1- استادیار گروه اقتصاد دانشگاه زنجان، زنجان، ایران ، amir_jabbari@znu.ac.ir
2- استادیار گروه اقتصاد دانشگاه زنجان، زنجان، ایران
3- کارشناسی ارشد اقتصاد دانشگاه زنجان، زنجان، ایران
چکیده: (1835 مشاهده)
همواره اصلاح نظام درآمدی دولت، از طریق سهم درآمدهای مالیاتی مورد تأکید قرار گرفته است. همچنین اصلاح و تقویت همه جانبه نظام مالی کشور، با هدف پاسخگویی به نیازهای اقتصاد ملی و ایجاد ثبات نیز از دیگر محورهای مورد تأکید است. در این راستا، یکی از شیوههای ارتقای نقش درآمدهای مالیاتی در تأمین بودجه عمومی دولت، گسترش پایههای مالیاتی محسوب میشود که فواید دیگری نیز برای نظام اقتصادی به همراه دارد که از آن جمله میتوان به تقویت حوزه نظارتی و ارتقاء اثربخشی در اجرای سیاستهای اقتصادی اشاره کرد. با این حال، مالیات دارای آثار مهمی بر تخصیص منابع در اقتصاد است. در ادبیات اقتصادی، برقراری مالیات به نوعی دخالت در مکانیسم بازار بوده که دارای آثار ناکارآیی تخصیصی و زیان رفاهی است. این ناکارآیی تخصیصی، بهعنوان بخشی از هزینه برقراری مالیات محسوب میشود اما با برنامهریزی در مورد درآمد ناشی از مالیات، میتوان رفاه جامعه را افزایش داد؛ بهطوری که حتی رفاه از دست رفته را جبران کند. بهعنوان یک شاخص اقتصادی، نرخها و معافیتهای مالیاتی باید به نوعی تعیین شود که در مجموع، رفاه جامعه حداکثر گردد. در سیستم مالیات ارزش افزوده ایران، بعضی از کالاها و خدمات از جمله خدمات مالی، معاف از پرداخت مالیات میباشند. معافیت برخی خدمات مالی از مالیات، موجب بهوجود آمدن اختلال در اقتصاد میشود. در این مطالعه، به منظور فهم اهمیت معافیت مالیات ارزش افزوده در نوسانات اقتصاد کلان و درک شوکهای وارد بر اقتصاد، تلاش شده است که اثرات وضع مالیات ارزش افزوده بر خدمات مالی در چهارچوب مدل تعادل عمومی قابل محاسبه، مدلسازی شود و واکنش متغیرهای اقتصادی به شوکهای مختلف در انتقال از وضعیت معاف به سوی مالیاتبندی کامل بررسی گردد. بر همین اساس در این تحقیق، با استفاده از الگوی تعادل عمومی، آثار رفاهی بررسی و تغییرات رفاه، درصد تغییر در تولید ناخالص داخلی، تغییر در ارزش تولید ناخالص داخلی، تغییرات تقاضای خانوار بخش خصوصی و بخش دولتی، تجزیه رفاهی اثر کارآیی تخصیصی و تغییر رفاه ناشی از تجربه سیاستی برای کشور ایران و بخشهای خدمات مالی و خدمات بیمهای در قالب سناریوسازی مالیاتی ارزیابی شده است. نتایج به دست آمده، نشان میدهد که میزان رفاه اجتماعی ناشی از اعمال مالیات بر خدمات مالی در نرخ مالیات 4 درصد (نرخ بهینه)، بیشترین مقدار را دارد و برای خدمات بیمهای نرخ بهینه، نرخ مالیات 9 درصد میباشد.
شمارهی مقاله: 4
نوع مقاله:
پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:
اقتصاد بخش عمومی دریافت: 1401/2/31 | پذیرش: 1401/5/15 | انتشار: 1402/2/27