پژوهش ها و چشم اندازهای اقتصادی

پژوهش ها و چشم اندازهای اقتصادی

تجارت درون صنعتی ایران با بلوک‌های منطقه‌ای (مطالعه بخش صنعت)

نویسندگان
امیررضا سوری 1
احمد تشکینی 2
1 مشاوره ریاست موسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی
2 دکتری اقتصاد و دانشیار مؤسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی
چکیده
مطالعه حاضر، به دنبال تحلیل عوامل مؤثر بر تجارت درون صنعتی ایران با کشورهای طرف تجاری در بلوک های منطقه ای EU، ECO، GCC و ASEAN به صورت متقابل و به تفکیک صنایع مختلف با استفاده از داده­های تلفیقی دوره 2009-1997 مبتنی بر رویکرد پانل پویا و به کارگیری روش گشتاورهای تعمیم­یافته می­باشد.
برای توضیح تجارت درون صنعتی صنایع بین ایران و کشورهای طرف تجاری، متغیرهای اندازه اقتصادی، درآمد سرانه، سرمایه­گذاری مستقیم خارجی، مسافت و عدم توازن تجاری مورد استفاده قرار گرفته­اند. نتایج برآورد مدل نشان می­دهد که اندازه اقتصادی، درآمد سرانه و مسافت، مهمترین متغیرهای توضیح­دهنده تجارت درون صنعتی ایران و کشورهای طرف تجاری می­باشند.
براساس یافته های پژوهش، اندازه اقتصادی، رابطه مثبت با تجارت درون صنعتی دارد و از مهمترین متغیرهای توضیح­دهنده تجارت درون صنعتی ایران و کشورهای طرف تجاری می­باشند و هر چه ابعاد اقتصادی بزرگتر باشد، نشانگر امکانات وسیع تر برای تمایز محصول و افزایش تجارت درون صنعتی است. از طرفی، درآمد سرانه دارای تأثیر منفی بر تجارت درون صنعتی است که این امر بیانگر آن است که در انتخاب کشورهای طرف تجاری باید ساختارهای متفاوت کشورها از طرف عرضه و از طرف تقاضا مد نظر قرار گیرد و هر چه ساختار درآمدی کشورها مشابه باشد، ساختار تقاضای آنها مشابه خواهد بود و سطح تجارت این کشورها، گسترده خواهد شد. همچنین مسافت و عدم توازن تجاری تأثیر معکوسی بر جریان تجارت درون صنعتی صنایع در ایران دارند.
کلیدواژه‌ها
تجارت درون صنعتی
بلوک‌های منطقه ای
بخش صنعت
داده‌های پانل پویا
مقیاس اقتصادی و روش گشتاورهای تعمیم یافته

عنوان مقاله English

Intra-industry Trade between Iran and Regional Blocs

نویسندگان English

amirreza soori 1
Ahmad Tashkini 2
1 Ph.D. Student of Economics and Faculty member of Institute for Trade Studies and Research (ITSR),
2 Associate Professor of Economics, Institute for Trade Studies and Research (ITSR
چکیده English

In this paper, we analyze the determinants of Intra-Industry trade (IIT) between Iran and her trading partners, i.e. European :union:, ECO, GCC and ASEAN countries using dynamic panel data and GMM during 1997-2009. This study uses country-specific characteristics such as economic size, per capita income, foreign direct investment, geographical distance, and trade imbalance as explanatory variables. The results indicate that economic size, per capita income, and geographical distance explain most of IIT between Iran and her trading partners. According to econometric findings, the economic size has high and positive correlation with IIT, however per capita income affects negatively IIT. Thus, differences in aggregate demand and supply should be considered in selecting trade partners. The similarity in income structure leads to same demand structure and expansion of trade volume. In addition, geographical distance and trade imbalance has negative effect on IIT flow in Iran.

