۴۳ نتیجه برای تنوع
دوره ۰، شماره ۰ - ( ۱۲-۱۴۰۲ )
چکیده
پژوهش حاضر قصد دارد با بهرهگیری از بستۀ نرمافزاری گویش سنجی و نقشهنگاری با رویکردی کمّی-رایانشی و کل گرایانه به بررسی تحلیل انبوهۀ متغیرهای زبانشناختی گونههای زبانی رودبارِجنوب در استان کرمان بپردازد. گردآوری دادهها به روش میدانی از ۲۲ منطقه در هفت شهرستان جنوبی استان کرمان صورت گرفته است. به منظور جمع آوری داده ها از پرسشنامهای حاوی ۲۰۸ واژه و ۱۰ جملۀ پایه بر اساس پرسشنامههای «طرح ملّی اطلس زبانی ایران» و «فهرست واژگان پایه موریس سوادش» بهره گرفته شده است. روایی پرسشنامۀ مذکور بر اساس آزمون آلفای کرونباخ ۹۸/۰ است. نتایج حاصل از تحلیل انبوهۀ داده ها نشان داد که شش خوشۀ گویشی عمده از هم متمایزند و این خوشه های گویشی خود به زیرخوشه هایی تقسیم می شوند. هریک از خوشههای گویشی دارای ویژگیهای آوایی، واجی، صرفی یا نحوی متمایزی هستند که آن را از دیگر خوشهها جدا میکند. بر اساس تحلیل آماری داده ها خوشۀ گویشی «الف» به دلیل کاربرد پیشوند استمراری /mi-/ و پسوند جمع ساز/hɑ-/ نسبت به سایر خوشه ها بیشترین تشابه و خوشۀ گویشی «ب» در مواردی از قبیل کاربرد پسوند مصدر ساز /-eng/ و پسوند استمراری æ/-/ بیشترین تمایز را از نظر صرفی و نحوی با فارسی معیار دارد. خوشه های گویشی «ج»، «د»، «هـ» و «و» بر خلاف تمایزی که با فارسی معیار از جمله کاربرد پیشوند استمراری ʔæ-// و پسوند جمع ساز /-on/دارند، بیشترین تشابه را با یکدیگر دارند و از نظر فرآیندهای آوایی و وجود آواهای خاص گونۀ رودبارِجنوب با گویش «ب» مشابهت دارند.
دوره ۰، شماره ۰ - ( ۱۲-۱۴۰۲ )
چکیده
هدف پژوهش، بررسی دایرهواژگانی فعال در متون کتبی فارسیآموزان غیرایرانی بر پایهی مؤلفهی «تنوع واژگانی» بود. بدین منظور، با استفاده از یکی از سنجههای فرمولیِ تنوع واژگانی با عنوان «شاخص گیراد»، تنوع واژگانی متون کتبی آزمودنیهای پژوهش حاضر محاسبه گردید و ارتباط آن با متغیرهایی همچون ملّیت، جنسیت، سن، زبان اول و تحصیلات دانشگاهی مشخص گردید. ابتدا، براساس اصول و قواعد پیادهسازی و نرمالسازی پیکره و با استفاده از نرمافزار لنکسباکس، موردواژهها و یکتاواژههای متون ۲۵۱ فارسیآموز لبنانی، چینی، سوریهای و عراقی استخراج و شمارش شد. سپس، تنوع واژگانی هر متن، براساس شاخص گیراد محاسبه و فرضیههای پژوهش ارزیابی گردید. طبق یافتهها، از نظر تنوع واژگانی تولیدات کتبی، بین ملّیتهای مختلف تفاوت معنیدار وجود داشت و این معنیداری ناشی از اختلاف بین چینیها با لبنانیها، و لبنانیها با عراقیهاست و بین چینیها با عراقیها و سوریها و همچنین سوریها با لبنانیها و عراقیها تفاوتی وجود ندارد. همچنین، از منظر زبان اول و جنسیت، تنوع واژگانی عربیزبانان بهطور معنیداری بیشتر از تنوع چینیزبانان بود و متون زنها تنوع واژگانی بیشتری نسبت به متون مردها داشت، اما دو فرضیهی مطرحشده در خصوص رابطهی تنوع واژگانی با سن و تحصیلات مورد تأیید قرار نگرفت، زیرا این روابط، غیرمعنیدار (و البته منفی) بودند. نتایج این پژوهش میتواند به مدرّسان و آزمونگران حوزهی آموزش زبان فارسی کمک کند تا به ابزاری مناسب برای ارزیابی غنای واژگانی و کسب بینش در مورد نحوهی بهکارگیری معیارهای غنای واژگانی در ارزیابی متون زبانآموزان دست یابند.
