پژوهش ها و چشم اندازهای اقتصادی

پژوهش ها و چشم اندازهای اقتصادی

کاربرد اقتصاد سنجی فضایی در بررسی عوامل موثر بر صادرات محصولات کشاورزی در کشورهای عضو اکو: رهیافت داده های تابلویی

نویسندگان
حامد نجفی علمدارلو 1
سید ابوالقاسم مرتضوی 2
کتایون شمشادی یزدی 3
1 دانشجوی دکتری اقتصاد منابع طبیعی، گروه اقتصادکشاورزی دانشگاه تربیت مدرس
2 استادیار گروه اقتصادکشاورزی دانشگاه تربیت مدرس
3 پژوهشگر موسسه پژوهش های برنامه ریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی
چکیده
بر اساس تئوری­های تجارت، همـگرایی اقتصادی باعث افزایش تجارت و درآمد بین کشـورهای عضو می­شود.
این مقاله، سعی دارد تا عوامل مؤثر بر صادرات محصولات کشاورزی در کشورهای حوزه اکو را با استفاده از اقتصاد سنجی فضایی مورد آزمون قرار دهد. برای این منظور از آمار صادرات کشورهای عضو اکو در قالب داده هایی تابلویی در فاصله سال­های 1992 تا 2008 استفاده شده است. معادله صادرات کشاورزی با استفاده از روش ایستا (اثرات ثابت و تصادفی) و پویا (گشتاورهای تعمیم یافته (GMM) در داده­های تابلویی و در دو حالت اقتصادسنجی معمولی و فضایی تخمین زده شده است.
نتایج مدل تخمین زده نشان از وجود همبستگی فضایی بین کشورها بوده و از این رو، استفاده از این نوع تخمین توجیه پذیر است. از طرف دیگر، متغیرهای تولید ناخالص ملی، نرخ ارز و مجاورت کشورها بر روی صادرات محصولات کشاورزی اثر مثبت و جمعیت کشورها اثر منفی بر روی آن دارد. در مقاله پیشنهاد می­گردد که در تخمین این معادلات می باید مجاورت بین کشورها را در نظر گرفت و با افزایش در نرخ ارز و تولید ناخالص ملی، مبانی لازم در جهت افزایش صادرات را فراهم آورد و از طرف دیگر، سیاست­های کنترل جمعیت نیز اعمال گردد.
کلیدواژه‌ها
: اقتصادسنجی فضایی
صادرات محصولات کشاورزی
کشورهای حوزه اکو
روش ایستا و پویا
داده های تابلویی. طبقه بندی JEL: F11

عنوان مقاله English

Application of Spatial Econometrics in Agricultural Exports in ECO Members: Panel Data Approach

نویسندگان English

Hamed Najafi Alamdarloo 1
Seyed Abolqasem Mortazavi 2
Katayoon Shemshadi yazdi 3
1 PhD Candidate in Economics of Natural Resources, Tarbiat Modares University
2 Assistant Professor of Agricultural Economics, Tarbiat Modares University
3 Researcher of Agricultural Planning, Economics and Rural Development Research Institute
چکیده English

According to trade theories, economic integration results in increasing trade and income among trade partners. This paper tries to test the major factors affecting the exports of agricultural products in ECO members using spatial econometric approach. For this purpose, the exports statistics of ECO members has been used in the form of panel data during 1992-2008. Agricultural exports function has been estimated using the Static (fixed and random effects) and Dynamic (generalized method of moments (GMM)) methods in panel data with classic and spatial econometric approaches. The estimated results indicate the existence of spatial dependence among the countries, so the using this estimation procedure is justified. GDP, Exchange rate and spatial variables (such as proximity) have positive effects and Population has negative effect on agricultural exports. Finally, it is suggested that the estimation equations should consider the proximity between the countries and with the increase in the exchange rate and GDP, increase exports in order to provide the necessary basis. Population control policies may also apply.

