جستجو در مقالات منتشر شده
۵ نتیجه برای توسعه منطقهای
دوره ۴، شماره ۱ - ( ۱۰-۱۴۰۰ )
چکیده
مطالعه حاضر در پی پاسخ دادن به این سوال است که چرا ترکیه و ایران نتوانستند از برهههای سرنوشت ساز دهههای اخیر به عنوان نقطه شروعی برای توسعه ملی و شکل دادن به توسعه منطقهای استفاده کنند؟ برای پاسخ دادن به پرسش پژوهش، دستگاه نظری نهادگرایی جدید درباره توسعه منطقهای مبنای مطالعه قرار گرفت و از نظریه عجم اوغلولو و رابینسون در خصوص برهههای سرنوشت ساز استفاده شد. به لحاظ روشی، پژوهش حاضر از نوع مطالعه تاریخی- تطبیقی مورد محور است. واحد تحلیل این پژوهش کشور است و رویدادها و شرایط جهانی، بینالمللی، منطقهای و ملی در نسبت با آن انتخاب و تحلیل می‌شوند. براساس نتایج تحقیق، ایران و ترکیه از دهه ۱۹۹۰ به بعد دو برهه سرنوشت ساز را تجربه کرده‌اند که یکی بر اثر فرآیندهای داخلی و انتخابات و دیگری بر اثر یک رویداد خارجی مانند اشغال نظامی عراق و یا بهار عربی به وجود آمده‌اند. به نظر می‌رسد ایران و ترکیه در برهه سرنوشت ساز اول در مسیر پیشبرد توسعه ملی حرکت کرده‌اند اما در برهه سرنوشت ساز دوم وارد تنش‌ها و منازعات داخلی و منطقهای شده‌اند و توسعه ملی را با مشکل مواجه کرده‌اند. علاوه بر این، این دو کشور طی دو دهه اخیر نتوانسته‌اند به صورت نهادمند و پایدار به سمت همگرایی اقتصادی حرکت کنند و در خلق منطقهای توسعه یافته در خاورمیانه مشارکت داشته باشند. منازعات هویت مبنای خاورمیانه که توسط مداخلات خارجی و سیاست‌های تقابلی کشورها تشدید می‌شود، محیط منطقه را به سمت نظامی گری و امنیتی سازی همه امور پیش برده و فضا را برای رشد و رونق اقتصادی نامساعد کرده است.
دوره ۱۵، شماره ۳ - ( ۷-۱۳۹۰ )
چکیده
جغرافیای ایران و نیز امکان‌سنجی فرصت‌های اقتصادی قابل سرمایه‌گذاری در مناطق آزاد این کشور بیانگر آن است که این مناطق می‌توانند به‌عنوان منابع اقتصادی کم‌نظیر و مستعدّ سرمایه‌گذاری مورد بررسی قرار گیرند. از‌این‌رو، در این پژوهش سعی شده با رویکرد توسعه منطقهای، توان‌های صنعتی، تجاری و گردشگری منطقه آزاد ارس بازکاوی شود. روش این پژوهش،توصیفی- تحلیلی است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد منطقه آزاد تجاری- صنعتی ارس با توجه موقعیت ژئواستراتژیک، همسایگی با کشورهای C. I. S (کشورهای مستقل مشترک‌المنافع)، قرارگیری در کریدورهای بینالمللی حمل و نقل (۶ کریدور) و قرار گرفتن در مسیر جاده ابریشم، نزدیکی به ترکیه به‌عنوان دروازه اروپا، قابلیت ایجاد ارتباط جاده‌ای و ریلی بین کشورهای شمالی ایران با حوزه خلیج فارس در کوتاه‌ترین مسیر، وجود رودخانه ارس به‌عنوان عامل پیوند‌دهنده طبیعی، برخورداری از پشتیبانی مادر‌شهر تبریز، جاذبه‌های گردشگری و...، و در صورت داشتن برنامه جامع منطقهای، مستعد توسعه همه‌جانبه منطقهای است.
دوره ۲۱، شماره ۳ - ( ۷-۱۳۹۶ )
چکیده
پژوهش حاضر به بحث در خصوص توسعه استان گیلان در افق ۱۴۰۴، با رویکرد سناریونویسی میپردازد. با توجه به ماهیت پژوهش حاضر و افقی که برای برنامهریزی در نظر گرفته شده است، روش پژوهش مبتنی بر رویکرد آیندهپژوهی است و از تکنیکهایی مانند روش دلفی، تحلیل اثرات متقاطع، نرمافزار سناریو ویزارد و مدل تحلیلی SWOT جهت تحلیل یافتهها بهره گرفته شده است. نتایج نشان می‌دهد که ۱۶ عامل کلیدی در توسعه منطقهای استان گیلان نقش دارد که ۴۸ وضعیت محتمل در آینده برای آن‌ها در نظر گرفته شد و به‌صورت ماتریس اثرات متقاطع ۴۸×۴۸ طراحی گردید؛ سپس با اخذ نظرات کارشناسان و براساس تحلیلهای نرمافزار سناریو ویزارد، ۱۷ سناریو باورکردنی و ۵ سناریو قوی استخراج گردید. براساس تحلیلهای انجام‌شده بروی سناریوهای قوی، سه سناریو اول شرایط مطلوب و دو سناریو آخر شرایط بحرانی را برای آینده استان نشان می‌دهد. درواقع سناریوی سوم با ۵/۸۷ درصد مطلوبیت، در رتبه اول و سناریو پنجم با ۱۶ فرض بحرانی (۱۰۰ درصد) در رتبه آخر قرار گرفته است. درنهایت براساس نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدیدهای ارائه‌شده برای هریک از سناریوهای قوی و با بهرهگیری از نتایج مدل تحلیلی SWOT، به ارائه راهبردها و جهت‌گیری‌های کلان جهت تحقق سناریوهای مطلوب توسعه استان مبادرت ورزیده شد.
