---

گردشگری روستایی در دنیای امروز یکی از بخشهای مهم فعالیتهای اقتصادی محسوب می‌گردد. این فعالیت مهم اقتصادی از دیدگاههای مختلفی مورد توجه قرار گرفته است. بعضی آن را به عنوان بخشی از بازار گردشگری می‌شناسند و عده‌ای نیز آن را سیاستی برای توسعه روستایی قلمداد می‌کنند. سؤال این است که گردشگری روستایی چه نقش و اثری در توسعه روستایی و توسعه روستایی پایدار دارد؟ در دهه پایانی قرن بیستم بسیاری از برنامه‌ریزان اجتماعی ـ اقتصادی در کشورهای اروپایی گردشگری را روشی مطمئن با چشم‌اندازی بسیار روشن برای توسعه روستاها بویژه محرومترین آنها معرفی کرده‌اند. مطالعات انجام شده در کشورهای فرانسه، اتریش، سوییس، انگلستان، ایرلند، تایلند و ژاپن نشان می‌دهد که گردشگری روستایی بسرعت در اقتصاد روستایی رشد کرده و مکمل فعالیتهای کشاورزی شده است. ماهیت صنعت گردشگری ایجاد اشتغال و درامد، متنوع سازی اقتصاد، مشارکت اجتماعی و استفاده از منابع محلی است. از آنجا که بخش اعظم مشکلات عقب‌ماندگی و توسعه‌نیافتگی روستایی نیز به فقدان این صنعت برمی‌گردد، گردشگری روستایی با حل مسائل و مشکلات فوق می‌تواند به توسعه روستایی کمک نماید.

---

تجربیات جهانی نشان می دهند که صنایع تبدیلی بخش کشاورزی در نواحی روستایی قادرند تولیدات روستایی ، بهره وری ، دسترسی به شغل ، مناسبات بین بخشی را افزایش داده و عدم توازن منطقه ای را کاهش دهند. با این حال موفقیت صنایع تبدیلی در مناطق روستایی به انتخاب بهترین مکان جهت استقرار فعالیتهای صنعتی وابسته است. اگرچه برنامه ریزان منطقه ا ی روشهای متفاوت را برای اولویت بندی مکانهای صنعتی مورد استفاده قرار داده اند اما به نظر می رسد که تکنیک رتبه بندی بر اساس تشابه به حل ایده آل یکی از مفیدترین روشها در جهت طبقه بندی مکانهای صنعتی بر حسب اولویت است. در حقیقت این تکنیک به عنوان یکی از مهمترین روشهای کلاسیک تصمیم گیری چند معیاره شناخته شده و اساس ایده آن نیز بر این مبنا استوار است که انتخاب گزینه مطلوب باید کوتاهترین فاصله را از حل ایده آل مثبت و از طرف دیگر بیشترین فاصله را از حل ایده آل منفی داشته باشد.

---

دانش، سنگ بنای توسعه است؛ ولی متأسفانه دانش بومی ‌تا این اواخر مفاهیم «واپسگرایی» و «ایستایی» را به ذهنها متبادر می‌کرد که آن هم ناشی از افکار، رویکرد‌ها و نظریه‌های کلاسیک توسعه از جمله نوسازی و رهیافتهای انتقال فناوری به کشاورزان کشورهای در حال توسعه بود. اما می‌توان گفت که با بروز مشکلات اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی ناشی از کاربرد فناوریهای نسنجیده و استفاده جانبدارانه از فرهنگ غربی در کشور‌های در حال توسعه، رویکردهای درون‌زا، نظریه‌های روستایی پایدار و راهبرد‌های کشاورز- نخست، مطرح شد. تحت تأثیر این رویکردهای جدید، مردم روستایی، ظرفیتهای محلی، دانشها و مهارتهای آنها در اولویت واقع شد و مورد توجه متخصصان امور توسعه قرار گرفت. در این مقاله سعی شده است تا با توجه به ادبیات موضوع و روش شناختی ـ توصیفی ـ تحلیلی و با شیوه اسنادی به این دو سؤال پاسخ داده شود: ۱- چه تفاوتهایی بین دانش بومی ‌و رسمی ‌وجود دارد؟ ۲- نقش و جایگاه دانش بومی در توسعه روستایی پایدار چیست؟ یافته‌ها نشان می‌دهد که گرچه بین دانش بومی ‌و رسمی تفاوتهایی وجود دارد، اما نباید آنها را در مقابل هم قرار داد؛ زیرا آنها مکمل یکدیگرند و از تلفیق آنها می‌توان به موفقیتهایی رسید که برای هیچکدام به تنهایی امکانپذیر نیست. براساس پارادایمهای جدید توسعه روستایی به منظور حل مشکلات روستایی، ابتدا باید به راه‌حلهای بومی رجوع کرد، اگر کارساز بود، آنها را تقویت و بهبود بخشید؛ در غیر این صورت از راه‌حلهای بیرونی استفاده و آنها را آزمایش کرد.

