پژوهش ها و چشم اندازهای اقتصادی

پژوهش ها و چشم اندازهای اقتصادی

سنجش پایداری توسعه گردشگری در جزیره کیش

نویسندگان
1 عضو هیئت علمی گروه مدیریت جهانگردی دانشگاه علامه طباطبایی.
2 دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران غرب، گروه مدیریت جهانگردی، تهران، ایران.
چکیده
گردشگری در مفهوم پایداری، دربرگیرنده پردازش معنایی خاص خود است. زایش این مفهوم در ادبیات گردشگری، حاصل تلاش درجهت دستیابی به پایداری در تمامی زمینه‏های توسعه است. توسعه پایدار از نظر زیست‏محیطی، غیر مخرب؛ ازنظر فنی، متناسب؛ از نظر اقتصادی، پویا و از نظر اجتماعی، قابل پذیرش مردم است. حال اگر توسعه پایدار یکی از اهداف عینی این عصر از صنعت گردشگری است، پس، اندازه‏گیری عملکرد و اثراتش در مقصدهای گردشگری یک ضرورت است. این پرسشی است که از سال 1990 در علم گردشگری ایجاد شده است: چگونه می‏توان ترقی و پیشرفت مقصدهای گردشگری را به سمت توسعه پایدار گردشگری اندازه گرفت؟
هدف این مقاله، انتخاب واجرای مدلی مناسب برای سنجش توسعه پایدار گردشگری در جزیره کیش است. برای این منظور، مدل مفهومی سنجش توسعه پایدار گردشگری"کو" انتخاب گردید. این مدل، با فرایندی هدفمند بر اساس رویکردهای کل‏نگرانه و جزئی ‏نگرانه مدل‏سازی شده است. برای سنجش توسعه پایدار گردشگری در جزیره کیش براساس این مدل، مراحل زیر طی یک فرایند هدفمندی به­کار گرفته شده‏اند: شناسایی و مشخص کردن سیستم‏های توسعه گردشگری جزیره کیش، تعیین ابعاد و شاخص های توسعه پایدار گردشگری جزیره کیش، انتخاب مقیاس پایداری، تعیین درجه بندی پایداری و نهایتا، بسط نقشه های سنجش (BTS,ATSI) گردشگری پایدار جزیره کیش.
برای انجام این فرایند، ابتدا پیمایش پرسشنامه‏ای جهت گردآوری داده‏ها از سه عنصر اصلی توسعه پایدار گردشگری (گردشگران، جامعه میزبان و کارشناسان محیط زیست) انجام پذیرفت و سپس نتیجه تجزیه و تحلیل داده‏ها بر اساس مقیاس پنج قسمتی پایداری بر روی نقشه بارومتر گردشگری پایدار (BTS) نشان داده شد، نتایج به‏دست آمده حاکی از درجه پایداری بینابین برای شرایط جاری توسعه گردشگری در جزیره کیش است و درجه پایداری سیستم انسانی بالاتر از سیستم طبیعی ملاحظه شد.
همچنین مدل ATSI نیز به‏عنوان مکملی برای تجزیه و تحلیل BTS به کار برده شد تا سطوح منفرد پایداری شاخص‏های گردشگری پایدار جزیره کیش مشخص شوند. بدین ترتیب، شاخص سروصدا حاکی از آرامش محیط، بالاترین درجه پایداری و شاخص انجام بازرسی‏های زیست‏محیطی، از کمترین درجه پایداری نسبت به سایر شاخص‏های توسعه پایدار گردشگری جزیره کیش برخوردار است.
کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله English

1 Evaluating the Sustainability of Tourism Development in Kish Island

نویسندگان English

Hamid Zarqam Broojeni 1
Mohanna Nikbin 2
1 Department of Tourism Management, Allameh Tabatabai University
2 Department of tourism management, West Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
چکیده English

Sustainable tourism is a recent concept used to reflect the need for a comprehensive analysis and management of tourism both as business and experience. Tourism is actually one part of the efforts to achieve overall sustainable development. Sustainable development is environmentally nondestructive, technically proportionate, economically dynamic and socially acceptable from the viewpoint of people. Now, that sustainable development is one of the objectives of this era of tourism industry, evaluating its performance and effects in tourism destinations is essential. This paper aims at selecting and implementing an appropriate model to evaluate sustainable tourism development in Kish Island in south of Iran. To this end, KO`s conceptual model of sustainable tourism development evaluation has been adopted. This model has been developed via a goal-oriented procedure based on holistic as well as detailed approaches. In order to apply KOs` model, the following steps have been taken in a goal-oriented process: identifying and determining the tourism development systems in Kish Island; identifying the dimensions and indicators; selecting the scale of sustainability; determining the gradation of sustainability; and finally extending the evaluation maps (BTS & ATSI) of sustainable tourism of Kish Island. In order to follow this procedure, questionnaire has used to gather data on three principle elements of sustainable tourism development (tourists, host community and environment experts). Then, the results of the data analysis were shown on the BTS based on the five-point scale of sustainability. The results indicate Intermediate level of sustainability for the present status of tourism development in Kish Island. It was also observed that the sustainability level of human system is higher than that of the natural system. ATSI model was also applied as a supplement to BTS analysis in order to determine the individual sustainability levels of sustainable indicators of Kish Island. Thus, the index of noise achieved the highest sustainability level, denoting calmness of the island; and the index of performing environmental monitoring got the lowest level of sustainability comparing to other indicators of sustainable tourism development of Kish Island.

