedia Britannica. Vol. v.
Titimus, R. (1976). Essays On The Welfare State; London: Georg Allen and Unwin L.T.D.
West E. G. (1984). The Political Economy Of American Public School legislation. Yale University Press.
Zarineghbal, H.(1385). The Critique of  the Economic Justice Theoretical Framework in Welfare State. Journal of Economy: Takapoo, Jahadedaneshgaahi Press.