---

یکی از مهمترین مراحل فرایند برنامه‌ریزی، ارزیابی طرحها و برنامه‌ها است. این فرایند به بهینه کردن تصمیم‌گیـریها و سرانجـام به امکـانپذیـری و واقعگرایی طرحها کمک می‌‌کند. در ایران بعد از اصلاحات ارضی، سازمانهای دولتی متعددی در مناطق روستایی فعالیت کردند که هر یک با هدفی خاص به آثاری چند در مناطق روستایی منجر شده‌اند. یکی از مهمترین این سازمانها، سازمان بهزیستی است. این سازمان در قالب مجتمعهای خدمات بهزیستی روستایی به مناطق روستایی ارائه خدمت می‌کند. این مراکز به‌عنوان یکی از متولیان رفاه روستایی، وظیفه خدمات‌رسانی به روستاییان از جمله فقرای روستایی را بر عهده دارند. مقاله حاضر، نقش مجتمعهای خدمات بهزیستی روستایی در رفاه اقتصادی- اجتماعی روستاییان تحت پوشش مراکز روستایی سجاس، کرسف و گرماب شهرستان خدابنده را بررسی می‌کند. برای ارزیابی عملکرد مجتمعهای خدمات بهزیستی در رفاه خانوارهای تحت پوشش روستایی دو سؤال زیر مطرح است: ۱- آیا تفاوت معناداری بین شاخصهای اقتصادی در دو مقطع قبل و بعد از تحت پوشش در بین خانوارهای مطالعه‌ شده (در روستاهای سجاس، گرماب و کرسف) وجود دارد یا خیر؟ ۲- آیا تفاوت معناداری بین شاخصهای اجتماعی در دو مقطع قبل و بعد از تحت پوشش در بین خانوارهای مطالعه شده (در روستاهای سجاس، گرماب و کرسف) وجود دارد یا خیر؟ برای پاسخ دادن به سؤالات تحقیق از روش پانل گذشته‌نگر استفاده شده ‌است. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل تغییرات شاخصهای اقتصادی و اجتماعی نشان می‌دهد که عملکرد مجتمعهای خدمات بهزیستی در رفاه روستاییان تحت پوشش در سطح آلفا ۰۵/۰ معنادار بوده است ولی می‌توان اذعان کرد که تغییر شاخصهای اجتماعی در مقایسه با شاخصهای اقتصادی بیشتر بوده است.

