پژوهش ها و چشم اندازهای اقتصادی

پژوهش ها و چشم اندازهای اقتصادی

تأثیر افزایش قیمت شیر بر خالص رفاه گروه‌های مختلف درآمدی شهری در ایران

نویسندگان
سیدابوالقاسم مرتضوی
رزا پیروز
رحیم محمودگردی
دانشگاه تربیت مدرس
چکیده
سیاستگذاری مناسب در ارتباط با شیر از اهمیت بالایی برخوردار است و هرگونه نوسان در قیمت آن بر سطح رفاه خانوار تأثیر می­گذارد. این مطالعه با هدف بررسی تأثیر افزایش قیمت شیر بر رفاه گروه­های مختلف درآمدی شهری با استفاده از داده­های سری زمانی (88-1361) صورت گرفته است. بدین منظور ابتدا رابطه­ تقاضای سرانه شیر با متغیرهای قیمت متوسط و درآمد سرانه قابل تصرف مورد بررسی قرار گرفته و سپس این رابطه برای پنج گروه درآمدی شهری با استفاده از الگوی خود توضیح با وقفه­های گسترده (ARDL) برآورد شده است. نتایج حاکی از آن است که تغییرات جبرانی و رفاه، روند نزولی را طی می­کنند. بدین معنی که با حذف یارانه شیررفاه گروه­های پایین درآمدی شهری نسبت به گروه­های بالای درآمدی، بیشتر دست­خوش تغییرات می­شوند و به دلیل پایین بودن درآمد این گروه، جبران این ضرر مشکل می­باشد. چنانچه هزینه­ ناشی از این حذف توسط دولت به طور مساوی در بین خانوارها تقسیم گردد، نه تنها این باز توزیع نمی­تواند افزایش قیمت را برای هیچیک از گروه­ها جبران کند، بلکه از طرفی گروه­های بالای درآمدی از درآمد بیشتری منتفع می­گردند.
کلیدواژه‌ها
یارانه
تغییر قیمت شیر
تغییر جبرانی
خالص رفاه مصرف‌کننده
گروه‌های مختلف درآمدی

عنوان مقاله English

The Effect of Increasing Milk Prices on the Net Welfare of Income Deciles of Urban Groups in Iran

نویسندگان English

Seyed Abolghasem Mortazavi
Rosa Pirooz
Rahim Mahmoodgordi
Assistant Professor of Agricultural Economics, Tarbiat Modares University, (E-mail: samortazavi@modares.ac.ir) Corresponding Author
چکیده English

The price fluctuations due to adjustments to Iran's national milk pricing policy affect households’ welfare. This study examines the effect of milk price increases on the welfare of urban income groups using time series data during 1982-2009. The relationships among per capita demand for milk, average milk price and disposable per capita income were estimated for five income groups using Autoregressive Distributed Lags (ARDL) model. The results indicate that compensating variation and welfare are downside, this means that elimination of milk subsidies results in more welfare fluctuations in low income groups than that of high income ones. Therefore, it is difficult for groups at lower income levels to compensate for losses. If the government divides the cost of lost subsidies equally among households, financial losses resulting from price increases cannot be compensated for two groups, but higher income groups will benefit most from redistribution policy.