دکتر حسن دلیری،
دوره ۲۱، شماره ۴ - ( ۸-۱۴۰۰ )
چکیده
تأسیس و توسعه مناطق آزاد تجاری صنعتی، یکی از راهکارهای کشورهای درحال‌توسعه برای استفاده از مزایای تجارت جهانی است، بدون آنکه معایب تجارت آزاد به کل کشور سرایت کرده و به آن آسیب برساند. ایران نیز به منظور استفاده از مزایای مناطق آزاد، تاکنون هفت منطقه در نقاط مختلف کشور تأسیس کرده است؛ اما یکی از سؤالات مهم پس از تأسیس مناطق آزاد در کشور، این است که آیا مناطق آزاد تجاری- صنعتی تأسیس شده، توانسته‌اند سبب رشد و توسعه اقتصادی بیشتر استان میزبان خود شوند. در این مطالعه، تلاش شده تا با استفاده از رویکرد کنترل ترکیبی، به این سؤال پاسخ داده شود که آیا تأسیس منطقه آزاد انزلی در سال ۱۳۸۴ توانسته است بر رشد و توسعه استان گیلان مؤثر باشد. نتایج مطالعه حاضر، نشان از آن دارد که منطقه آزاد انزلی، نتوانسته است اثر مثبت و معناداری بر رشد و توسعه استان گیلان داشته باشد؛ به‌گونه‌ای که از چهار متغیر هدف مورد بررسی، تأسیس منطقه آزاد انزلی، اثر منفی بر سرانه ارزش‌افزوده صنعت و معدن استان گیلان نسبت به گروه کنترل داشته و اثر معناداری بر مقدار ارزش‌افزوده کشاورزی، ارزش‌افزوده خدمات، مقدار واقعی سرانه تولید ناخالص داخلی در استان گیلان در مقایسه با گروه کنترل نداشته است؛ بنابراین، می‌توان اذعان داشت که تأسیس منطقه آزاد انزلی، نتوانسته است تا به یکی از اهداف اساسی خود که همانا توسعه و رشد مناطق پیرامون بوده، برسد.
دوره ۲۸، شماره ۳ - ( ۱۰-۱۴۰۳ )
چکیده
ارزیابی توان و موازنه اکولوژیک تعیین می‌کند که هر یک از فعالیت‌های انسانی در کدام پهنه از سرزمین قابل انجام است و بالعکس در هر یک از پهنه‌ها چه فعالیت‌هایی قابل انجام نیست یا انجام دادن آن صرفه اقتصادی به دنبال ندارد یا مخرب پایداری محیطی است. این پژوهش با هدف حفظ قابلیت‌های زیست‌محیطی، به آزمون و ارزیابی قابلیت سنجش در حوزه استان لرستان، که با آهنگی فزاینده گسترش شهری را دنبال کرده، میپردازد. به همین منظور تعیین توان اکولوژیک حوزه استان لرستان برای گسترش سکونتگاهی و همچنین مشخص کردن امکانات، توانمندی‌ها و محدویت‌های منابع سرزمینی منطقه لرستان به عنوان بستر مناسب هرگونه برنامهریزی، است. روش مطالعه در تحلیل قابلیت‌سنجی زمین مبتنی بر یک مدل اکولوژیکی است که بر مبنای روش آمایش سرزمین منطق فازی طراحی شده است. از بین معیارها و گزینه های مختلف مؤثر در قابلیت زمین، سه گزینه اصلی قابلیت زراعی، جنگلداری و توسعه شهری، سکونتی و فعالیتها مورد بررسی قرار گرفتند. پتانسیل‌های وسیع محیطی و اکولوژیکی، عوامل محدودکننده‌ای برای توسعه شهری به‌شمار می‌روند. ۹۴ درصد پهنه استان دارای توان جهت توسعه سکونت و صنعت هستند، البته این مقدار تنها مربوط به اراضی مجاز توسعه است و در مقابل حدود ۶ درصد از اراضی فاقد توان اکولوژیک جهت توسعه سکونت و صنعت هستند. بنابراین، تقویت زیرساخت‌های سبز شهری، ترویج توسعه کشاورزی سازگار با تنوع زیستی و اجرای اقداماتی مانند احیای جنگل‌ها برای افزایش پوشش گیاهی منطقهای ضروری است.