---

با وقوع انقلاب صنعتی و پیشرفت تکنولوژی تحولات بنیادی در نظام های تولیدی از جمله تولید کشاورزی صورت گرفته است . به جای شیوه های سنتی که بر تولید معیشتی یا خود مصرفی در داخل یک روستا یا ناحیه استوار بود ، نظام های تولیدی مبتنی بر تولید کالا و محصولات برای رقابت در بازارهای ملی و جهانی جهت کسب سود بیشتر رواج یافته است . با وجود این در نواحی روستایی ، کشاورزان به منظور گریز از بی اطمینانی موجود در قیمت ها و بازار محصولات ، از تنوع کشت به عنوان عامل متعادل کننده درآمد استفاده می کنند. این تنوع کشت پیامدهایی چون، پراکندگی در تولید ،کاهش درآمد و عدم بهره برداری بهینه از آب و خاک را در پی دارد . یکی از راه هایی که برای بهبود توسعه مناطق روستایی مد نظر است تخصصی نمودن الگوی کشت با توجه به مزیتهای نسبی و ویژگی های خاص منطقه ای است . در این تحقیق با توجه به اهمیت محصول توت فرنگی در زندگی مردم نواحی روستایی منطقه ژاورود استان کردستان به مطالعه و تحلیل آثار کشت توت فرنگی و نقش آن در توسعه مناطق روستایی منطقه پرداخته ایم . میزان تولید توت فرنگی در استان کردستان ۸۱ درصد از کل تولیدات کشور است که بیش از ۶۰ درصد آن در منطقه زاورود شهرستان مریوان تولید می شود. بر این اساس پس از تحلیل و بررسی شیوه های تولیدی ،الگوهای کشت و فرایند های موثر در گسترش الگوی کشت توت فرنگی ، با استفاده از فرمول کوچران ۱۷۸ خانوار بهره بردار از کشت توت فرنگی به منظور تبیین آثار و پیامدهای آن در سطح خانوارها بعنوان نمونه انتخاب شده اند. داده های حاصل از پرسشنامه و استفاده از نتایج و یافته های میدانی تحقیق نشان می دهند که شاخص های توسعه خانوارهای مورد مطالعه در دوره بعد از رواج کشت توت فرنگی نسبت به دوره قبل ، از بهبود و پیشرفت معناداری برخوردار بوده اند.

---

گردشگری و اقتصاد گردشگری در حال حاضر، در حال تبدیل شدن به یکی از ارکان اصلی اقتصاد تجاری جهان است،افزون بر این بسیاری از برنامه ریزان و سیاستگزاران توسعه نیز از صنعت گردشگری بعنوان رکن اصلی توسعه پایدار یاد می کنند، در این راستا گردشگری روستایی نیز جزئی از صنعت گردشگری بحساب می آید که می تواند با برنامه ریزی اصولی و مناسب و شناسایی مزیتها و محدودیتهای گردشگری روستایی، نقش مؤثری در توسعه این مناطق و در نتیجه توسعه ملی و تنوع بخشی به اقتصاد ملی برعهده داشته باشد، از اینرو در اینجا سئوال این است که پتانسیل ها و محدودیتهای توسعه گردشگری روستایی کدام است؟ و چه راهبردهایی و راهکارهایی جهت توسعه گردشگریی که منجر به توسعه روستایی و توسعه ملی بشود، وجود دارد؟ بدین منظور مقاله حاضر با استفاده از روش پیمایش، مطالعات میدانی و تعیین نقاط قوت، ضعف، فرصتها و تهدید ها به شیوه SWOT به ارائه استراتژی و راهبرد در جهت توسعه گردشگری در مناطق روستایی لواسان پرداخته است. تجزیه و تحلیلهای تجربی در منطقه مورد مطالعه نشان می دهد که آستانه آسیب پذیری نقاط روستایی بلحاظ گردشگری بودن بسیار بالاست و نیازمند بازنگری و ارائه سیاستهای مناسب در جهت رفع محدودیتها و استفاده از مزیتهای نسبی موجود، می باشد.

