پژوهش ها و چشم اندازهای اقتصادی

پژوهش ها و چشم اندازهای اقتصادی

حذف یارانه سوخت و بررسی آثار آن بر تولید، هزینه و سطوح قیمتها در خراسان رضوی

نویسندگان
1 . پژوهشگر گروه اقتصاد شهری جهاد دانشگاهی واحد مشهد
2 دانشیار گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد
چکیده
سوخت­های فسیلی، یکی از نهاده های مهم مصرفی در بخش ­های تولیدی­اند که در ایران با قیمت بسیار پایین­تر از قیمت جهانی در اختیار تولیدکنندگان و مصرف­کنندگان قرار می­گیرند و سهم زیادی از یارانه پرداختی را به خود اختصاص می­دهند. یارانه­های انرژی با تأثیر بر هزینه و قیمت کالاها و خدمات، تغییرات پیچیده­ای در اقتصاد از طریق تخصیص منابع به وجود می­آورد، که دارای آثار گسترده­ای می­باشد.
در این مقاله، یک الگوهای تعادل عمومی قابل محاسبه (CGE) تدوین و اطلاعات مربوط به آخرین جدول داده- ستانده در سال 1380 خراسان رضوی و حساب­های ملی ایران در همین سال در قالب ماتریس حسابداری اجتماعی به عنوان پایه آماری به کار گرفته شده است و اثرات حذف یارانه سوخت بر تغییرات تولید، هزینه و قیمت در قالب مدل تعادل عمومی محاسباتی مورد بررسی قرارگرفته است.
نتایج به دست آمده نشان می­دهد با حذف یارانه سوخت­های فسیلی شاخص تولید، هزینه و قیمت کالاهای تولیدی بخشهای مختلف افزایش می­یابد و بالاترین رشد تولید و هزینه، مربوط به بخش گاز طبیعی و بالاترین افزایش قیمت، مربوط به بخش فرآورده­های نفتی می­باشد.
سناریوی حذف یکباره با افزایش تولید کمتر و افزایش هزینه بیشتر نسبت به دیگر سناریوها، ترجیح داده می­شود؛ زیرا پس از آزادسازی قیمت­ها، بار روانی این افزایش قیمت در یک سال تحمیل می­شود.
کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله English

Eliminating the Subsidy on Fossil Fuels and the Effects on Production, Cost and Price Indices in Khorasan-Razavi Province

نویسندگان English

Maryam Moghimi feyzabadi 1
Naser Shahnoushi 2
1 Researcher of Iranian Academic Center for Education, Culture and Research (ACECR), Mashhad
2 Associate Professor, Department of Agricultural Economics at Ferdowsi University of Mashhad,
چکیده English

One of the main inputs in manufacturing sector of Iran is fossil fuels with prices much lower than prices elsewhere in the world which are offered to producers and consumers. This accounts for a large share of subsidy payments allocated to different sectors of economy. The effect of subsidies on energy costs and prices of goods and services incur complex changes on the economy through allocation of resources. In this paper, using the computational general equilibrium model, effects of removal of fuel subsidies on production changes, cost and price in the Khorasan Razavi province has been studied. The results show that the elimination of subsidy on fossil fuels increased production, cost and price Indices. The highest growth rate of production and cost indices is in the gas sector and the highest growth rate of price index is in the oil sector.

کلیدواژه‌ها English

Production
Subsidy on fossil fuels
Cost
Price Index
CGE
Khorasan Razavi
اسدی مهماندوستی، ا. (1388) لزوم و چگونگی اصلاح الگوی مصرف و یارانه­های فرآورده­های نفتی و سنجش آثار تورمی آن؛ فصلنامه مطالعات اقتصاد انرژی، سال ششم، شماره 20، بهار : 139- 121.
پرمه، ز. (1384) بررسی یارانه انرژی وآثار افزایش قیمت حامل­های انرژی بر سطوح قیمت­ها در ایران؛ فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، شماره 34: 147-117.
پژوهشکده حمل ونقل (1389) اثرات اقتصادی یارانه­های پرداختی به بخش حمل و نقل کشور؛ چاپ اول، تهران: وزارت راه و ترابری، پاییز .
جوانبخت، ع. و سلامی، ح. (1388) اثر حذف سوبسیدهای بخش کشاورزی و صنایع وابسته بر خانوارها و متغیرهای اقتصادی: تحلیلی در چارچوب الگوی تعادل عمومی؛ مجله تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، دوره 2، شماره 4: 15-1.
خیابانی، ن.(1387) یک الگوی تعادل عمومی قابل محاسبه برای ارزیابی افزایش قیمت تمامی حامل­های انرژی در اقتصاد ایران؛ فصلنامه مطالعات اقتصاد انرژی، سال پنجم، شماره 16، بهار :  34-1.
شرکت ملی پخش فرآورده­های نفتی، آمارنامه مصرف فرآورده­های نفتی انرژی زا، 1387.
عسگری، ج و م. بختیار.(١٣٨١) "بررسی آثار و تبعات افزایش قیمت فرآورده های نفتی بر بخش های اقتصادی مصارف خانوارها، شاخص هزینه زندگی و هزینه و درآمد دولت با استفاده از جدول داده-  ستانده انرژی؛ دومین همایش کاربرد تکنیکهای داده - ستانده در برنامه ریزی اقتصادی و اجتماعی، مرکز تحقیقات اقتصاد ایران، دانشکده اقتصاد دانشگاه طباطبایی.
کرمی، آ. (1388) اثرات اصلاح یارانه غذا بر رفاه اجتماعی و متغیرهای کلان اقتصادی: کاربرد مدل تعادل عمومی محاسبه پذیر؛ پایان نامه دوره دکتری، دانشگاه علامه طباطبایی.
متوسلی، م. و م، فولادی (1385) بررسی آثار افزایش قیمت جهانی نفت بر تولید ناخالص داخلی و اشتغال در ایران با استفاده از یک مدل تعادل عمومی محاسبه­ای؛ مجله تحقیقات اقتصادی، شماره 76: 76-51.
مجاور حسینی، ف. و ف. فیاض­منش (1385) برآورد اثرات بخشی الحاق ایران به سازمان تجارت جهانی؛ فصلنامه پژوهش­های اقتصادی ایران، شماره 27: 64-33.
موسسه مطالعات بین المللی انرژی، ترازنامه هیدروکربوری کشور، سال 1387.
Anshory Yusuf, A. (2008) The Distributional Impact of Environmental Policy: The Case of Carbon Tax and Energy Pricing Reform in Indonesia; A Report Submitted to the Economy and Environment Program for Southeast East Asia (EEPSEA).
Bohringer, C., T. Rutherford, and W. Wiegard, (2004) Computable general equilibrium analysis: Opening a black box; Discussion Paper, Center for European Economic Research, No. 03-56.
De Melo, J. and D. Tarr (1992) A General Equilibrium Analysis of Foreign Exchange Shortage in a Developing Contry; Economic Journal, 91: 891- 906.
Feder, G. (1982) On Exports and Economic Growth; Journal of Development Econometrics, 12: 59-73.
Kemfert, C. and H. Welsh (2000) Energy – Capital – Labor Substitution and the Economic Effects of CO2 Abatement; Evidence for Germany Journal of Policy Modeling, 22: 641-660.