اندازه گیری زیست کارآیی پالایشگاه های نفت ایران با استفاده از روش تحلیل پوششی داده ها

امامی میبدی, علی; جایدری, فرزانه

اندازه گیری زیست کارآیی پالایشگاه های نفت ایران با استفاده از روش تحلیل پوششی داده ها

نویسندگان

علی امامی میبدی ¹

فرزانه جایدری ²

¹ دانشیار دانشگاه علامه طباطبایی

² فارغ التحصیل مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

با توجه به افزایش روز افزون نگرانی جهان امروز در رابطه با مسائل زیست محیطی، در این تحقیق به ارزیابی زیستکارآیی پالایشگاههای نفت کشور که از یک سو، نقش ارزنده ای در اقتصاد ملی دارند و از سوی دیگر با مصرف بالای سوخت فسیلی و در نتیجه انتشار CO2، باعث آلودگی محیطزیست میشوند، پرداخته شده است. با استفاده از نرمافزار Windeap و روش DEA ستاندهمحور و با در نظر گرفتن خروجی نامطلوب، زیستکارآیی محاسبه شده است. نتایج نشان میدهد که، پالایشگاه بندرعباس کاراترین پالایشگاه نفت طی دوره 88-1382 استونرخ رشد زیستکارآیی پالایشگاهها طی دوره مورد مطالعه مثبت است.نتایج رگرسیون توبیت نیز نشان میدهد که، سوختهای نفتکوره و نفتگاز اثر منفی بر زیستکارآیی دارند و گاز طبیعی و گازهای پالایشگاهی و گاز مایع اثر مثبت بر زیستکارآیی دارند. از سوی دیگر، هر چه پالایشگاه در حدی بیشتر از ظرفیت اسمی، نفت خام پالایش کند، زیستکارآیی پالایشگاه بیشتر کاهش مییابد.

کلیدواژه‌ها

پالایشگاه نفت

آلودگی

زیست کارایی

کارایی فنی

روش تحلیل پوششی داده ها

20.1001.1.17356768.1393.14.4.1.6

عنوان مقاله English

Eco-efficiency Evaluation of Iran's Oil Refineries: using Data Envelopment Analysis (DEA)

نویسندگان English

Ali Emami Meibodi ¹

Farzaneh Jaydary ²

¹ Associate Professor of Economics, Allameh Tabataba’i University

² MA in Economics, Allameh Tabataba’i University

چکیده English

Due to increasing concerns on environmental problems in current era, this study assesses the eco-efficiency of oil refineries. The oil refineries play essential role in the national economy in one hand, and cause environmental pollution due to high fossil fuel consumption and Co2 emissions in the other hand. Eco-efficiency is calculated using Windeap software, DEA output-oriented method, and inclusion of undesirable outputs. The results suggest that Bandar Abbas Oil Refining Company is the most efficient refinery over the 2003-2009, and growth rates of refineries eco-efficiency are positive. The results of Tobit regression show that fuel oil and gasoil have negative effects on the eco-efficiency, however natural gas, refinery gases, and liquefied petroleum gas (LPG) have positive effects on the eco-efficiency. On the other hand, if a refinery refines crude oil slightly more than nominal capacity rate, refinery eco-efficiency will be further decreased.

کلیدواژه‌ها English

Refinery

pollution

Eco-efficiency

Technical efficiency

Data Envelopment Analysis

اسدی، حشمت (1382) درجه پیچیدگی پالایشگاه و ارزش افزودهی فرآوردهها؛ جستجوی اینترنتی گوگل، دانش نفت؛ نخستین هفته نامه تخصصی صنعت نفت در ایران (مقالات علمی نفت تایمز).

امامی میبدی، علی؛ خوشکلام خسروشاهی، موسی و مهدوی، روح الله (1389) کارآیی و بهره وری از دیدگاه اقتصادی؛ انتشارات دانشکده اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبایی.

ایزدی، زهرا (1388) اندازه گیری کارآیی فنی و بهره وری پالایشگاههای نفت ایران به روش تحلیل پوششی داده ها (DEA)؛ دانشگاه علامه طباطبایی.

پورکاظمی، محمد حسین و رضایی، جواد (1382) بررسی کارآیی صنعت گردشگری با استفاده از روش های ناپارامتری (ایران و کشورهای منطقه)؛ پژوهشنامه اقتصادی: 301 - 281.

ترازنامه انرژی، سال 1388.

ترازنامه هیدروکربوری، سال 1388.

زراء نژاد، منصور و یوسفی حاجی آبادی، رضا (1388) ارزیابی کارآیی فنی تولید گندم در ایران (با استفاده از دو رهیافت پارامتریک و ناپارامتریک)؛ فصلنامه پژوهشهای اقتصادی ، سال نهم، شماره دوم: 172- 145.

غیبی هاشم آبادی، اکرم (1384) ارزیابی کارآیی و بهره وری دربرخی پالایشگاه های نفت ایران به روش تحلیل فراگیرداده ها (DEA)؛ پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران.

مهرگان، محمد رضا (1387) مدل های کمی در ارزیابی عملکرد سازمانها (تحلیل پوششی دادهها)؛ انتشارات دانشکده مدیریت دانشگاه تهران، چاپ دوم، بهار و تابستان.

ناصر زاده، سمیه (1389) ارزیابی زیست کارآیی نیروگاههای حرارتی کشور با استفاده از روش تحلیل پوششی داده ها؛ پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه علامه طباطبایی.

Koop, Gary & Lise, Tole (2008) What is The Environmental Performance of Firms Overseas? An Empirical Investigation of The Global Gold Mining Industry; J Prod Anal 30: 129-143.

Kumar Mandal, S. and Madheswaran, S. (2009) Environmental Efficiency of The Indian Cement Industry: an Interstate Analysis; The Institute for Social and Economic Change, Bangalore, working paper 227.

Kumar Mandal, S. (2010) Measuring Environmental Efficiency and Cost of Pollution Abatement: An Application of Directional Distance Function to Indian Cement Industry; South Asian Journal of Management, Vol. 17, No. 3: 24 - 37

Madhu Khanna, Surender Khmar (2011) Corporate Environmental Management and Environmental Efficiency; Springer, Environ Resource Econ.

Mary Graham (2004) Environmental Efficiency: Meaning and Measurement and Application to Australian Dairy Farms; Presented at the Annual AARES Conference, Melbourne, Victoria, February.

Maurizio Bevilacqua, Marcello Braglia (2002) Environmental Efficiency Analysis for ENI Oil Refineries; Journal of Cleaner Production 10: 85-92.

Prawiraatmadja, W. (2002) An Investigation of Economic Efficiency in Indonesian Petroleum Refineries: A Nonparametric Approach; A Dissertation Submitted to the Graduate Division of the University of Hawaii IN Partial Fulfillment of the Requirements The Degree of Doctor of Doctor of Philosophy in Economics, May.

Reinhard, Stijn (1999) Econometric Analysis of Economic and Environmental Efficiency of Dutch Dairy Farms; P.H.D. Thesis.

Reinhard, Stijn; Lovell .C .A. Knox, and Thijssen, Geert (1999) Econometric Estimation of Technical and Environmental Efficiency: An Application To Dutch Dairy Farms; Amer. J. Agr. Econ. 81 (February): 44-60.

Varadi, Vijay Kumar; Mavaluri, Pradeep Kumar and Boppana, Nagarjuna (2006) Measurement of Efficiency of Banks in India; MPRA Paper No. 17350.