---

شوراهای روستایی از نهادهای محلی و مردمی هستند که با توجه به تمرکززدایی اداری و اجرایی، مدیریت امور روستایی را بر عهده گرفتند. به نظر می رسد شوراهای روستایی از توانایی لازم در مدیریت روستایی برخوردار نیستند و بیشتر کارگزار نهادهای دولتی هستند تا اینکه به صورت نهاد¬های مستقل و مردمی عمل کنند. سؤال اساسی تحقیق این است: چرا شورای روستاها، برخلاف انتظاراتی که از آن ها می¬رود، در توسعه یافتگی روستاها نقش چندانی ایفا نمی¬کنند؟ به منظور پاسخ به این سؤال، متغیر¬های رضایت، آگاهی و اختیارِ اعضای شورای روستایی دو شهرستان خوی (از شهرستان های استان آذربایجان غربی) و نور (از شهرستان¬های استان مازندران) بررسی شده است. روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی و ابزار گردآوری اطلاعات، پرسش نامه است. پس از اثبات رابطه معناداری بین متغیرها مشاهده می شود که متغیر رضا یت از نقشی که شوراها بر عهده دارند بیشتر ین تأثیر مستقیم را نسبت به متغیرها ی آگاهی و اختیار بر توسعه روستایی دارد و می تواند به تنها یی ۴۰ درصد از وار یانس متغیر توسعه روستایی را تبیین کند. متغیر اختیار از طریق متغیر واسط عملکرد شوراها نیز بیشترین تأثیر غیرمستقیم را بر توسعه روستایی دارد. در مجموع، ۶۸ درصد از شوراها اعلام کرده اند اختیارات آن ها محدود است و ۵۷ درصد اظهار داشته¬اند به طور کامل از وظایف خود آگاهی ندارند و درنهایت ۵۳ درصد بیان کرده اند از کار خود رضایت کامل ندارند. (این متغیرها براساس شاخص سنجیده شده و تحلیل علل آن در تحقیق تشریح شده است.)

---

چکیده تنوع فضایی روستاهای ایران سبب بهره وری های اقتصادی متنوع در روستاها شده؛ به گونه ای که در بعضی نواحی روستایی ایران فعالیتهای اقتصادی در سطوح گوناگون و با ویژگی های خاص شکل گرفته است. یکی از بارزترین این ویژگی ها، وارد کردن و دخالت دادن فناوریهای نوین در عرصه فعالیت های اقتصاد روستایی است. ورود کمباین به عرصه کشاورزی ایران، ضمن اینکه خود یکی از شاخصهای گذر از کشاورزی سنتی به کشاورزی تجاری و ماشینی است، به شکلگیری و گسترش نوع خاصی از مشاغل ازجمله کمباین داری و فعالیت های مربوط به آن منجر شده است. استان فارس به لحاظ برخورداری از شرایط لازم در زمینه فعالیت های کشاورزی، منطقه مساعدی برای شکل‎گیری و گسترش این فعالیت بوده است. ایجاد و گسترش هر نوع فعالیت اقتصادی در سکونتگاههای انسانی اعم از روستا یا شهر دارای ابعاد و آثار مثبت و منفی است و این آثار در تمام زمینهها به ویژه در اقتصاد جامعه پدیدار می شود. بنابر این، مسئله اصلی این پژوهش، بررسی آثار اقتصادی این نوع خاصِ فعالیت در آن دسته از روستاهایی است که به عنوان معیشت غالب در آن ها مطرح است. این پژوهش به لحاظ ماهیت، جزء مطالعات اکتشافی است و با بهره گیری از روش شناسی علمی و با استفاده از ابزار پرسش نامه و مصاحبه، به دنبال یافتن پاسخی مستدل و منطقی برای چرایی و چگونگی شکل گیری و گسترش این فعالیت و اثربخشی اقتصادی آن بر فرایند توسعه در روستاهای مورد مطالعه است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که بهرغم موانع و مشکلات پیش روی کمباین داران، این فعالیت در ارتقای شاخص های اقتصادی روستاهای مورد مطالعه آثار مثبتی داشته است.