کلیدواژه‌ها English

Subsidy
Milk Price
Compensating variation
Net consumer welfare
Income Groups
احسانی، م. (1382) سیستم جمع­آوری شیر ایران «وضع موجود و وضع مطلوب». موسسه پژوهش­های برنامه­ریزی و اقتصاد کشاورزی.
احمدی شادمهری، م. و احمدی، م. (1388) بررسی رابطه بین قیمت­های تولید کننده و مصرف کننده (مطالعه موردی بخشی از محصولات لبنی در ایران). مجله دانش و توسعه. 28: 77-95.
بانک مرکزی ایران. پایگاه اطلاع رسانی.http://www.cbi.org
تشکینی، ا . (1384) اقتصاد سنجی کاربردی به کمک Microfit. چاپ اول. انتشارات دیباگران. تهران.
رستگار، م. (1390) بررسی تغییر قیمت شیر روی رفاه مصرف­کنندگان و تولیدکنندگان؛ پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس.
سروری، ع.؛ صدرالاشرافی، م.؛ دانشور کاخکی، م. و هاتف ح. (1386) تعیین اثرات تغییر قیمت شیر بر رفاه تولیدکنندگان و مصرف­کنندگان و پیش­بینی آن؛ مجله اقتصاد کشاورزی، 2: 207-195.
شهبازی، ح.؛ کاوسی کلاشمی، م.؛ پیکانی، غ.؛ عرفانیان ز. و عابدی، س. (1387)برآورد رفاه از دست رفته ناشی از وجود انحصار در صنعت تولید شیر ایران؛ مجله اقتصاد کشاورزی و توسعه، 65: 54-39.
عزیزان، ع. (1384) بررسی آثار رفاهی کاهش یارانه شیر در ایران (با استفاده از توابع عرضه و تقاضای شیر)؛ پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران.
قادری، ج. و استدلال، س. (1388) بررسی تأثیر افزایش قیمت انرژی برق بر خالص رفاه گروه­های مختلف درآمدی در ایران(1383-1346)؛ فصلنامه پژوهش­های اقتصادی، 9(1): 120-101.
محمدیان، م. و مهربانیان، ا. (1384) سیاست­های حمایتی فرآورده­های لبنی (جهان و ایران)؛مؤسسه پژوهش­های برنامه­ریزی و اقتصاد کشاورزی مدیریت امور پردازش و تنظیم یافته­های تحقیقاتی.
موسوی، ن.؛ خالویی ا. و فرج­زاده، ذ. (1388) بررسی اثرات رفاهی حذف یارانه­ی کود شیمیایی بر تولیدکنندگان ذرت استان فارس؛ مجله تحقیقات اقتصاد کشاورزی، 1(4): 75-61.
نوفرستی، م. (1378) ریشه واحد و همجمعی در اقتصادسنجی؛تهران:رسا: 200،چاپ سوم.
هرمزی، م. (1380)بررسی آثار حذف یارانه­های بخش کشاورزی بر خانوارها با استفاده از ماتریس حسابداری اجتماعی؛ پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده اقتصاد و توسعه کشاورزی دانشگاه تهران.
Carmen, H.; Kenneth,  J., and Thomson (2007) Romania's accession to the Eu:Short-term welfare effects on food consumers; Food policy, 32(1): 128-140.
Cudjoe, G.; Breisinger, C., and Diao, X. (2010) Local impacts of a global crisis: Food price transmission, consumer welfare and poverty in Ghana; Food policy, 35(4): 294-302.
Dodonov, B.;Optiz, P.,and Pfaffenberger, W. (2004) How much do electricity tariff in Ukraine hurt the poor?; energy Policy, 32: 855-863.
Hausman, J.A. (1981)Exact consumers surplus and deadweight loss; The American Economic Review, 71(4): 662-676.
Hausman, J.A. (2000) Efficiency effects on the U.S. economy from wireless taxation; National Tax Journal, 53(3):733-739.
Hibbard C.& Thomson K. (2007) Romania’s accession to the EU: Short-term welfare effects on food consumers; Food policy, 32(1):128-140.
McKenzie L. W. (1957) Demand Theory Without a Utility Index;Review ofEconomic Studies, 24:185-89.
Willing, R.T. (1976)Consumers surplus without apology; The American Economic Review, 66(4):589-597.
Xiaodong, D.H.;Demort, J., and Baker, M. (2008) A Welfare Analysis of the U.S. Ethanol Subsidy; Center of Agricultural and Rural Development, Lowa State Univercity, Working Paper 08-WP 480
پژوهش ها و چشم اندازهای اقتصادی
دوره 15، شماره 3
پاییز 1394
صفحه 23-37