کلیدواژه‌ها English

Intra-industry Trade
Regional blocs
Industry sector
Dynamic panel data
Economic scale
GMM
آذربایجانی، کریم و گل آرا ایزدی (1385) تجارت درون صنعت ایران با چین: نگاهی نو؛ فصلنامه پژوهشهای اقتصادی ایران، شماره ٢٦: 99-81.
راسخی، سعید (1386) روش شناسی اندازه گیری تجارت درون صنعتی: یک مطالعه موردی برای صنایع کارخانه ای ایران؛ مجله تحقیقات اقتصادی، شماره 81: 84-61.
ضیایی بیگدلی، محمد تقی و یوسف حسن پور (1383) بررسی تجارت درون صنعتی کشورهای عضو کنفرانس اسلامی(OIC)؛ فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، شماره ٣1: 125-91.
راستی، محمد (1388) بررسی وضعیت تجارت درون صنعتی در بخش های حمل و نقل، مسافرت وخدمات مالی (مقایسه تطبیقی کشورهای منتخب در حال توسعه و توسعه یافته)؛ بررسی های بازرگانی، شماره 35: 90-85.
نفری، اکبر و سعید راسخی (1381) برآورد تجارت درون صنعت در ایران؛ فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، شماره ٢٥: 20-1.
Abd-el Rahman, Kamal (1991) Firms’ Competitive and National Comparative Advantages as Joint Determinants of Trade Composition; Weltwirtschaftliches Archiv, 27, pp. 83-97.
Anderson, J. E., and E. V. Wincoop (2001) Gravity with Gravitas: A Solution to the Border Puzzle; NBER Working Paper 8079.
Aquino, A. (1978) Intra-industry Trade and Inter-industry Specialization as Concurrent of International Trade in Manufactures; Weltwirtschaftliches Archiv, 114, pp. 275-296.
Balassa, B. (1966) Tariff Reductions and Trade in Manufactures among Industrial Countries; American Economic Review, 56(3): 466-473.
Balassa, B., and Bauwens, L. (1987) Intra-Industry Specialization in Multi-Country and Multi-Idustry Framework; The Economic Journal: 923-939.
Brander, J. A. & Krugman, Paul R. (1983) A Reciprocal Dumping Model of International Trade; Journal International Economics, 15, pp. 313-321.
Eaton, J., and Kierzkowski, H. (1984) Oligopolistic competition, product variety and international trade; In H.Kierzkowki (Eds), Monopolistic Competition and International Trade, Oxford USA: Oxford University Press: 69-83.
Falvey R. and Kierzkowski, H. |(1987) Product quality, Intra-industry trade (Im) Perfect competition; In H.Kierzkowki (Eds), Protection and Competition in International Trade, Essays in Honour of W.M.Corden: Oxford USA: Basil Blackwell: 143-161.
Fontagn´e, L., M. Freudenberg and N. P´eridy (1997) Trade Patterns Inside the Single Market; CEPII Working Paper.
Greenaway, D., R. Hine and Chris, Milner (1994) Country-specific factors and the pattern of horizontal and vertical intra-industry trade in the UK; Weltwirtschaftliches Archiv, 130, pp. 77–100.
Greenaway, D., R. Hine and Chris, Milner (1995) Vertical and Horizontal Intra-Industry Trade: A Cross Industry Analysis for the United Kingdom; Economic Journal, 105, Nov., pp. 1505-1518.
Greenaway, David & Milner Chris (1983) On the Measurement of Intra-industry Trade; Economic Journal, Vol. 93, pp. 900-908.
Grubel H. G. & Lloyd P. J. (1975) Intra-industry Trade: The Theory and Measurement of International Trade in Differentiated Products; New York: John Wiley.
Grubel, H. (1967) Intra - Industry Specialisation and the Pattern of Trade; Canadian Journal of Economics and Political Science, 33 (3): 374-388.
Grubel, H. (1970) The Theory of Optimum Currency Areas; The Canadian Journal of Economics, 3(2): 318-324.
Helpman, E. (1987) Imperfect Competition and International Trade: Evidence from fourteen Industrial Countries; Journal of Japononese International and International Economics, 1(1): 62-81.
Helpman, E., and Krugman, P. (1985) Market Structure and Foreign Trade; Brighton, UK: Harvester Wheatsheaf.
Hummels, D. and Levinshon, J. (1995) Monopolisitc Competition and International Trade: Reconsidering the Evidence; Quarterly Journal of Economics, 110 (3): 799-836.
Kandugan, Y. (2001) Intra-Industry Trade Adjustment of Labor Welfare Gains in Asymmetric Liberalization Policies: The Case of Europe Agreement; Department of Economic, University of Michigan, pp. 27-46.
Krugman, P. (1979) Increasing Returns Monopolistic Competition, and International Trade; Journal of International Economics, 9 (4): 469-479.
Krugman, P. (1981) Intra-Industry Specialization and the Gains From Trade; Journal of Political Economicy, 89(5): 959-973.
Lancaster, Kelvin(1980) Intra-industry Trade under Perfect Monopolistic Competition; Journal of International Economics, 10, pp. 151-175.
Lee H. H. & Lee Y. Y. (1993) Intra-industry Trade in Manufacturers: The Case of Korea; Weltwirtschaftliches Archiv, 129(1), pp. 159-171.
Leitão, N. C. and H. Faustino (2009) Intra-Industry Trade in the Automobile Components Industry: An Empirical Analysis; Journal of Global Business and Technology, 5(1): 31-41.
Michaely, M. (1962) Multilateral Balancing in International Trade; American Economic Review, Vol.52, pp. 685-702.
Ruffin, R. J. (1999) The Nature and Significance of Intra-Industry Trade; Journal of Economic and Financial Review, Fourth Quarter: 2-9.
Umemoto, Masaru (2005) Development of Intra-industry Trade between Korea and Japan: The Case of Automomile Parts Industry; Center for International Trade Studies (CITS) Working Papers.
Verdoorn, P. J. (1960) The Intra-bloc Trade of Benelux; in: E.A.G. Robinson (Ed.), Economic Consequences of the Size of Nations, pp. 291-329, London: Macmillan.
Zhang, Yanhong and D. P. Clark (2009) Pattern and Determinants of United States' Intra-Industry Trade; The International Trade Journal, 23: 325-356.
پژوهش ها و چشم اندازهای اقتصادی
دوره 14، شماره 1
بهار 1393
صفحه 193-216