پژوهش ها و چشم اندازهای اقتصادی

پژوهش ها و چشم اندازهای اقتصادی

برآورد اقتصاد سایه‌ای ایران (1386 – 1349) با استفاده از مدل‌سازی فازی چند مرحله‌ای

نویسندگان
1 دانشیار دانشکده اقتصاد و مدیریت دانشگاه شهید باهنر کرمان
2 دانشجوی دوره دکتری اقتصاد دانشگاه مازندران
چکیده
برآورد اندازه اقتصاد سایه ای همواره در تنظیم متغیرهای کلان اقتصادی و سیاست مالی، از اهمیت خاصی برخوردار بوده و در سال های اخیر، از سیستم استنتاج فازی برای اندازه گیری اقتصاد سایه ای استفاده شده است.
در این پژوهش، هشت شاخص فازی جدید برای مدل سازی و برآورد اندازه اقتصاد سایه ای ارائه می شود. در اینجا، اقتصاد سایه ای را طبق تعریف لوکاس، به چهار بخش تقسیم کرده و برای هر بخش دو شاخص تعریف می کنیم. بعد از انجام سه مرحله استنتاج فازی، به برآورد نهایی اندازه اقتصاد سایه ای می رسیم.
نتایج نشان می دهد که اثرگذاری تولید بخش خانوار بر روی اندازه اقتصاد سایه ای در ایران رو به کاهش است؛ بخش های نامنظم، غیررسمی و غیرقانونی عوامل تأثیرگذار بر اندازه اقتصاد سایه ای می باشند. همچنین اندازه اقتصاد سایه ای ایران طی دوره 1386- 1349 به طور میانگین حدود 13 درصد تولید ناخالص داخلی برآورد می شود.
کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله English

Estimating the Size of Shadow Economy in Iran Using Multi-level Fuzzy Modeling

نویسندگان English

Alireza Shakibaei 1
Ghasem Shadmani 2
1 Associate Professor of Economics, Faculty of Economics and Management, Shahid Bahonar University of Kerman
2 Ph.D. Student of Economics, University of Mazandaran
چکیده English

Estimating the size of shadow economy is of special importance in setting macroeconomic variables and fiscal policies. In recent years, the fuzzy inference sets have been used for measuring shadow economy. In this paper, we present eight new fuzzy indicators for modeling and estimating the size of shadow economy. Thus, according to Lucas definition, we divide the shadow economy into four sectors and define two indicators for each sector. After three fuzzy inference phases, we measure the size of shadow economy. Our results indicate that the effect of production household on Iran’s shadow economy size is decreasing; and irregular, informal and illegal sectors impact size of shadow economy. In addition, the size of Iran’s shadow economy is estimated around 13 percent of GDP, on average, over 1970- 2007.

کلیدواژه‌ها English

Shadow Economy
Fuzzy Logic
Fuzzy Inference
Membership Functions
احمدی شادمهری، محمد طاهر (1386) بررسی وضعیت شاغلان در بخش غیررسمی (مطالعه موردی:  شهرستان مشهد)؛ مجله توسعه و دانش، شماره 21.
اشرف زاده، حمیدرضا و نادر مهرگان (1387) برآورد حجم فعالیت های اقتصادی زیرزمینی در ایران با استفاده از روش تقاضا برای اسکناس و مسکوک در گردش؛ سومین همایش قاچاق کالا، تهران: دانشگاه تربیت مدرس.
امینی فسخودی، عباس (1384) کاربرد استنتاج منطق فازی در مطالعات برنامه ریزی و توسعه منطقه ای؛ مجله دانش و توسعه (علمی – پژوهشی)، شماره ی 17.
باقری گرمارودی (1377) اقتصاد زیرزمینی برآورد و آثار آن بر کسری بودجه و سرمایه گذاری بخش خصوصی طی سال های 1374– 1350؛ پایان نامه کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
توماس جی جی، ورسیکاویچ، رائول ویستو، وینچنزو (1376)؛ اقتصاد غیررسمی؛ ترجمه منوچهر نوربخش و کامران سپهری؛ موسسه تحقیقات پولی و بانکی.
حسین زاده یزدی، مهدی (1387) جستاری در مبانی معرفتی منطق فازی؛ فصلنامه علمی - پژوهشی دانشگاه قم، سال نهم، شماره چهارم.
سعادت، رحمان (1387) برآورد روند سرمایه اجتماعی در ایران (با استفاده از روش فازی)؛ مجله تحقیقات اقتصادی، دوره ی 44، شماره 4.
شکیبایی، علی رضا و حسین صادقی (1382) مدل سازی اقتصاد زیرزمینی با روش منطق فازی؛ مجله تحقیقات اقتصادی، شماره 62: 194 - 175.
شکیبایی، علی رضا و علی رییس پور (1386) بررسی روند تحولات اقتصاد سایه ای در ایران: رویکرد DMIMIC؛ فصلنامه پژوهشهای اقتصادی، سال سوم، شماره سوم.
صادقی، حسین، رضا وفایی یگانه، حسن محمد غفاری و ارشک مسایلی (1389) برآورد روند هزینه های مبادله در اقتصاد ایران با رویکرد منطق فازی؛ فصلنامه ی پژوهش های اقتصادی، سال دهم، شماره سوم: 149 - 125.
صادقی، حسین، عباس عصاری و ارشک مسایلی (1389) رویکردی نو به برآورد شاخص رفاه در ایران با استفاده از منطق فازی طی سال های 1385 - 1353؛ فصلنامه ی پژوهش های اقتصادی، سال دهم، شماره سوم: 166 - 143.
طاهر فر، کوروش (1376) نقش فعالیت های زیرزمینی در ایران با تاکید بر انگیزه فرار مالیاتی؛ پایان نامه کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه تهران.
عرب مازار یزدی، علی (1379) اقتصاد سیاه در ایران؛ پایان نامه دکتری، تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.
کوچک زاده، سمیه (1387) بررسی روند تحولات اقتصاد سایه ای و تاثیر آن بر رشد اقتصادی در ایران (رویکرد منطق فازی)؛ پایان نامه، کرمان: دانشگاه شهید باهنر کرمان.
نادران، الیاس و حسن صدیقی (1387) بررسی اثر مالیات ها و اجزای آن بر حجم اقتصاد زیرزمینی در ایران (1382 - 1351)؛ مجله تحقیقات اقتصادی، دوره 44، شماره 1.
 
