بررسی تأثیر هدفمندسازی یارانه ‏ها بر بخش کشاورزی ایران (مدل‏سازی ناحیه‏ ای بخش کشاورزی)

احمدپور برازجانی, محمود; صبوحی صابونی, محمود

بررسی تأثیر هدفمندسازی یارانه ‏ها بر بخش کشاورزی ایران (مدل‏سازی ناحیه‏ ای بخش کشاورزی)

نویسندگان

محمود احمدپور برازجانی ¹

محمود صبوحی صابونی ²

¹ استادیار گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه زابل

² دانشیار وعضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

به منظور مطالعه آثار سیاست هدفمندسازی یارانه‏ها در بخش کشاورزی، مدل ناحیه‏ای بخش کشاورزی ایران ساخته شد. بدین منظور، کشور ایران از لحاظ اقلیمشناسی کشاورزی به 9 ناحیه به نسبت همگن تقسیم شد. سپس بخش کشاورزی در قالب 14 گروه کالایی و 23 رشته فعالیت تولیدی با استفاده از روش برنامهریزی ریاضی مثبت (PMP)[1] و به کارگیری تکنیک حداکثر بینظمی تعمیمیافته (GME)[2] مدلسازی شد. نتایج نشان داد، هدفمندسازی یارانه‏ها شامل افزایش قیمت نهاده‏های تولید (آب، کود، سم و ماشین‏آلات)، افزایش قیمت حامل‏های انرژی در مرغداری‏ها و گاوداری‏ها و افزایش هزینه حمل و نقل، سبب کاهش مازاد اجتماعی بخش کشاورزی (رفاه اجتماعی)، کاهش سطح تعداد زیادی از فعالیت‏های سالانه و دامی در نواحی مختلف، افزایش قیمت، کاهش میزان مصرف، کاهش صادرات و افزایش واردات محصولات کشاورزی می‏شود. نتایج تحقیق نشان داد، چنانچه هدفمندسازی یارانه‏ها با پرداختهای حمایتی به تولیدکنندگان همراه شود، بسته به میزان پرداخت حمایتی، مازاد اجتماعی بخش کشاورزی (رفاه اجتماعی) ممکن است کاهش یا افزایش یابد و یک پرداخت حمایتی معادل 25 درصد هزینه‏های تولید قادر است، ضرر و زیان تولیدکنندگان در اثر هدفمندسازی یارانه‏ها را جبران کند، کاهش رفاه اجتماعی را به صفر برساند و نوسانات متغیرهایاقتصادی فوق نظیر سطح فعالیت‏ها، قیمت و مقدار مصرف گروه‏های کالایی را کاهش دهد.
[1]. Positive Mathematical Programming (PMP) [2]. Generalized Maximum Entropy (GME)

کلیدواژه‌ها

ایران

هدفمندسازی یارانه‏ها

مدل‏سازی ناحیه ‏ای بخش کشاورزی

برنامه ریزی ریاضی مثبت

حداکثر بی نظمی

20.1001.1.17356768.1394.15.2.2.0

عنوان مقاله English

The Impact of Iranian Subsidies Targeted Plan on Agricultural Sector (Regional Agricultural Sector Modeling)

نویسندگان English

mahmoud ahmadpour borazjani ¹

Mahmood Sabouhi Sabouni ²

¹ Assistant Professor of Agricultural Economics, University of Zabol, E-mail: mahmoud_ahmadpour@yahoo.com

² Associate Professor of Agricultural Economics, Ferdowsi University of Mashhad, E-mail: sabouhi@mu.ac.ir

چکیده English

In order to study the effects of subsidies targeted plan on Iran agricultural sector, a regional agricultural sector model is made. For this purpose, Iran is divided into 9 equal radar regions agro-climatologically. Then agricultural sector is modeled within 14 commodity groups and 23 production activities using positive mathematical programming (PMP) method and applying generalized maximum entropy (GME) approach. The results indicate that making subsidies targeted by increasing prices of inputs (irrigation water, fertility, pesticide and machinery), escalating energy prices for poultry and dairy farms and raising transportation cost, leads to decrease total surplus of agricultural sector, decrease in many crop and livestock activity levels in different regions, increase in prices, decrease in consumption and exports and increase in imports of some agricultural products. According to the results, if subsidies targeted policy is mixed with support payments to producers, dependent on amount of support payment, the social surplus of agricultural sector may decrease or increase. A support payment equal to 25 percent of production costs can compensate losses of producers due to targeted subsidies, transmit loss of social welfare to zero and decrease volatility of economic variables such as activity levels, price and quantity of consumption of commodity groups.

کلیدواژه‌ها English

Iran

Subsidies targeted

Regional agricultural sector modeling

Positive mathematical programming

Maximum entropy

جلالی، ح. (1389) نقش هدفمندسازی یارانه ها در بخش کشاورزی؛ ماهنامه کشاورزی- تخصصی-فنی- تحلیلی- مزرعهداران. قابل دسترس در وب سایت: http:www.mazraehdaran.com

خوشاخلاق، ر. و موسوی محسنی، ر. (1385) شوک های نفتی و پدیده بیماری هلندی در اقتصاد ایران: یک الگوی محاسبه پذیر تعادل عمومی؛ مجله تحقیقات اقتصادی، 77: 117-97.

خیابانی، ن. (1387) یک الگوی تعادل عمومی قابل محاسبه برای ارزیابی افزایش قیمت تمامی حامل‏های انرژی در اقتصاد ایران؛ فصلنامه مطالعات اقتصاد انرژی، 16: 34-1.

