---

هتلها یکی از ارکان صنعت گردشگری هستند که خدمات گسترده ای به گردشگران ارائه می کنند. صنعت هتلداری می تواند در رشد و توسعه صنعت گردشگری کشور، نقش بسزایی داشته باشد. هدف این تحقیق محاسبه کارآیی هتلهای ۴و۵ ستاره شهر تهران با استفاده از روش تحلیل پوششی داده ها است. در این مطالعه، با دو جهت گیری نهاده محور و ستانده محور و تحت فرض های بازدهی ثابت و متغیر نسبت به مقیاس، کارآیی فنی ۸ هتل برای دوره زمانی۵ ساله (از ابتدای سال ۱۳۸۰ تا انتهای سال ۱۳۸۴ )، مورد بررسی قرار گرفته است. تعداد کارکنان تمام وقت، تعداد اطاق، تعداد رستوران و زمین به عنوان نهاده های هتل و درآمد اطاق و درصد اشغال اطاق به عنوان ستاده های هتل در نظر گرفته شده اند. درمجموع، نتایج تحقیق نشان می دهد که در تمامی سالهای مورد بررسی، کارآیی فنی و مقیاس نسبتاً بالاست؛ اما روند منظمی را نشان نمی دهد. طی سالهای ۱۳۸۰ تا ۱۳۸۴ به ترتیب ۷۵ ، ۵/۶۲، ۷۵، ۵/۶۲ و ۵۰ درصد از هتلهای نمونه در هر دو حالت بازده ثابت و متغیر نسبت به مقیاس و هم از لحاظ کارآیی مقیاس، کارا عمل کرده اند. بیشترین میانگین کارآیی مقیاس، مربوط به سال ۱۳۸۰ ( معادل ۹۹۷/۰ ) و کمترین مقدار مربوط به سالهای ۱۳۸۱ و ۱۳۸۲ (معادل ۸۹۴/۰) است. بیشترین میزان متوسط کارآیی فنی (حالت بازده متغیر نسبت به مقیاس)، مربوط به سال ۱۳۸۰ (معادل ۹۶۴/۰ ) و کمترین میزان مربوط به سال ۱۳۸۴ ( معادل ۸۹۴/۰ ) است. در این سالها اکثر هتلهای مورد بررسی با بازده ثابت به مقیاس مواجه بودند. در مجموع، این مطالعه نشان می‌دهد بخش عمده ای از مشکلات هتلهای تهران ناشی از مشکلات مدیریتی است که باعث شده تا متوسط کارآیی مقیاس از متوسط کارآیی فنی هتلها بیشتر باشد. لذا تقویت نظامات مدیریتی از جمله آموزش، نظام جذب کارکنان واستفاده از نظام ذخیره جا (CRS) ضروری است. از طرف دیگر، به طور متوسط کارآیی هتلهای ۵ ستاره از ۴ ستاره در تهران بیشتر است. لذا توصیه می‌شود در توسعه هتل در تهران در ارزیابی های اقتصادی، به این یافته ها توجه شود.