---

طی دهه‌های اخیر در جوامع مختلف، تمرکززدایی به‌عنوان ابزاری برای کارآمدتر کردن سیاست‌های بخش عمومی قلمداد شده است و هزینه‌ها و منافع متعددی در خصوص آن مطرح شده‌اند. هر سیاست تمرکززدایی سه بعد دارد که شامل تمرکززدایی سیاسی، تمرکززدایی اداری و تمرکززدایی مالی می‌شود.      این مطالعه، تأثیر تمرکززدایی مالی را بر رابطه‌ متقابل بین رشد و تساوی منطقه‌ای در توزیع منابع مالی در استان های ایران با استفاده از رویکرد داده‌های تابلویی مورد ارزیابی قرار می‌دهد.                 نتایج، رابطه‌ غیر‌خطی میان تمرکززدایی مالی و رشد اقتصادی را تأیید می‌کنند. به این صورت که با افزایش تمرکززدایی مالی تا یک سطح مشخص، رشد اقتصادی افزایش و پس از آن به‌دلیل هزینه‌های ناشی از تمرکززدایی، رشد اقتصادی کاهش می‌یابد. چنین رابطه‌ای در خصوص تمرکززدایی مالی و توزیع عادلانه‌ منابع مالی نیز وجود دارد. بین دو سطح مشخص از تمرکززدایی، دو متغیر رشد و توزیع عادلانه خلاف جهت هم و در خارج از این دو سطح، در جهت هم حرکت می کنند. همچنین بین رشد و توزیع عادلانه‌ منابع مالی تقابل وجود دارد.

---

فرضیه همگرایی، از جمله نتایج حاصل از مدل­های رشد نئوکلاسیک­ها می­باشد. بنا به تعریف، مفهوم همگرایی عبارت است از رشد سریع­تر مناطق (یا اقتصادهای) با درآمد سرانه کمتر، نسبت به مناطق (یا اقتصادهای) با درآمد سرانه بیشتر.       این مقاله، به بررسی همگرایی باشگاهی بین استان­های ایران طی سال­های ۸۸-۱۳۷۹ می­پردازد. برای این منظور، بعد از دسته­بندی استان­ها با استفاده از روش­های مقطعی، برای بررسی فرضیه همگرایی در بین گروه­ها از روش­های ریشه واحد پانلی استفاده شده است.      نتایج تحقیق نشان می­دهد، می­توان استان­ها را به دو گروه استان­های با درآمد پایین (تعداد ۱۸ استان) و استان­های با درآمد بالا (تعداد ۱۲ استان) طبقه­بندی نمود. با توجه به نتایج به­دست آمده با استفاده از آزمون های ریشه واحد پانلی در بررسی همگرایی برای گروه­ درآمدی پایین و بالا، وجود همگرایی مطلق (یا میل به یک استاندارد خاص) تأیید می­شود. در نتیجه همگرایی باشگاهی بین استان­های ایران تأیید می­شود.  

---

با توجه به تفاوت بنگاه­ها از نظر شرایط مالی و دسترسی به منابع مالی مختلف، انتخاب متغیر مناسبی که هزینه بهره پرداختی هر بنگاه را به درستی منعکس نماید از اهمیت بالایی در تبیین صحیح تابع تقاضای بنگاه­ها برای پول برخوردار است.      در مطالعه حاضر با هدف بهبود تخمین­ ضرایب مربوط به کشش تقاضای پول در سطح بنگاه­های تولیدی نسبت به نرخ سود (بهره)، هزینه تأمین مالی[۱] برای هر بنگاه محاسبه و در مدل به کار گرفته شده است. به همین منظور تابع تقاضای پول با استفاده از تکنیک داده­های تابلویی متوازن در سطح ۱۶۱ بنگاه تولیدی پذیرفته شده در سازمان بورس و اوراق بهادار در دوره زمانی ۸۹-۱۳۷۹ برآورد شده است.       کشش برآورد شده تقاضای پول نسبت به هزینه تأمین مالی، نشان می­دهد بنگاه­هایی که هزینه تأمین مالی در آنها بیشتر است، تراز حقیقی کمتری به صورت راکد نگهداری می­نمایند. در عین حال متوسط هزینه مالی و دامنه تغییرات آن حاکی از آن است که ضریب اهمیت این هزینه در نزد سیاستگذاران پولی نیاز به بازنگری اساسی دارد. در نهایت، آنکه حساسیت تابع تقاضای پول در سطح بنگاه­های تولیدی نسبت به دستمزد، از هزینه تأمین مالی بیشتر است.
[۱]. Cost of Capital

---

داده‌های تابلویی به عنوان سنگ بنایی برای تحلیل‌های پویا و از جمله در مطالعات تحرک فقر، شناخته شده است. در کشورهای در حال توسعه (از جمله ایران)، به دلایل مختلف، داده‌های هزینه- درآمد خانوار به صورت مقطعی جمع‌آوری شده و دسترسی به داده های تابلویی خانوارها امکان¬پذیر نیست. با این وجود، به دلیل اهمیت زیاد و علاقه‌مندی سیاست‌گذاران به  آگاهی از وضعیت تحرک فقر، محققان روش‌های مختلفی را برای مطالعه پویایی  فقر در کشورهای با داده‌های مقطعی ارائه و به‌تدریج توسعه داده اند. گروه مطالعات فقر بانک جهانی در سال ۲۰۱۳ رویکرد داده‌های تابلویی ترکیبی را برای تحلیل پویایی فقر معرفی کرد که برآوردهای نقطه‌ای نسبتاً دقیقی از تحرک فقر ارائه می‌کند. پژوهش حاضر، در ابتدا خط فقر مطلق مناطق شهری کشور را در سال‌های ۱۳۹۱، ۱۳۹۴ و ۱۳۹۵ محاسبه و سپس با به کارگیری روش داده‌های تابلویی ترکیبی، بررسی وضعیت تحرک فقر در سال های مذکور را محور مطالعه خود قرار داده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد، نوعی وابستگی حالت در وضعیت فقر مناطق شهری وجود دارد؛ به‌طوری‌که بیش از ۸۰ درصد خانوارهایی که در سال اول (۱۳۹۱ و یا ۱۳۹۴) فقیر (غیر فقیر) بودند، در سال دوم (۱۳۹۵) نیز فقیر (غیر فقیر) باقی می مانند و تنها با احتمال کمتر از ۲۰ درصد، خانوارهای فقیر (غیر فقیر) در سال اول در دوره بعد، در وضعیت غیر فقیر (فقیر) قرار گرفته اند.