پژوهش ها و چشم اندازهای اقتصادی

پژوهش ها و چشم اندازهای اقتصادی

ارایه چارچوبی برای تعیین نرخ سود در عقود مبادله‌ای

نویسندگان
1 استاد اقتصاد دانشگاه شهید بهشتی
2 استادیار اقتصاد دانشگاه علوم اقتصادی
چکیده
از بررسی نظریات شاخص مربوط به تعیین نرخ سود در عقود مبادله ای، ملاحظه می شود که تا کنون دیدگاه جامعی ارایه نشده، بلکه با دیدگاه های پراکنده، غیرمنسجم و گاه متناقض روبرو هستیم. برخی از این دیدگاه­ها سازگاری کافی با نظریات اقتصادی ندارند و برخی دیگر که بیشتر بر بازار سهام متکی هستند، از جریانات سفته بازی مصون نیستند، یا اینکه بازدهی سرمایه های بین المللی و بورس های خارجی (مانند لایبور) را راهنمای عمل قرار می دهند که این نیز به نوبه خود، اگر چه می تواند سمت و سوی بازدهی سرمایه باشد ولی از واقعیت های اقتصادی حاکم بر ایران دور است. از این رو، رویکرد هزینه سایه ای که در این مقاله تبیین و به کار گرفته شده است، می تواند با پوشش ویژگی ها و الزامات گفته شده نظریه ای سازگار در تعیین نرخ سود باشد. این نظریه با اتکا به اطلاعات درونی واحدهای تولیدی به برآورد بازدهی سرمایه و هزینه فرصت سرمایه در اقتصاد می پردازد. نظریه مذکور روشی کارآمد برای تعیین نرخ سود معرفی می کند که با لحاظ ویژگی های بیان شده بر مسأله اطلاعات نامتقارن نیز که بین بانک و متقاضی تسهیلات رخ دهد، غلبه می یابد. این مقاله تحلیلی و مبتنی بر تحلیل های آماری و اقتصادسنجی خواهد بود. (نویسندگان این دیدگاه را به عنوان یک جایگزین فنی مطرح می کنند و از نقد دیگر رویکردها نسبت به آن استقبال می کنند).
کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله English

A Scientific Framework for Profit Determination in Transactional Contracts

نویسندگان English

Yadollah Dadgar 1
Towhid Firouzan Sarnaghi 2
1 Professor of Economics, Shahid Beheshti University
2 Assistant Professor of Economics, University of Economic Sciences
چکیده English

For determining the profit in transactional contracts, there is no a comprehensive theory. Some viewpoints are very general and others are based on exchange rate of return, which contain speculative difficulties. Some others use international Libor rate and so on. Due to the lack of a consistent theory, this paper is introducing shadow cost approach to fill the gap in question. This is indeed going to estimate capital return or opportunity cost of capital. Introducing an efficient method is the main finding of this paper. In terms of methodology, this paper is based on statistical analysis and econometric methods.

