پژوهش ها و چشم اندازهای اقتصادی

پژوهش ها و چشم اندازهای اقتصادی

گسترش حق رأی، دموکراسی و نابرابری درآمدها: یک الگوی نظری و برخی شواهد از ایران

نویسنده
استادیار دانشگاه تهران، دانشکده اقتصاد
چکیده
نابرابری در توزیع درآمد و ثروت به مثابه­ یک شاخص اقتصادی- اجتماعی از حساس­ترین متغیرهای سیاستی است که احتمال اثرپذیری آن از ساختارهای سیاسی بسیار زیاد است. بر این اساس، روند دموکراتیزه شدن در قرون اخیر که با گسترش حقّ رأی همراه بوده، سیری از تحوّلات اقتصادی را موجب گردیده که از جمله آنها مسأله­ بسیار مورد مناقشه­ توزیع مجدّد درآمد و نابرابری درآمد و ثروت است. برای بررسی این موضوع، از رویکرد اقتصاد خرد نئوکلاسیک و یک اقتصاد فرضی بهره گرفته و چگونگی تأثیرپذیری توزیع مجدد و نابرابری درآمدها از گسترش حقّ رأی در جامعه­ای که ارکان قدرت سیاسی و اقتصادی آن در اختیار طبقه ممتاز اشراف و ثروتمندان است، نشان داده می­شود. در این چارچوب تحلیلی، هر چه حق رأی در جامعه گسترش می­یابد و به طبقات اجتماعی فقیرتر نفوذ می­کند، نرخ بهینه­ مالیاتی افزایش یافته و توزیع مجدد درآمد به سمت اقشار فقیر وسیع­تر می­گردد و لذا نابرابری کاهش می­یابد. شواهد به دست آمده برای ایران حکایت از آن دارد که دموکراسی را می­توان عاملی تعیین­کننده در توزیع یا باز توزیع درآمدها دانست.
کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله English

Enfranchisement, Democracy and Income Inequality: A Theoretical Model and Evidence from Iran

نویسنده English

Vahid Mehrbani
Assistant Professor of Economics, Faculty of Economics, University of Tehran
چکیده English

Inequality in income and wealth distribution as the most critical socioeconomic indicator is highly influenced by political structure. In the recent centuries, democratization along with enfranchisement has caused a course of economic changes including income and wealth redistribution. This study uses a neoclassical microeconomic approach for a hypothetical economy and demonstrates how to being affected incomes inequality and redistribution by enfranchisement in a society whose economic and political power pillars are under control of aristocrats. Theoretical analysis suggests that expansion of democracy leads to less inequality in incomes. Empirical evidence from Iran for the period 1969-2008 indicates that democracy can be a significant determinant in income redistribution.