Bordignon M, A. Zanardi (1997) Tax evasion in Italy; G. Econ. Ann. Econ. 56: 121-169.
Chaudhuri, Kausik, Friedrich Schneider & Sumana Chattopadhyay (2006) The size and development of the shadow economy : An empirical investigation from states of India; Journal of Development Economics 800: 428 - 443.
Cross, John (1997) Measuring independence and dependence in the informal economy; International Journal of Sociology and Social Planning, Vol. 17.
Dell Anno R and Friedrich Schneider  (2004) The shadow economy in Italy and other OECD coutries: What do we know?; Univesity of Linz, Development of Economics.
Draeseke, Robert and David E. A. Giles (2002) A fuzzy logic approach to modelling the undeground economy;  Math Comput Simulat. 59:115-123.
Eilat  Y, C. Zinnes (2000) The evolution of the shadow economy in transition countries: consequences for economic growth and donor assistance; CAER II Discussion Paper, 83, Harvard Institute for International Development.
Giles D.E.A, L.M. Tedds (2002) Taxes and the Canadian underground economy; Toronto: Canadian Tax Foundation.
Hui – Kuang Yu Tiffany, David Han - Min Wang, Su - Jane Chen (2006) A fuzzy logic approach to modeling ehe underground economy in Taiwan; Physica A 362: 471 - 479.
Karlinger, Lilaine (2009) The underground economy in the late 1990s: evading taxes on evading competition?; World Development, Vol. 37, No. 10: 1600 - 1611.
Khalatbari, Firoozeh (1994) A study about the nature and dimension of the shadow economy in Islamic Republic of Iran; Prepared for UNDP.
Nikopour, Hesam (2003) Measuring the size of underground economy in Iran with emphasis on the incentives for evasion of insurance premium payment (1961- 2001); MPRA, 09.
Orviska, Marta, Anetta Caplanova, Jozef Medved, John Hudson (2006) A cross - section approach to measuring the shadow economy; Journal of policy modeling, 28: 713 – 724.
Ritter, Archibald (2006) Economic illegalities and the underground economy in Cuba; Focal, RFC - 06 - 01.
Schneider, F., D. Enste (2000) Shadow economy: Size, causes and consequeces; Journal of Economic Literature, 38.
Schneider, Friedrich (2004) The size of the shadow economies of 145 countries all over the world: First results over the period 1999 to 2003; Discussion Paper Series, IZA DP, No. 1431.
Schneider, Friedrich (2010) The influence of public institutions on the shadow economy: An empirical investigation for OECD countries; Department of Economics, University of Linz.
Tanzi, V. (1983) The underground economy; Finance, Dev. 20 (4) 10-13.
Tanzi, Vito, ed (1982) The underground economy in the   United States and abroad; Lexington: D.C. Heath.
Thomas, J. J. (1999) Quantifying the black economy: Measurement without theory yet again?; Econ. J., 109: 456, pp. 381–89.
Torgler, Benno, Friedrich Schneider (2009) The impact of tax morale and institutional quality on the shadow economy; Journal of Economic Psychology 30: 228 – 245.
Williams, Colin.C (1998) Informal employment in the advanced economies; London: Routledge Publisher.
Zadeh, L. A. (1965) Fuzzy Sets; Information and Control 8, 353- 3385, 196.