دوره ۱، شماره ۱ - ( ۷-۱۳۹۰ )
چکیده
انعطاف پذیری در طراحی مسکن معاصر را می توان - با توجه به تغییرات ابعاد زندگی و معیشت - به عنوان راه حلی برای جلوگیری از گسیختگی تعاملات بین جامعه، مردم و فضای زیستی در نظر گرفت؛ زیرا خانه را باید متناسب با نیازهای در حال تغییر انسان طراحی نمود. انعطاف پذیری به ایده انطباق در طول زمان اشاره دارد. بنابراین، مسکن انعطا فپذیر مسکنی است که می تواند با تغییر نیازهای کاربران سازگار گردد و به درک نیازهای مورد انتظار کاربران با مشارکت آنها منجر شود. مشارکت مردم در این فرآیند، امکان انطباق مسکن با نیازهای آنها را افزایش می دهد و در نتیجه رضایت عمومی از مسکن را بالا می برد. این پژوهش با روش کتابخانه ای و با مطالعات موردی با هدف بحث و بررسی در مورد زمینه های مفهومی و عملیاتی طراحی مسکن در کشورهای مختلف شکل گرفته است و این موضوع را با تمرکز بر چند پروژه مسکونی مورد بحث قرار می دهد. ساختار تحقیق بر این ایده استوار که انعطاف پذیری به عنوان مفهوم فراگیری که شامل انواع مختلف است را می توان برای توسعه مسکن در همه دوران ها به کار برد.
دوره ۲، شماره ۱ - ( ۳-۱۳۹۲ )
چکیده
تنوع زئوپلانکتون در مصب رودخانه حله واقع در استان بوشهر، خلیج فارس، و ارتباط آن با برخی از خصوصیات کیفی آب با نمونهبرداری در اواسط هر فصل از تابستان ۱۳۹۰ تا بهار ۱۳۹۱ و استفاده از تور پلانکتون چشمه ۱۴۰ میکرون با تورکشی عمودی از ۵ ایستگاه معین بررسی شد. میانگین (± خطای استاندارد) شاخص های سیمپسون، شانون-وینر و مارگالف بهترتیب ۰/۱۰±۰/۸۴، ۰/۲۰±۳/۰۱ و ۰/۱۰±۱/۹۰ در تابستان، ۰/۰۶±۰/۶۳، ۰/۲۰±۲/۲۰ و ۰/۰۸±۱/۸۷ در پاییز، ۰/۰۴±۰/۷۳، ۰/۱۰±۲/۲۲ و ۰/۱۰±۱/۴۳ در زمستان، ۰/۰۱±۰/۸۷، ۰/۳۰±۳/۴۴ و ۰/۳۰±۲/۳۸ در بهار بهدست آمد. شباهت زئوپلانکتونی فصلی براساس ضرایب جاکارد و سورنسن به ترتیب ۰/۶۱ و ۰/۷۶ در فصول تابستان-پاییز، و ۰/۵۶ و ۰/۷۲ در فصول پاییز- بهار بیشترین میزان بود؛ در حالیکه این مقادیر از شباهت به ترتیب در زمستان- پائیز ۰/۲۷ و ۰/۴۳ و در بهار - زمستان ۰/۳۰ و ۰/۴۷ در کمترین میزان بود. علاوه بر این، همبستگی معناداری بین تراکم زئوپلانکتون با شوری، اکسیژن محلول و کلروفیل a مشاهده گردید، در حالیکه تنوع سیمپسون و شانون با دمای آب و تنوع مارگالف با pH همبستگی معناداری نشان داد.
