پژوهش ها و چشم اندازهای اقتصادی

پژوهش ها و چشم اندازهای اقتصادی

شناسایی استان های دارای مزیت رقابتی دربخش "ساخت کک، فرآورده‌های حاصل از تصفیه نفت و سوخت‌های هسته-ای"

نویسندگان
1 استادیار دانشگاه تربیت مدرس، گروه اقتصاد
2 استادیار گروه اقتصاد، دانشگاه آیت الله حائری میبد،
3 استادیار دانشگاه تربیت مدرس، گروه اقتصاد(نویسنده مسئول)
4 استادیار دانشگاه علامه طباطبایی، گروه اقتصاد
چکیده
"ساخت کک، فرآورده­های حاصل از تصفیه نفت و سوخت­های هسته­ای" یکی از کدهای ISIC2 بوده که 5/8 درصد ارزش افزوده بخش صنعت را در سال 1386 تشکیل می­داد. پنج استان اصفهان، تهران، خوزستان، مرکزی و هرمزگان حدود 90 درصد ارزش افزوده این بخش را در سال 1386 در اختیار داشته­اند.
برای تعیین استان های دارای مزیت رقابتی در این بخش از تکنیک داده- ستانده منطقه­ای استفاده شده است. روش ساخت جداول داده- ستانده استانی نیز روش غیر آماری سهم مکانی فلگ با تأکید بر بخش تخصصی AFLQ می­باشد. اما با استفاده از این روش اکثر استان های فاقد این بخش، به اشتباه این بخش را بخش کلیدی معرفی می­کنند.
نویسندگان مقاله روش جدیدتر MFLQ از سهم مکانی را برای ساخت جداول داده- ستانده منطقه ارائه می­دهند که قادر به ارائه نتایج بهتر و مناسب تری می­باشد.
نتایج مقاله نشان داد که در روش AFLQ استان های دارنده این بخش از قبیل اصفهان، بخش کلیدی نبوده درحالی که استان هایی که به مقدار خیلی کم از این بخش داشته (مانند خراسان رضوی)، بخش مذکور کلیدی محسوب شده­اند. روش جدید MFLQ نتایج بهتری نشان داده است. در واقع این مقاله با مطالعه موردی بخش "ساخت کک، فرآورده های حاصل از تصفیه نفت و سوخت­های هسته­ای" روش مرسوم AFLQ را نقد کرده و روش بهتری ارائه می‌دهد.
کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله English

Identifying Provinces with Competitive Advantage in "Manufacture of Coke, Refined Petroleum Products and Nuclear Fuels" Sector

نویسندگان English

Alireza Nasseri 1
ali azadinejad 2
Abass Assari Arani 3
Esfandiar Jahangard 4
Alireza Nasseri 1
1 Assistant Professor of Economics, Tarbiat Modares University
2 Assistant Professor of Economics, Ayatollah Ha'eri University of Meibod
3 Assistant Professor of Economics, Tarbiat Modares University(Corresponding Author)
4 Assistant Professor of Economics, Allameh Tabataba'i University
چکیده English

Manufacture of coke, refined petroleum products and nuclear fuel is one of the ISIC (International Standard Industrial Classification of All Economic Activities, Rev.2) that produced 8.5 percent of industry value-added in Iran in 2007. Isfahan, Tehran, Khuzestan, Hormozgan, and Markazi provinces accounted for 90 percent of the value added in this sector. To determine competitive advantage in this sector, the regional input- output technique is used and AFLQ (Adjusted Flegg Location Quotient) is employed for making regional input- output tables. But this method is misleading, because it defines weak provinces as key sectors. This article presents new method (MFLQ) that provides better result than AFLQ. Isfahan (as a developed province) is not key sector in AFLQ method but it is key sector by MFLQ method.