کلیدواژه‌ها English

F13
: Spatial Econometrics
Exports of Agricultural products
ECO Countries
Dynamic and Static Method
Panel Data. JEL Classification: F11
ابریشمی، ح و مهرآرا م. (1385) تأثیر آزادسازی تجاری بر رشد صادرات و واردات؛ فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، شماره 40.
ابریشمی، ح؛ گرجی، الف، احراری، م و نجفیان ف. (1388) اثرات جهانی شدن بر صادرات غیر نفتی ایران؛ فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، شماره 51، تابستان :24-1.
پاکدامن، ر. (1377) عوامل حقوقی بازدارنده و محدودکننده صادرات ایران؛ مجموعه مقالات اولین همایش سیاست­های بازرگانی و تجارت بین­الملل، مؤسسه مطالعات و پژوهش­های بازرگانی 165-147.
خلیلیان، ص و فرهادی، ع. (1381) بررسی عوامل مؤثر بر صادرات بخش کشاورزی ایران؛ اقتصادکشاورزی و توسعه، سال دهم شماره 39.
زواره، م. (1382) بررسی نوسانات صادرات محصولات کشاورزی؛ پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران.
شاکری ع. (1383) عوامل تعیین کننده صادرات غیرنفتی ایران؛ فصلنامه پژوهش­های اقتصادی ایران، شماره 21، زمستان : 50-23.
طیبی، ک و فرهادی­کیا، علی­رضا (1379) اثرات کوتاه مدت و بلند مدت سیاست­های ارزی بر صادرات غیرنفتی ایران (دوره 1340 تا 1376)؛ مجموعه مقالات دهمین کنفرانس سالانه سیاست­های پولی و ارزی، تهران: مؤسسه تحقیقات پولی و ارزی.
عسگری، ع و اکبری، ن. (1380) روش شناسی اقتصادسنجی فضایی؛ تئوری و کاربرد؛ مجله پژوهشی علوم انسانی دانشگاه اصفهان، شماره 12: 122- 93.
علیجانی، ف؛ همایونی­فر، م؛ کرباسی، ع و مسنن مظفری م. (1389) اثر سیاست­های اقتصادی بر صادرات کشاورزی و صنعتی ایران؛ فصلنامه پژوهش­های اقتصادی، شماره 4، زمستان:17-1.
کرمی الف و زیبایی م. 1387. اثرات نوسان پذیری نرخ ارز بر صادرات محصولات کشاورزی در کشورهای نختلف، فصلنامه پژوهش­های اقتصادی، سال هشتم، پاییز 1387، صص 59-71.
نوفرستی، م و عرب مازار، ع. (1373) یک الگوی اقتصادسنجی کلان برای اقتصاد ایران؛ فصلنامه پژوهش­ها و سیاست­های اقتصادی، شماره 1.
هژبر کیانی، ک و نیک اقبالی، س (1379) بررسی اثر عدم تعادل نرخ ارز بر عرضه صادرات محصولات کشاورزی؛ مجله تحقیقات اقتصادی، شماره 56، بهار و تابستان: 53-39.
Anderson, J. E. (1979) A theoretical foundation for the gravity equation; American Economic Review 69 (1): 106–116.
Anselin L. (1988) Spatial Econometrics: Methods and Models; Dord Drecht: Kluwer Academic Publishers.
Baltagi,  B. H. (2005) Econometric Analysis of Panel Data; Third Edition , New York: John Wiley and Sons.
Bergstrand, J. H. (1985) The gravity equation in international economic foundations and empirical evidence; Review of Economics and Statistics 67: 474–481.
Bound, E. (1987) An econometric study a primary commodity exports from development country regions to world; IMF, Vol. 84, No. 2, pp. 191 – 227.
Crozet, M. and P. Koenig (2004) EU Enlargement and the Internal Geography of Countries; Journal of Com-parative Economics, 32(2), 265–279.
Deardorff, A. (1995) Determinants of Bilateral Trade: Does Gravity Work in a Neoclassical World?;’ NBER working Papers, No. 5377.
Frankel, J. A. (1993) Is Japan creating a Yen Bloc in the East Asia and the Pacific; In: Frankel, J. A., Kahler, M. (Eds.), Regionalism and Rivalry: Japan and the United States in Pacific Asia;. University of Chicago Press, Chicago.
Gallup, J. L., Sachs J. D.& Mellinger, A. D, (1999) Geography and Economic Development; International Regional Science Review, Vol. 22: 179-232.
Hanson, G. (1998) Regional Adjustment to Trade Liberalization; Regional Science and Urban Economics, 28(4): 419– 444.
Imran Ullah Khan, I. U. & Kalirajan, K. (2011) The impact of trade costs on exports: An empirical modeling; Economic Modelling, 28: 1341-1347.
Kalirajan, K. (2010) Sources of variation in export flows over time: a suggested methodology of measurement; International Journal of Business and Economics 9 (2): 175–178.
Kalirajan, K. P. (2007) Regional cooperation and bilateral trade flows: an empirical measurement of resistance; The International Trade Journal 21 (2): 85–107.
Khan, M. (1974) Import and export demand in developing countries; IMF, staff papers, Vol. 11, No.3.
Martincus V. C. (2011) Spatial Effects  of Trade Policy: Evidence From Brazil; Journal of Regional Science, Vol. 50, No. 2, 2010, pp. 541–569.
Pesaran M. H., Kim K., and Williamson, S.D. (1997) Measuring Globalization Industries and National Industry Approach: Empirical Evidence across Five Countries and Over Time; Journal and International Business Studies, Fourth Quarter.
Pesaran, M. H. (1984) Macroeconomic policy in an oil-Exporting Economy white foreign exchange controls; Economica, Vol. 51: 253-270.
Tinbergen, (1962) Shaping the World Economy: Suggestions for an International Economic Policy; New York.
Tsuki, T., Wilson, J. S. & Sewadeh, M. (2001) What price precaution? European harmonization of aflatoxin regulations and African groundnut exports; European Review of Agricultural Economics 28 (2): 263–283.
Wei S. J. (2000) Natural Openness and Good Government; NBER Working Paper, No 7765, Cambridge, MA.
پژوهش ها و چشم اندازهای اقتصادی
دوره 13، شماره 3
پاییز 1392
صفحه 49-62