1- دانشیار اقتصاد مالی دانشگاه مازندران ، m.aghaei@umz.ac.ir
2- دانشگاه مازندران
3- دانشجوی دکتری اقتصاد مالی دانشگاه مازندران
چکیده: (253 مشاهده)
در این مطالعه به بررسی ارتباط بین فراوانی منابع طبیعی (رانت منابع) و توسعه مالی به منظور آزمون فرضیه نفرین منابع مالی در ایران طی دوره زمانی 1990 تا 2021 با استفاده از دادههای سالیانه جمعآوری شده از بانک جهانی پرداخته شد. برآورد ارتباط بین متغیرها در این مطالعه با استفاده از الگوهای خودرگرسیون با وقفههای توزیعی خطی (ARDL) و غیرخطی (NARDL) صورت گرفته است؛ همچنین، به منظور اطمینان از درستی نتایج به دست آمده از تخمینزن حداقل مربعات معمولی پویا (DOLS) نیز استفاده گردید. در این مطالعه به منظور بررسی دقیقتر تأثیر رانت منابع بر اجزای مختلف سیستم مالی از سه شاخص مختلف توسعه مالی به صورت شاخص توسعه بانکی، شاخص توسعه بازار سهام و شاخص توسعه مالی کل در مدلسازی استفاده شده است. نتایج حاصل از این تحقیق بیانگر این است که تأثیر رانت منابع بر شاخص توسعه بانکی در ایران طی دوره مورد بررسی و در بلندمدت مثبت و معنیدار است و فرضیه موهبت منابع مالی در بخش بانکی ایران تأیید میشود؛ در حالی که بر اساس نتایج به دست آمده نمیتوان شواهدی مبنی بر وجود یا عدم وجود فرضیه نفرین منابع مالی با توجه به شاخص توسعه بازار سهام و شاخص توسعه مالی کل طی دوره مورد بررسی یافت. نتایج به دست آمده در الگوی ARDL خطی با توجه به الگوی NARDL و DOLS نیز تأیید میشود. بر اساس تخمین مدل NARDL تأثیر شوکهای مثبت ناشی از منابع طبیعی بر شاخص توسعه بانکی بیشتر از شوکهای منفی است. تأثیر کیفیت نهادی بر شاخص توسعه بانکی، شاخص توسعه بازار سهام و شاخص کل توسعه مالی در بلندمدت مثبت و معنیدار است و نشاندهنده این است که تقویت نهادها در کشور میتواند بر استفاده کارآ و مناسب از منابع طبیعی در توسعه مالی کشور مؤثر باشد. با توجه به نتایج تحقیق و اثرات سرریز درآمدهای حاصل از منابع طبیعی بر رشد اقتصادی و توسعه مالی در کشور ایران به عنوان کشور صادرکننده نفت، سیاستگذاری مناسب در این زمینه بسیار ضروری به نظر میرسد. در این راستا مرور تجربه کشورهای موفق نظیر نروژ و بوتسوانا جهت سیاستگذاری میتواند مفید باشد.
نوع مقاله:
پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:
اقتصاد مالی دریافت: 1402/8/4 | پذیرش: 1402/9/28