کلیدواژه‌ها English

Regional input- output table
key sector
Location Quotient Method
اسفندیاری، علی اصغر (1377) تعیین صنایع کلیدی بر مبنای شاخص پیوندهای فراز و نشیب در اقتصاد ایران، با استفاده از جدول داده- ستانده سال 1365؛ مجله برنامه و بودجه، (1 و 2): 40-3.
بانویی، علی اصغر و همکاران (1387) آزمون رابطه بین اندازه­ی نسبی و ضرایب واردات مناطق: مطالعه­ موردی 28 استان کشور؛ فصلنامه بررسی های اقتصادی، دوره5، شماره 1: 25-1.
بزازان، فاطمه (1384) تحلیل نقش بخش حمل و نقل در اقتصاد ایران با الگوی داده- ستانده؛ مجله برنامه و بودجه، (94): 77 -53.
بزازان، فاطمه (1388) تحلیل های اثربخشی کوتاه مدت مدل داده- ستانده دو منطقه ای: مطالعه موردی استان تهران و سایر اقتصاد ملی؛ مجموعه مقالات سومین همایش کاربرد تکنیک های داده- ستانده در برنامه ریزی اقتصادی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، اسفند88.
پیرمرادیان، محمد (1387) سنجش اهمیت اندازه نسبی بخشهای اقتصاد ایران بر مبنای روش حذف فرضی؛ پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبایی.
تراز نامه انرژی (1388) وزارت نیرو.
توفیق، پیروز (1371) تحلیل داده- ستانده در ایران و کاربردهای آن در سنجش پیش­بینی و برنامه ریزی؛ تهران، جامعه و اقتصاد.
جباری، اکرم (1386) بررسی اهمیت ابعاد اقتصاد فضا در تهیه جداول داده ستانده و کاربردهای آن در برنامه ریزی منطقه ای: مطالعه موردی استان اردبیل؛ پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبایی.
جدول داده- ستانده ملی سال 1386؛ برگرفته از سایت مهندسان مشاور آمایش و توسعه البرز (آتا): www.atalborz.org
جهانگرد، اسفندیار و الهام سپهوند (1390) ضرایب فزاینده داده-ستانده و افزایش تولید اقتصادی ایران؛ فصلنامه تحقیقات مدلسازی اقتصادی، شماره 3 .
حسابهای منطقه ای ایران سال 1386؛ برگرفته از سایت مرکز آمار ایران: www.sci.org.ir
خلیلی عراقی، سید منصور و حسن رضایی (1390) تعیین صنایع استراتژیک اقتصاد ایران؛ فصلنامه پژوهشهای اقتصادی، شماره دوم: 33-11.
رضایی، افسانه (1386 ) بررسی تطبیقی روشهای سنتی و نوین تجمیع در برآورد ضرایب داده-ستانده استان لرستان؛ پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبایی.
زارعی، حامد (1389) تجزیه و تحلیل ضرایب فزاینده بین منطقه ای در قالب الگوی داده- ستانده دو منطقه ای (مطالعه موردی استان آذربایجان شرقی با سایر مناطق اقتصاد ملی)؛ پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبایی.
سازمان برنامه و بودجه یزد (1384) جدول داده- ستانده استان یزد؛ یزد، سازمان برنامه و بودجه یزد.
شرکت مهندسان مشاور آمایش و توسعه البرز (آتا)(1389) جدول داده- ستانده ملی و جدول داده- ستانده استان یزد  سال 1386؛  طرح توسعه اشتغال و سرمایه گذاری استان یزد: www.atalborz.org.
شرکت مهندسان مشاور آمایش و توسعه البرز (آتا)(1390) تجزیه و روند تحولات رشد اقتصادی در سطح استان های مختلف  و به تفکیک رشته های مختلف فعالیت؛ گزارش شماره 42، طرح توسعه اشتغال و سرمایه گذاری استان ها.
شریفی، نورالدین (1381) روشی برای مطالعه اثرات اقتصادی دریافت مالیات غیرمستقیم جهت هزینه های جاری و عمرانی دولت با استفاده از ماتریس حسابداری اجتماعی؛ مجموعه مقالات دومین همایش کاربرد تکنیک های داده- ستانده در برنامه ریزی اقتصادی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، اسفند81.
صامتی، مجید و مجید نراقی ( 1382) به کارگیری جدول داده- ستانده منطقه ای برای بررسی اشتغال زایی و اهمیت بخش مسکن در استان اصفهان؛ مجله برنامه و بودجه، (1):30-3.
صبوری، علی (1385) محاسبه و تحلیل جدول داده- ستانده استان تهران 80 با استفاده از روش سهم مکانی تعمیم یافته FLQ؛ پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبایی.
منتظری، محمدرضا (1390) برآورد ضریب اندازه منطقه در محاسبه ضرایب داده- ستانده منطقه ای (ده منطقه کشور)؛ پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبایی.
ولی نژاد ترکمانی، رضا (1388) ارزیابی پیوندهای بین بخشی با استفاده از روش بردار ویژه مطالعه موردی استان تهران؛ پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی.
ویسی، عفت (1386) سنجش پیوندهای فضایی (داخلی و خارجی) در توسعه منطقه­ای استان کرمانشاه؛ پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی.
Dietzenbacher E. and Miller R.E. (2009) RAS-ing the transactions or the coefficients: it makes no difference; Journal of Regional Science, 49: 555-566.
Flegg A. T., Webber C. D. and Elliott M. V. (1995) On the appropriate use of location quotients in generating regional input−output tables; Regional Studies 29: 547-561.
Flegg A. T. and Webber C. D. (1997) On the appropriate use of location quotients in generating regional input−output tables: reply; Regional Studies 31: 795-805.
Flegg A. T. and Webber C. D. (2000) Regional size, regional specialization and the FLQ formula; Regional Studies 34: 563-569.
Isard, W. and Langford, T.W. (1971) Regional Input-Output Study: Recollection, Reflections and Diverse Notes on the Philadelphia Experience; Cambridge, Mass.: MIT Press.
McCann P. and Dewhurst J. H. L. (1998) Regional size, industrial location and input-output expenditure coefficients; Regional Studies 32: 435-444.
Miller R. E. and Blair P. D. (2009) Input-Output Analysis: Foundations and Extensions. 2nd edition, Cambridge: Cambridge University Press.
Round J. I. (1978) An interregional input−output approach to the evaluation of nonsurvey methods; Journal of Regional Science 18: 179-194.
Tohmo T. (2004) New developments in the use of location quotients to estimate regional input-output coefficients and multipliers; Regional Studies 38: 43-54.