کلیدواژه‌ها English

Enfranchisement
Democracy
Optimal tax rate
Redistribution
Inequality
ارسطو (1349) سیاست؛ ترجمه­ حمید عنایت؛ شرکت سهامی کتاب­های جیبی.
آقا بخشی، علی (1379) فرهنگ علوم سیاسی؛ نشر چاپار.
انصاری سامانی، حبیب؛ ابونوری، اسمعیل؛ کشاورز، هادی و ابراهیم زارع (1390) تصمیمات توزیعی و ترجیحات اجتماعی: استخراج منحنی لورنز پیشنهادی: (مطالعه­ موردی: دانشجویان دانشگاه مازندران)؛ اقتصاد تطبیقی، سال دوم، شمار­ه­ اول: 51-21.
بانک اطلاعات سری­های زمانی، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران: www.cbi.ir
بوبیو، نوربرتو (1376) لیبرالیسم و دموکراسی؛ ترجمه بابک گلستان، نشر چشمه.
بیات، عبدالرسول (1381) فرهنگ واژه ها؛ مؤسسه اندیشه و فرهنگ دینی.
دادگر، یداله (1390الف) پیش درآمدی بر ملاحظات میان رشته­ای اقتصاد؛ اقتصاد تطبیقی، سال دوم، شمار­ه­ی اول: 114-87.
دادگر، یداله (1390ب)، ظرفیت نظریه­ی اقتصاد سیاسی قانون اساسی جهت انضباط بخشی مدیریت بخش عمومی؛ اقتصاد تطبیقی، سال دوم، شمار­ه­ دوم: 133-109.
عجم اوغلو، دارون و جیمز رابینسن (1390) ریشه­های اقتصادی دیکتاتوری و دموکراسی؛ ترجمه جعفر خیرخواهان و علی سرزعیم؛ انتشارات کویر.
علی بابایی، غلام رضا (1382) فرهنگ سیاسی؛ نشر آشیان.
کوهن، کارل (1373) دموکراسی؛ ترجمه فریبرز مجیدی؛ شرکت سهامی انتشارات خوارزمی.
لفت­ویچ، آدریان (1383) دموکراسی و توسعه؛ ترجمه احد علیقلیان و افشین خاکباز؛ انتشارات طرح نو.
لیارد، پی. آر. جی. و ا. ا. والترز (1377) تئوری اقتصاد خرد؛ ترجمه عباس شاکری؛ نشر نی.
مهربانی، وحید (1385) بررسی عوامل غیر اقتصادی مؤثر بر نابرابری درآمدی: با تأکید بر انفاق و دموکراسی؛ پایان­نامه­ کارشناسی ارشد، دانشکده­ اقتصاد دانشگاه تهران.
مهربانی، وحید (1386الف) نابرابری درآمد و ثروت؛ بررسی مقایسه­ای دموکراسی با لیبرالیسم و خودکامگی؛ فصلنامه­ راهبرد یاس، شماره 10:123-106.
مهربانی، وحید (1386ب) تحلیل اثر دموکراتیزه شدن یک نظام خودکامه بر توزیع مجدد درآمد؛ فصلنامه­ اقتصاد سیاسی، سال چهارم، شماره 15: 66-54.
میل، جان استوارت (1369) تأملاتی در حکومت انتخابی؛ ترجمه علی رامین؛ نشر نی.
Arbeit, Freie Wissenschaftliche (2010) Long-run Relationship between Inequality and Democracy; Eberhard Karls Universität.
Brady, D. and Leicht, K.T. (2003) Right Parties, Political Institutions, and Income Inequality in Affluent Western Democracies; Semi-annual Meetings in New York.
Feld, Lars P.; Fischer, Justina A.V. and Gebhard Kirchgassner (2010) The Effect of Direct Democracy on Income Redistribution: Evidence for Switzerland; Economic Inquiry, Vol. 48, No. 4, pp. 817-840.
Gradstein, M.; Milanovic, B. and Ying, Y. (2001) Democracy and Income Inequality: an Empirical Analysis; The World Bank: policy research working paper series with number 2561.
Hewitt, Christopher (1977) The Effect of Political Democracy and Social Democracy on Equality in Industrial Societies: A Cross-National Comparison; American Sociological Review, Vol. 42, pp. 450-464.
Justman, M., and Gradstein, M. (1999) The Industrial Revolution, Political Transition and the Decline in Inequality in 19th Century Britain; Explorations in Economic History, Vol. 36, pp.109-127.
Laakso, Liisa (2006) Democracy and Poverty Eradication; University of Jyvaskyla.
Lindert, P.H. (1994) The Rise of Social Spending: 1880-1930, Explorations in Economic History, Vol. 31, Issue 1, pp.1-37.
Mueller, Dennis C. and Thomas Stratmann (2003) The Economic Effects of Democratic Participation, Journal of Public Economics, Vol. 87, pp. 2129-2155.
Reuveny, Rafael and Quan Li (2003) Economic Openness, Democracy and Income Inequality: An Empirical Analysis; Comparative Political Studies, Vol. 36, No. 5, pp. 575-601.
Romer, T. and Rosenthal, H. (1979) The Elusive Median Voter; Journal of Public Economics,Vol. 12, pp.143-170.
Ross, Michael (2006) Is Democracy Good for the Poor?; American Journal of Political Science, Vol. 50, No. 4, pp. 860-874.
Sylwester, Kevin (2002) Democracy and Changes in Income Inequality; International Journal of Business and Economics, Vol. 1, No. 2, pp. 167-178.
The Columbia Electronic Encyclopedia, 6th Edition, Copyright © 2004, Columbia University Press.
World Development Indicators (2008) The World Bank.