دفتر مطالعات زیربنایی مرکز پژوهش‌های مجلس (1388) آثار هدفمندسازی یارانه‏های انرژی در بخش کشاورزی؛ قابل دسترس در وب سایت: http: www.mardomsalari.com

ذوقیپور، آ. و زیبایی، م. (1388) بررسی اثرات آزادسازی تجارت بر بخش‏های اقتصاد ایران: مدل تعادل عمومی قابل محاسبه؛ فصلنامه پژوهشهای اقتصادی، 3: 138-113.

سلامی، ح. و کیانیراد، ع. (1380) استفاده از تئوری تعمیمیافته کالای مرکب برای گروهبندی برخی از محصولات عمده زراعی در ایران؛ مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، 4: 38-25.

صبوحی، م. و احمدپور، م. (1391) برآورد تابع‏های تقاضای محصولات کشاورزی ایران با استفاده از روش برنامه‏ریزی ریاضی (کاربرد روش بیشترین بی‏نظمی)؛ 6: 91-71.

کوچکی، ع.؛ نصیری محلاتی، م.؛ زارع فیضآبادی، ا. و جهانبین، م. (1383) ارزیابی تنوع نظام‏های زراعی ایران؛ مجله پژوهش و سازندگی 63: 83-70.

کیانی، غ. و سلامی، ح. (1386) آزمون سازگاری جمع سازی جغرافیایی بنگاهها در بخش کشاورزی ایران؛ مجله اقتصاد و کشاورزی. 3: 218-208.

مرکز آمار ایران. (1387)، سالنامه آماری کشور. مرکز آمار ایران، تهران. قابل دسترس در وب سایت: http://www.amar.org.ir.

مهرآرا، م. و برخورداری، س. (1386) بررسی آثار کاهش تعرفه از طریق الحاق ایران به WTO و بر بخش های اقتصادی در قالب مدل تعادل عمومی قابل محاسبه (CGE.AGE)؛ مجله تحقیقات اقتصادی، 80: 194-171.

وزارت جهاد کشاورزی (1387) آمارنامه کشاورزی؛ جلد دوم، وزارت جهاد کشاورزی.

وزارت جهاد کشاورزی (1387) میانگین قیمت محصولات کشاورزی ودامی استان اصفهان؛ اصفهان: اداره تنظیم بازار سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان.

وزارت جهاد کشاورزی (1387) آمار و اطلاعات؛ معاونت امور تولیدات دامی، قابل دسترس در وب سایت: www.dla.agri-jahad.ir

Arfini, F.; Donati, M.; Grossi, L. and Paris, Q. (2008) Revenue and cost functions in PMP: A methodological integration for a territorial analysis of CAP; 107th EAAE Seminar "Modelling of Agricultural and Rural Development Policies", January 29 th -February 1^st, Sevilla, Spain, pp: 1-18.

FAO (2008) Most important agricultural commodities in Iran, Available in website: www.FAO.org

Golan, A.; Judge, G. and Miller, D. (1996) Maximum Entropy Econometrics: Robust Estimation With Limited Data; New York: John Wiley & Sons.

Hazel, P. B. R. and Norton, R. D. (1986) Mathematical Programming for Economic Analysis in Agriculture; USA: Macmillan Publishing Company, pp: 135-163.

Heckelei, T. and Britz, W. (1999) Maximum entropy specification of PMP in CAPRI; Capri working paper 99-08. Institute for Agricultural Policy, University of Bonn, 22 p. Available in website: http://www.ilr.uni-bonn.de/agpo/publ/workpap/Pap99-08.pdf

Heckelei, T. and Britz, W. (2000) Positive mathematical programming with multiple data points: a cross-sectional estimation procedure; Available in website: http:www.agp.uni-bonn.de.agpo.rsrch.capri.capri_e. htm

Heckelei, T. and Britz, W. (2001) Concept and explorative application of an EU-wide, regional agricultural sector model (CAPRI-Project); available in website: http: www.agp.uni-bonn.de.agpo.rsrch.capri.capri_e.htm

Howitt, R. E. (1995) Positive mathematical programming; American Journal of Agricultural Economics, 77: 329-342.

Howitt, R. E. (2005) Agricultural and Environmental Policy Models: Calibration, Estimation and Optimization; available in website: www.agecon.ucdavis.edu.people.faculty

Howitt, R. E. (2005) PMP based production models-development and integration; XIth EAAE Congress (European Association of Agricultural Economists), Copenhagen, Denmark, August 23-27.

Jensen, J. D. (1996) Applied econometric sector model for Danish agriculture (ESMERALDA); Statens jordbrugs- og fiskeriökonomiske institute, Rapport No. 90: 121, Copenhagen.

Judd, K. (1999) Numerical Methods in Economics; The MIT Press, Cambridge, MA (USA).

Lehtonen, H. (2001) Principles, structure and application of dynamic regional sector model of Finnish agriculture; Academic Dissertation, Helsinki University of Technology: 266.

Paris, Q. and Howitt, R. E. (1998) An analysis of ill-posed production problems using maximum entropy; American Journal of Agricultural Economics 80(1): 124-138.

Weber, G. (2003) Requirements of Agricultural Sector Models for Policy Analysis in Transition Countries; Institute for Agricultural Economics and Social Sciences, Humbolt University of Berlin, Berlin. available in website: http: www.agrar.hu- berlin

Wiborg, T. (1998) KRAM: A sector model of danish agriculture: background and framework development. available in website: www.card.iastate.edu.