---

شورا از ریشه‎دارترین اصول عرفی و مقررات سنتی، و از بارزترین شیوه های عقلایی در زندگی جمعی است و حتی قدیمی‎ترین شیوه های مدیریت در تکاپوی اجتماعی نوع بشر، نشانه هایی از نظام شورایی را با خود دارد؛ به این علت، تاکنون زوایای مختلفی از عمل‏کرد شورا بررسی شده است. در این پژوهش، میزان موفقیت عملکرد شوراهای اسلامی روستا در تحقق اهداف توسعه روستایی را در دهستان آلاداغ بجنورد ارزیابی کرده ایم. روش تحقیق در این مقاله از نوع توصیفی- تحلیلی است؛ بنابراین، پس از تهیه چهارچوب نظری ، به تدوین پرسش نامه و انجام عملیات میدانی پرداخته‏ایم. پرسش‏نامه ها در پانزده روستا و از‏سوی ۲۲۵ نفر از افراد ساکن مناطق روستایی، به صورت تصادفی طبقه ای تکمیل شده اند. برای ارزیابی عمل‏کرد شوراها در تحقق اهداف توسعه روستایی، از آزمون t تک نمونه‎ای و ضریب همبستگی مبتنی بر جدول توافقی استفاده کرده ایم. نتایج تحقیق نشان می دهد که اعضای شوراهای اسلامی روستایی در نظارت بر اجرای مقررات بهداشتی، تشخیص کمبودها و نارسایی های موجود و نیز کمک رسانی در مواقع بحرانی موفق نبوده اند.

---

با تغییر پارادایم توسعه از رویکردهای سنتی و کلاسیک به پارادایم جدید توسعه پایدار و رویکردهایی چون مشارکت، توانمندسازی، ظرفیت سازی و ...، ادبیات برنامه ریزی و مدیریت نیز تحول یافته و به برنامه ریزی و مدیریت راهبردی جهت دهی شده است. بر این اساس امروزه برای پیاده سازی پارادایم توسعه پایدار نیاز به مدل ها و الگوهای جدید برنامه ریزی است تا با یک نگاه همه جانبه و آینده نگر بتواند پاسخگوی نیازهای توسعه ای در سطوح مختلف برنامه ریزی باشد. برای رسیدن به این امر نیاز به سنجش و ارزیابی می باشد که بتواند وضعیت پایداری را در نقاط روستایی با در نظر گرفتن همزمان عوامل اقتصادی، اجتماعی و اکولوژیکی در دو محیط درون و بیرون جامعه روستایی تعیین کند. زیرا اگر پایداری را از منظر نسبی نگاه کنیم، در مکان ها و زمان های مختلف دارای درجات مختلفی از پایداری هستیم که دامنه آن از پایداری ضعیف تا پایداری قوی می باشد. بر این اساس در این مقاله با استفاده از الگوی راهبردی به ارزیابی پایداری در مناطق روستایی دهستان حومه شهرستان خدابنده پرداخته و از دیدگاه شوراها و مردم روستایی کانون های پایداری، مشخص شده است. روش شناسی مورد استفاده در مقاله پیمایشی و توصیفی- تحلیلی در قالب الگوی راهبردی تعدیل شده می باشد که نتایج به دست آمده از اجرای الگو نشان می دهد که از دیدگاه هر دو گروه روستاها دهستان حومه شهرستان خدابنده به لحاظ پایداری در سطح ضعیفی قرار دارند.