دوره ۲، شماره ۳ - ( ۷-۱۳۹۰ )
چکیده
با توسعه دیدگاه های رده شناختی زبان، چارچوب بهینگی به عنوان فرانظریه ای بر دیگر نظریه ها مطرح شد. بر این اساس پژوهش حاضر در قالب حاکمیت و مرجعگزینی در چارچوب نظری بهینگی برای بررسی آرایش واژگانی جملات خبری گویش آتنی (از گویش های مازندرانی) به انجام رسیده است. هدف از این پژوهش شناخت و تحلیل گویش آتنی به عنوان یکی از گویش های ایرانی در معرض خطر است که با بهکارگیری فرانظریه بهینگی در تعیین محدودیت های حاکم بر آرایش جملات خبری گویش و رتبه بندی آنان به انجام رسیده و با استفاده از تابلوها و نمودارها در چارچوب بهینگی ارائه شده است. در تحلیل بهینگی گویش، محدودیتهای مورداستفاده به طور کلی در سه دسته، تقسیم بندی می شوند که عبارتاند از: محدودیتهای انطباق (چپهسته، چپمشخص گر، چپمتمم)، محدودیت عناصر اجباری (هسته اجباری، مشخصگر اجباری) و محدودیت های ساختاری (به اقتباس از: Kuhn, ۲۰۰۳؛ مشتمل بر محدودیت وفاداری (خوانش کامل، تجزیه) و محدودیت نشانداری (عامل مشخص گر، عدمحرکت واژگانی، اقامت، فاعل، مبتدا انداز). نتایج پژوهش با تأیید مفهوم وحدت در تنوع در انگاره های آرایش واژگانی ساخت های خبری گویش آتنی، وجود تنوعات میانزبانی را حاصل رتبه بندی متفاوت آنان به شمار آورده و جهانشمولی نظریه بهینگی را در ارتباط با تعداد ثابت تخطی ها از محدودیتهای انطباق تأیید میکند.
دوره ۳، شماره ۱ - ( ۳-۱۳۹۱ )
چکیده
ت چکیده-تحقیقات نشان داده گیاهانی که ریشه آن ها به وسیله ی قارچ های اندوفیت میکوریزا آربوسکولار آلوده می شود، نسبت به گیاهان غیرمیکوریزی، توانایی بالاتری برای تحملتنش های زنده و غیرزنده محیطی مانند خشکی دارند. پسمطالعه گونه های غالب میکوریزا در مناطق خشک برای استفاده از آن ها به عنوان کود بیولوژیک می تواند مفید باشد. در این پژوهش ابتدا از ریشه گیاهان (گندم و جو) در مناطق تحت تنش خشکی (اراک، اصفهان، یزد، تهران، تبریز، قزوین) نمونه برداری شد. سپسبرای شناسایی جنس ها و گونه های میکوریزا، نواحیITS-rDNAبه وسیله ی دو پرایمر اختصاصی (LSU-Glom۱ و SSU-Glom۱) و پرایمرهای عمومی قارچ ها (ITS۴/ITS۵) با تکنیک PCR آشیانهای تکثیر شد. محصولات مثبت مرحله دوم PCR هر نمونه، همسان سازی شده و کلنیهای مثبت با آنزیم برشیTaq۱ ، هضم و الگوهای RFLP نمونه های هضم شده با هم مقایسه و یک نماینده از هر الگوی برشی توالییابی شد. نتایج مطالعات مورفولوژیک و مولکولی نشان داد که بیش از ۹۰ درصد نمونه های جداسازی شده از جنس Glomusاست. گونه های Glomus مشاهده شده از طریق توالی یابی،Glomusmosseae، Glomusintraradices،fasciculatumGlomus، sinuosumGlomusgeosporumGlomus،macrocarpumGlomus،etunicatumGlomus،dimorficumGlomusوspGlomusبود. که دو گونهetunicatumو dimorficumدر مشاهد ی مورفولوژیک مشخص نشده بود. نکته چشمگیر این است که گونه mosseaeغلبه ی کاملی در همه مناطق داشت و نتایج مولکولی نیز وجود بیش از ۷۰ درصد از این گونه را نشان می داد.
