علیرضائی محمدرضا، افشاریان محسن، خلیلی مسعود. تحقق رشد بهرهوری کل عوامل به کمک مدلهای تعمیمیافته تحلیل پوششی دادهها، به همراه مطالعه موردی در شرکت ملی نفت ایران. پژوهشهای اقتصادی (رشد و توسعه پايدار). ۱۳۸۶; ۷ (۳) :۷۵-۹۹
URL: http://ecor.modares.ac.ir/article-۱۸-۱۴۹۱-fa.html
۱- تهران- دانشگاه علم و صنعت ایران- دانشکده ریاضی
چکیده: (۱۱۳۰۰ مشاهده)
بهرهوری کل عوامل (TFP) معیاری برای محاسبه میزان بهرهوری در یک سازمان است. بهرهوری به معنی استفاده بهینه از منابع و دستیابی به تولید بیشتر با منابع معین میباشد. ارتقای بهرهوری به عنوان یکی از منابع مهم تامین رشد اقتصادی و افزایش رقابتپذیری بنگاههای مورد توجه است، به گونهای که کشورهای صنعتی و در حال توسعه موفق، بخش قابل ملاحظهای از رشد تولید خود را از این طریق بدست آوردهاند.
دولت در برنامه چهارم توسعه، دستگاههای اجرایی را موظف کرده است که سهم ارتقای بهرهوری در رشد تولید مربوطه را تعیین کرده و الزامات و راهکارهای لازم برای تحقق آنها را برای تحول کشور از یک اقتصاد ورودی محور به یک اقتصاد بهرهور محور مشخص نمایند، به طوری که سهم بهرهوری کل عوامل در رشد تولید ناخالص داخلی(GDP) حداقل به 3/31 درصد و متوسط رشد سالیانه بهرهوری نیروی کار، سرمایه و کل عوامل تولید به ترتیب به مقادیر حداقل، 5/3، 1 و 5/2 درصد برسد.
برای دستیابی به اهداف مذکور در یک سازمان، ابتدا باید میزان بهرهوری سازمان در دورههای گذشته محاسبه شود و سپس عوامل موثر در افزایش بهرهوری شناسایی شده و طوری برنامهریزی گردند که بهرهوری در دوره بعد حداقل 5/2 درصد افزایش یابد. به منظور پوشش کمی الزام قانونی، در این مقاله روشی بر مبنای شاخصهای رشد بهرهوری و مدلهای تعمیم یافته تحلیل پوششی دادهها (DEA) معرفی میشود، به طوری که، ابتدا میزان بهرهوری در دورههای گذشته محاسبه شده و بر اساس عوامل موثر در تغییرات بهرهوری، میزان تغییر در ورودیها و خروجیها به منظور تحقق 5/2 درصدی رشد بهرهوری در دوره آتی مشخص میشود. همچنین در یک مطالعه موردی در شرکت ملی نفت ایران، نحوه محاسبه و بکارگیری از روش مذکور، تشریح خواهد شد.
دریافت: 1385/6/21 | ویرایش نهایی: 1388/12/9 | پذیرش: 1386/6/21 | انتشار: 1386/8/1