---

در گذشته، سیر تحول فرهنگ و تمدن جوامع با شتاب یکنواختی همراه بوده که گاهی رویدادهای طبیعی یا غیرطبیعی آن ها را دستخوش تغییر می کرده است. با گسترش جوامع و پیشرفت های تکنولوژیکی، ارتباط ها نیز گسترده تر شد. اکنون، انسان ها جهانی را پیش رو دارند که در آن معنای جدیدی از فرهنگ وجود دارد. امروزه، انسان ها با دهکده جهانی روبه رویند؛ جهانی که به واسطه رشد و پیشرفت به جهانی کوچک تبدیل شده است. اما در این دهکده وسیع جهانی افراد با یکدیگر مانند گذشته پیوندهای عمیق و آشنایی های دیرین ندارند. انقلاب صنعتی و نظام سرمایه داری به رشد سریع شهرها، حاکمیت بوروکراسی ، گسترش فناوری های مدرن و تشکیل دولت- ملت های وسیع منجر شده و با گام نهادن در مسیر نوسازی، نگرش ها و ارزش ها متناسب با احراز فرایند توسعه تحول یافته است. جریان نوگرایی از بطن جوامع غربی برخاسته و از شرایط ویژه اقتصادی این جوامع است. این مقوله در آغاز چندان به صورت شفاف و برجسته مورد توجه قرار نگرفت؛ ولی به مرور اهمیت و اولویت آن اثبات شد. هدف این پژوهش، بررسی نقش نوگرایی در تغییرات فرهنگی مناطق روستایی است. محدوده مورد مطالعه ده روستا از روستاهای دهستان شهدا بهشهر است. روش تحقیق پیمایشی و توصیفی- تحلیلی است. روش گردآوری اطلاعات نیز اسنادی و میدانی از طریق پرسش نامه در قالب طیف لیکرت است و سؤال تحقیق با نرم افزار SPSS تحلیل شده است. با توجه به نتایج تحقیق و مقدار SIG به دست آمده از متغیرها که پایین تر از سطح آلفا /۰۵  بوده، درمی یابیم که بین نوگرایی و تغییرات فرهنگی در سطح جامعه نمونه رابطه معناداری وجود دارد و بیشترین تغییرات آن در روستاهای کلیا، گت چشمه و کمترین آن در روستاهای پیته نو و سرخ گریوه مشاهده شده است.   

---

توسعه روستایی مفهوم مهمی در توسعه ملی است. روستاها به عنوان مجتمع های زیستی و بستر اصلی فعالیت های زراعی، تبلور حیات اقتصادی- اجتماعی کشورمان هستند که با چالش های متعددی روبه رویند؛ از جمله کم سوادی کشاورزان، درآمد کم و بیکاری فصلی، ماشینی نبودن فعالیت ها و... . در چند دهه اخیر، توسعه و آبادانی روستایی همواره یکی از دغدغه های اصلی توسعه ملی و منطقه ای بوده است. برای رسیدن به توسعه روستایی، توجه به روستاها و ترقی بخش کشاورزی و فعالیت های وابسته به آن لازم است. هدف مقاله حاضر، شناسایی تنگناهای فعالیت های کشاورزی و تأثیر آن بر مهاجرت روستایی است و در آن از دو روش اسنادی و میدانی استفاده شده است. پس از تهیه چارچوب نظری تحقیق، به منظور جمع آوری اطلاعات، ۳۱۱ پرسش نامه بین بهره برداران کشاورزی روستاهای نمونه توزیع شد. برای بررسی رابطه صنایع تبدیلی وابسته به بخش کشاورزی با درآمد روستاییان، از آزمون T استفاده شد. نتایج آزمون نشان می دهد فقدان صنایع تبدیلی در کاهش درآمد روستاییان منطقه نقش اساسی دارد. همچنین، درباره نقش درآمد کشاورزی در مهاجرت از آزمون  (کای اسکوئر) استفاده شد. براساس نتایج این آزمون، درآمد پایین کشاورزی در روستاهای منطقه در افزایش مهاجرت به شهر نقش دارد.    