دوره ۳، شماره ۴ - ( ۱۲-۱۳۹۳ )
چکیده
کیفیت آب رودخانه تجن در استان مازندران براساس جوامع بیمهرگان کفزی و شاخصهای فیزیکی و شیمیایی با نمونهبرداری ماهانه از ۶ ایستگاه در ۸۰ طول کیلومتر از این رودخانه از از مهر ۱۳۹۰ تا شهریور ۱۳۹۱ (یک سال) بررسی شد. نمونهبرداری از بیمهرگان کفزی با دستگاه سوربر با ابعاد ۳۰/۵×۳۰/۵ سانتیمتر و با چشمه تور ۶۰ میکرون با ۳ تکرار در هر ایستگاه انجام شد. بزرگ بیمهرگان کفزی شناسایی شده در این مطالعه به ۳۱ خانواده، ۱۲ راسته و ۵ رده تعلق داشتند که کمترین و بیشترین فراوانی در کل ایستگاههای مورد مطالعه بهترتیب مربوط به خانواده Psychodidae و Chironomidae بود. بر اساس نتایج شاخص زیستی هیلسنهوف (Hilsenhoff Family Biotic Index)، ایستگاههای مطالعاتی در ۴ طبقه کیفی عالی، خوب، مناسب و نسبتاً ضعیف قرار گرفتند که بهترتیب ایستگاه ۱ و ۵ کمترین و بیشترین مقدار شاخص زیستی هیلسنهوف را نشان دادند. همچنین بیشترین مقدار شاخص تنوع شانن- وینر در ایستگاه ۱ و کمترین مقدار در ایستگاه ۲ مشاهده شد. بررسی شاخصههای فیزیکی و شیمیایی بیانگر کاهش اکسیژن محلول در ایستگاههای ۲ و ۵ و افزایش TDS در ایستگاه ۲ و نیتریت و آمونیوم در ایستگاه ۳ بود. نتایج همبستگی پیرسون بین شاخصهای زیستی و متغیرهای فیزیکوشیمیایی ارتباط معناداری را بین DO،TDS ، EC، PO۴ و سرعت جریان با شاخصهای HBFI و تنوع شانن نشان داد. این تحقیق نشان داد که بهطور کلی آلودگیهای وارد شده به ایستگاههای ۲ و ۵ کیفیت آب این ایستگاهها در رودخانه تجن را کاهش داده است.
دوره ۴، شماره ۴ - ( ۱۲-۱۳۹۴ )
چکیده
تنوع، ساختار ژنتیکی و میزان تفرق چهار سویه از ماهی زینتی بارب، Puntius tetrazona، شامل تایگر، رزی، آلبینو و گرین بارب با استفاده از نشانگرهای ریزماهوارهای بررسی شد. استخراج DNA از۱۶۰ قطعه ماهی (هر سویه ۴۰ قطعه) از بافت باله پشتی با استفاده از کیت دنا-زیست آسیا و پروتکل شرکت انجام گردید. واکنش تکثیر ۴ نشانگر با استفاده از آغازگرهایSm۱۷، Sm۲۵، Ma۱۰۶ و Ma۱۰۹ انجام و بر روی ژل آکریل آمید ۸ درصد الکتروفورز شد. نتایج بیانگر چندشکلی بودن تمام جایگاههای مورد مطالعه بود. تعداد آللهای مشاهده شده چهار جایگاه در تمام جمعیت برابر با ۲۱ آلل بود. میانگین تعداد آلل بهازای هر نشانگر در تمام جمعیت برابر با ۲۵/۵ و در دامنه ۳ تا ۶ آلل قرار داشت. متوسط تعداد آلل مشاهده شده هر سویه بهترتیب تایگر، گرین، آلبینو و رزی بارب برابر ۲۵/۳، ۲۵/۳، ۴ و ۲۵/۳ آلل بودند. متوسط هتروزیگوسیتی مشاهده شده و مورد انتظار در تمام جمعیت بهترتیب برابر با ۲۴/۰ و ۴۹/۰ بودند. اکثر جایگاهها در جمعیتهای مختلف انحراف از تعادل هاردی-واینبرگ را نشان دادند. تجزیه دادههای مولکولی نشان داد که بخش قابل توجهی از تنوع افراد (۹۷ درصد) در درون سویهها است. مقدارFst در مطالعه حاضر برابر با ۰۳/۰ بود که نشان از تفرق پایین جمعیتها است. تجزیه کلاستری UPGMA براساس فاصله ژنتیکیNei تفرق بسیار کمی در بین سویههای مختلف تایگر بارب نشان داد. بنابراین، هر چند نشانگرهای ریزماهوارهای استفاده شده در مطالعه ساختار ژنتیکی سویهها مناسب بودند، اما درجه تفرق سویهها بسیار کم و حاکی از درجه خویشاوندی بالای آنها است.