کلیدواژه‌ها English

C69
Y90
sustainable development
Sustainable Tourism
Maps of sustainable tourism (BTS & ATSI)
Kish Island. JEL Classification: C02
دانایی‏فرد، حسن؛ الوانی، مهدی و آذر، عادل (1383) روش‏شناسی پژوهش‏های کیفی در مدیریت: رویکردی جامع؛ تهران: انتشارات اشراقی.
دپارتمان محیط زیست (1380) راهکارهای توسعه بهینه زیست‏محیطی در گردشگری ساحلی؛ ترجمه سیده زهرا پورخشوری؛ تهران: سازمان حفاظت محیط زیست.
رضوانی، محمدرضا (1387) توسعه گردشگری روستایی با رویکرد گردشگری پایدار؛ تهران: موسسه انتشارات دانشگاه تهران
زاهدی، شمس السادات (1386) توسعه پایدار؛ تهران: انتشارات سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‏ها (سمت).
سازمان منطقه آزاد کیش(معاونت عمرانی و زیربنایی) (1387) طرح راهبردی شهرک سلامت جزیره کیش؛ جلد دوم، مطالعات پایه اجتماعی، اقتصادی و زیربنایی جزیره کیش: مهندسین مشاور آتک.
سازمان منطقه آزاد کیش (1378) طرح تجدید نظر توسعه کیش؛ جزیره کیش.
سازمان منطقه آزاد کیش (1387) سالنامه آماری کیش. جزیره کیش.
سازمان منطقه آزاد کیش (1384) طرح جامع مقصد جزیره کیش " باغ ایرانی در خلیج فارس"؛ مهندسین مشاور باوند با همکاری شرکت درایز اند زومر، جزیره کیش.
سازمان منطقه آزاد کیش (1386) طرح جامع مدیریت سواحل و محیط زیست جزیره؛ مهندسین مشاور سازه‏پردازان ایران.
سازمان منطقه آزاد کیش (کمیته اطلاع رسانی، فرهنگی و هنری) (1389) گزارش نظرسنجی از مسافران نوروزی89 جزیره کیش؛ سازمان منطقه آزاد کیش (کمیته اطلاع رسانی، فرهنگی و هنری)، جزیره کیش.
ضرغام بروجنی، حمید (1389) برنامه‏ریزی توسعه پایدار(رویکرد همپیوند و پایدار) تهران: انتشارات مهکامه.
میسون، پیتر (1387) گردشگری: اثرات، برنامه‏ریزی و مدیریت؛ ترجمه‏ روزبه میرزایی و پونه ترابیان؛ تهران: انتشارات ترمه.
نیک‏بین، مهنا و احمدی، شکوفه (1389) الزامات توسعه پایدار و محیط های جغرافیایی مختلف؛ مجموعه مقالات نشست‏های تخصصی"توسعه پایدار گردشگری و چالش‏های فراروی آن در ایران"، دانشگاه علامه طباطبایی.
Blances, f.Gonzelez, M. Lozano-oyola, M. Perez, F. (2010) The assessment of sustainable tourism: application to Spanish coastal destinations. Available; from: WWW.Elsevier.com/locate/ecolind.
Georg, W. (2008) Tourism politics, Globalization, Sustainable and Responsible tourism; Available from. www.arlt-lectures.com.
Gordon, K. (2007) Evaluation of tools for sustainability assessment in tourism; Unpublished M. A Dissertation. Oklahoma State University.
Hall,C. M. & lew, A. A. (1999) Sustainable tourism; a geographical perspective. New York, Longman.
Jayawardena, Chandana; J. Patterson; Daniel, Choi; Chris and Brain Ryan (2008) sustainable tourism development in Niagara; Discussions, theories and insights, International Journal of Contemporary Hospitality Management, Vol. 20, No. 3, pp: 258 - 277: www.emeraldinsight.com
Ko,T. G. (2005) Development of a tourism sustainability assessment procedure: a conceptual approach; Tourism management, 26: 431-445, Available from: WWW.Sciencedirect.com.
Sharpley, R.(2009) Tourism Development and the Environment: Beyond Sustainability.
Swarbrooke, john (1991) sustainable tourism management; UK: CABI Publishing.