---

پنیر لیقوانیک نوع پنیر نیمه‌سخت آب نمکی است که بدون افزودن هیچ‌گونه آغازگر و اغلب از شیرخام گوسفندی همراه با حدود ۳۰-۲۰% شیر بز تهیه می‌شود. ازآن‌جاکه پنیرهای محلی از شیرخام تهیه می‌شوند حضور باکتری‌های بیماری‌زای شیر در پنیر تولیدی نیز قابل توجه است. پنیر لیقوان اگرچه مدت‌هاست که در منطقه‌ی لیقوان تولید می‌شود ولی شوربختانه هنوز  بسیاری از تولیدکنندگان روستایی به اهمیت رعایت مقررات بهداشتی در هنگام تولید محصول پی نبرده‌اند. این موضوع مهم، ضرورت انتقال دانش برای بهبود ایمنی محصول تولیدی به آن جامعه را آشکار می‌کند. با این رویکرد، این پروژه در روستای لیقوان و در دو مرحله اجرا شد. نخست، وضعیت بهداشتی کارگاه‌های موجود و نقاط کنترل بحرانی در فرآیند پنیرسازی درمنطقه‌ی لیقوان مورد بررسی قرار گرفت. سپس برای رفع مشکلات بهداشتی و فنی تولید، اقدام‌های اصلاحی به تولیدکنندگان ارایه شد. در این راستا به‌طور تصادفی ۹ کارگاه پنیرسازی واقع در منطقه‌ی لیقوان انتخاب شدند که از این تعداد ۳ کارگاه برای انجام اقدام‎های اصلاحی (مرحله‌ی دوم) همکاری کردند. نخست از شیرخام، دلمه‌های تازه و پنیرهای تولید شده از همان شیر، نمونه‌برداری شد. پنیرهای مورد مطالعه در حلب‌های یک کیلوگرمی  بسته‌بندی شده وبه مدت ۳ ماه در غارهای موجود در منطقه‌ نگه‌داری شدند. از همین حلب‌ها در روزهای  ۳۰، ۶۰ و ۹۰ دوره‌ی رسیدن، نمونه‌برداری انجام شد و نمونه‌ها در شرایط سرد به آزمایشگاه منتقل و مورد سنجش شیمیایی، میکروبی و حسی قرار گرفتند. نتایج به دست آمده تا پایان دوره‎ی سه ماهه‌ی نگه‌داری و رسیدن پنیر، حاکی از کارآمد بودن روش‌های اصلاحی در بهبود کیفیت میکروبی پنیر لیقوان بوده‌ است.  

---

نقشوجایگاهروستاهادرفرایندهایتوسعهاقتصادی،اجتماعی وسیاسیدرمقیاسمحلی،منطقه­ای،ملیوبین­المللیوپیامدهای توسعه­نیافتگیمناطقروستاییچونفقرگسترده، افزایش فاصله طبقاتی،بیکاری،مهاجرتو ... موجب توجهبهتوسعهروستاییشدهاست. در این راستا، پژوهش حاضر بر آن است تا با رویکرد آینده­پژوهی، پیشران­های تاثیرگذار در توسعه روستاهای ایران را ارائه نماید. روشتحقیقمبتنیبرروشدلفیاست.درابتدا،با استفاده از رویکرد تحلیل پنج نیروی پورتر[۱] برای محیط خرد و تحلیل STEEP (اجتماعی، تکنولوژیکی، اقتصادی، محیط­ زیست و سیاسی) برای محیط کلان، عواملکلیدی،رویدادهاوپیشران­هایمؤثردر توسعه روستاییتوسط کارشناسانگروهدلفیانتخابشدند سپس برای تعیین پیشران­های اصلی از نظراهمیت،میزانتأثیرگذاریوفقدانقطعیت ازتحلیل تاثیر متقابلپیشران­ها و مدل تحلیل سلسله­مراتبی استفاده شده است. براساس نتایج بدست آمده مهم­ترین فاکتورهای کلیدی به ترتیب اهمیت؛ مشارکت، سرمایه­گذاری و کارآفرینی، تربیت نیروی انسانی متخصص، منابع طبیعی، درآمدزایی، طرح هادی روستایی، مالکیت منابع، تکنولوژی، خدمات و گردشگری است. بر اساس نظر کارشناسان پنج عامل اول در توسعه روستایی از اهمیت زیادی برخودار می­باشند که قطعیت و عدم­قطعیت پیشران­های آنها به بحث گذاشته شده تا اقدامات مناسب برای کنترل و هدایت آن­ها در راستای توسعه روستایی ایران برنامه­ریزی گردد.  
* 

---

---