کلیدواژه‌ها English

L30
Profit rate
Transactional contracts
Islamic banking
Iranian economy JEL Classification: G 21
اکرمی، ابوالفضل و مهدیزاده، سجاد (1383) ملاحظاتی پیرامون نرخ های سود بانکی در ایران؛ مجله روند، پاییز و زمستان، شماره 42 و 43: 20 تا 46.
ترازنامه انرژی کشور، وزارت نیرو، سال های مختلف.
توتونچیان، ایرج (1379) پول و بانکداری اسلامی و مقایسه آن با نظام سرمایه داری؛ تهران: انتشارات توانگران.
خان، س. محسن و میرآخور، عباس (1370) مطالعات نظری در بانکداری و مالیه اسلامی؛ تهران: ترجمه محمد ضیائی بیگدلی مؤسسه بانکداری ایران، چاپ اول.
رضوی، مهدی (1384) سیر تکامل بانکداری در ایران (رویکرد بدون ربا)؛ تهران: انتشارات بانک توسعه صادرات، چاپ اول.
شاهمرادی، اصغر؛ کاوند، حسین و ندری، کامران (1389) برآورد نرخ بهره تعادلی در اقتصاد ایران (1386: 4-1368: 4) در قالب یک تعادل عمومی؛ مجله تحقیقات اقتصادی، شماره 90؛ بهار: 41-19.
صادقی، حسین و فیروزان سرنقی، توحید (1389) بررسی عدم کارآیی تخصیصی و آثار آن بر جانشینی نهاده ها در بخش صنعت؛ فصلنامه پژوهشهای اقتصادی، سال دهم، شماره پنجم، بهار:97-71.
صدر، سید کاظم (1375) اقتصاد صدر اسلام؛ انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
صدر، سید محمد باقر؛ اقتصاد ما (جلد دوم)؛ ترجمه ع. اسپهبدی؛ تهران: انتشارات اسلامی.
فرزین وش، اسداله و ندری، کامران (1381) ربا، بهره قراردادی و بهره طبیعی (نقد مفهوم بهره در نظریات اقتصادی متفکرین مسلمان)؛ تحقیقات اقتصادی، شماره 60، بهار و تابستان: 185-149.
قانون عملیات بانکی بدون ربا (بهره)، مصوب 1362 و اصلاحیه های بعدی آن.
القری بن عید، محمدعلی (1384) مشکلات بانک های اسلامی و راه حل آنها؛ ترجمه غلامرضا مصباحی مقدم؛ اقتصاد اسلامی، سال پنجم.
مباحثی در اقتصاد خرد، نگرش اسلامی، به قلم سیزده اندیشمند و اقتصاددان مسلمان؛ ترجمه حسین صادقی؛ مؤسسه تحقیقات اقتصادی، دانشگاه تربیت مدرس، چاپ اول، 1375.
موسایی، میثم (1370) بررسی عملکرد بانکداری بدون ربا در ایران؛ ﭘﮋوﻫﺸﮑﺪه ﭘﻮﻟﯽ و ﺑﺎﻧﮑﯽ.
مهدوی، ابوالقاسم و میدری، احمد (1384) ساختار مالکیت و کارآیی شرکت های فعال در بازار اوراق بهادار تهران؛  مجله تحقیقات اقتصادی، شماره 71 زمستان 1384: 132-103.
میلز، پاول اس و پرسلی، جان آر. (1999) ملاحظاتی در ابزارهای تأمین مالی در اسلام، نظریه و عمل؛ ترجمه یداله دادگر و سید اسحاق علوی؛ انتشارات دانشگاه مفید، چاپ اول.
نتایج آمارگیری از کارگاه های صنعتی بالای 10 نفر کارکن و بیشتر، مرکز آمار ایران، سال 1385.
مرکز پژوهش های مجلس شو رای اسلامی (1383) گزارش کارشناسی درباره طرح: منطقی کردن نرخ سود تسهیلات بانکی متناسب با نرخ بازدهی بخش های مختلف با تأکید بر نظام بانکداری اسلامی دفتر مطالعات اقتصادی، شماره مسلسل 7304.
Averch, Harvey and Leland L. Johnson (1962) Behavior of the Firm Under Regulatory Constraint; American Economic Review, December: 1053 -69.
Atkinson, S. E. , and Halvorsen, R. (1984) Parametric efficiency tests, economies of scale, and input demand in U. S. electric power generation; International Economic Review, 25, pp. 647-62.
Burki, A. and Khan, M. (2004) Effects of allocative inefficiency on resource allocation and energy substitution in Pakistan’s manufacturing; Energy Economics 26: 371– 388.
Christopoulos, D. and Tsionas, E. (2002) Allocative Inefficiency and the Capital-Energy Controversy; Energy Economics 24: 305-318.
Fare R. & Logan J. (1983) Shephared's Lemma And Rate of Return Regulation; Economics Letters 12: 121-125.
Greene,W. (1997) Econometric Analysis (5th ed. ) ;  New York: Prentice Hall.
Haque, N. and A. Mirakhor (1999) The Design of Instrument For Government Finance in an Islamic Economy; Islamic Economic Studies, Vol. 6, No. 2, May.
Hayashi, Fumio (2000) Econometrics; Princeton University Press.
Iqbal, Z. and Mirakhor, A. (1999) Progress and Challenges of Islamic Banking; Thunderbird International Business Review, Vol. 41 (4/5): 381-405 (July-October).
Kumbhakar S. C. (1997) Modeling allocative inefficiency in a translog cost function and cost share equations: An exact relationship; Journal of Econometrics 76: 351-356.
Lau, L. J. & Yotopoulos, P. (1971) A test of relative efficiency and an application to Indian agriculture; Am. Econ. Rev. 61: 94_109.
Maietta, O. W. (2002) The effect of the normalization of the shadow price vector on the cost function estimation; Economics Letters 77: 381–385.
Mas-Colell, A.; Whinston, M. D. and Green, J. R. (1995) Microeconomic Theory, Oxford University Press.
Nienhaus, Volker (2006) Islamic Economic System – A Threat to Development?; available at: http: //www. fnst-freiheit. org/uploads/896/Nienhausenlisch. pdf
Schumpeter, J. A. (1911) The theory of economic development; Oxford: Oxford University Press, (Reprinted 1969).
Yotopoulos A. P. , and Lawrence J. Lau (1973) A Test for Relative Economic Efficiency: Some Further Results; The American Economic Review, Vol. 63, No. 1,  pp. 214-223.
Zarqa, M. Anas (1982) Capital Allocation, Efficiency and Growth in an Interest-Free Islamic Economy; The Journal of Economics and Administration, No. 16, November, pp. 43-58.