1- دانشجوی دکتری تخصصی علوم اقتصادی دانشگاه تربیت مدرس
2- دانشیار دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس ، najarzar@modares.ac.ir
3- دانشیار دانشکده علوم اقتصادی و سیاسی دانشگاه شهید بهشتی
4- دانشیار اقتصاد، پژوهشکده اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس
چکیده: (2342 مشاهده)
امروزه همگام با افزایش ادغام تجاری کشورها و گسترش پراکندگی بینالمللی تولید، زنجیرههای جهانی ارزش (GVCs) حجم بزرگی از تجارت را بهخود اختصاص دادهاند و مشارکت در شبکهای از شرکای تجاری در بالادست و پاییندست، زنجیره ارزش ظرفیتهای قابلتوجهی از جمله بهبود جریان ورود دانش، روشها و تکنولوژیهای تولید پیشرفتهتر، بویژه برای کشورهای درحالتوسعه داشته است. از این رو، دور از انتظار نیست که GVCs و مشارکت در آن از منظر زیستمحیطی نیز برای کشورها دارای ظرفیتهای بالقوه مفید باشد. در همین راستا، تحقیق حاضر به مطالعه نقش GVCs در عملکرد زیستمحیطی کشورها پرداخته است. به این منظور، با استفاده از نمونهای شامل ۶۵ کشور درحالتوسعه و ۳۶ کشور توسعهیافته و بهروش اقتصادسنجی دادههای تابلویی فضایی، خودهمبستگی فضایی، همگرایی شرطی و اثرات مستقیم و سرریز مشارکت در GVCs برای کشورها در قالب تجارت دوجانبه ارزشافزوده جنوب - جنوب، شمال- جنوب و شمال- شمال برآورد شده است. نتایج تحقیق، نشان میدهد که برای تمام کشورها، همگرایی شرطی و خودهمبستگی فضایی مبتنی بر GVCs وجود دارد، اگرچه برای تجارت شمال- شمال کشورهای توسعهیافته با شدت بیشتری برقرار است. همچنین مطابق برآوردها، مشارکت در GVCs در صورتی که تجارت دوجانبه ارزشافزوده شامل کشورهای توسعهیافته باشد، اثرات سرریز بر کشورهای شریک تجاری دارد، اما در تجارت جنوب - جنوب کشورهای درحالتوسعه، این اثر از نظر آماری، قابل پذیرش نیست. بنابراین، برقراری روابط تجاری تحت GVCs با کشورهای توسعهیافته، میتواند یک سیاست بالقوه مفید برای بهبود عملکرد زیستمحیطی کشورهای درحالتوسعه، تلقی شود.
شمارهی مقاله: 1
نوع مقاله:
پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:
اقتصاد بین الملل دریافت: 1400/3/2 | پذیرش: 1400/5/3 | انتشار: 1400/12/14