دوره ۵، شماره ۲ - ( ۱۲-۱۳۹۳ )
چکیده
در این تحقیق به منظور دستیابی به میزان و الگوی تنوع ژنتیکی در بذر جمعیت لاینهای خویش آمیخته نوترکیب آفتابگردان، ۷۰ لاین حاصل از تلاقی PAC۲RHA۲۶۶ به همراه والدین در قالب طرح لاتیس مستطیل ۹×۸ با دو تکرار مورد ارزیابی قرار گرفتند. بعد از رسیدگی صفات مختلفی از قبیل طول دانه، عرض دانه، قطر دانه، وزن صد دانه، درصد پوسته دانه، درصد مغز دانه و عملکرد تک بوته اندازگیری شدند. نتایج نشان داد که اختلاف آماری معنی دار بین لاینهای مورد مطالعه از نظر تمامی صفات مورد بررسی در سطح احتمال ۱٪ وجود دارد. در بین صفات مورد بررسی بیشترین ضریب تغییرات مربوط به عملکرد تک بوته (۴۲/۲۳) و کمترین آن مربوط به درصد مغز دانه (۳۷/۱) بود. وراثت پذیری بالا به ترتیب مربوط به وزن صد دانه (۹۹۵/۰) و عرض دانه (۹۹۰/۰) و کمترین آن مربوط به عملکرد تک بوته (۵۲۱/۰) بود. بیشترین ضریب همبستگی بین صفات قطر دانه و عرض دانه (**۹۰۸/۰) مشاهده شد. تجزیه به مؤلفههای اصلی متغیرهای مورد مطالعه را به ۲ مؤلفه با واریانس تجمعی ۸۱ درصد کاهش داد. ۷۲ لاین آفتابگردان با استفاده از تجزیه خوشه ای به روش Ward به شش گروه طبقه بندی شدند.
دوره ۵، شماره ۳ - ( ۹-۱۳۹۵ )
چکیده
تغییرات زمانی – مکانی شاخصهای تنوع، گونه های شاخص، و صید در واحد تلاش (CPUE) ماهیان استخوانی در شرکتهای تعاونی پره در سواحل ایرانی دریای خزر طی سالهای ۱۳۷۵ الی ۱۳۹۱ بررسی شد. از کل صید ۱۴ گونه/گروه ثبت شده، ماهی سفید با ۷۸/۵۶ درصد و کفال با ۸۱/۳۱ درصد بیشترین فراوانی را داشتند. حداقل و حداکثر میانگین CPUE بترتیب ۱/۹±۵/۱۵۸ و ۲/۳۱±۹/۳۴۴ کیلوگرم در هر بار پره کشی و شاخص تنوع شانون- وینر بترتیب ۰۲/۰±۵۷/۰ و ۰۲/۰±۹۱/۰ محاسبه شد. بین ترکیب اجتماعات ماهیان صید شده در پره ها در سه زمان مختلف پره کشی (صبح، عصر و شب)، سه دوره متفاوت (دوره اول سالهای ۷۶-۱۳۷۵ الی ۷۹-۱۳۷۸، دوره دوم سالهای ۸۰-۱۳۷۹ الی ۸۴-۱۳۸۳ و دوره سوم سالهای ۸۵-۱۳۸۴ الی ۹۱-۱۳۹۰)، سه منطقه ساحلی (غرب، میانی و شرق) و فصول مختلف اختلاف معنی داری وجود دارد (MRPP در همه موارد p < ۰,۰۰۱). در دوره اول گونه های کلمه، سیاه کولی، شاه کولی، ماش، سس، آزاد و اسبله؛ در دوم گونه/گروه های شگ ماهیان، سیم، اردک ماهی و در دوره سوم کپور و سوف گونه های شاخص بودند. در منطقه غرب ،گونه های سیاه کولی، شاه کولی، ماش، سس، سیم، سوف، اردک و اسبله؛ میانی، سفید، شگ ماهیان و آزاد و شرق کفال، کلمه و کپور به عنوان گونه های شاخص شناخته شدند.
دوره ۶، شماره ۲ - ( ۷-۱۳۹۴ )
چکیده
به منظور بررسی تنوع ژنتیکی و روابط بین عملکرد و صفات زراعی- مورفولوژیکی در آفتابگردان روغنی، ۱۵۲ لاین آفتابگردان جمع آوری شده از نقاط مختلف جهان و ایران در محوطه گلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه ارومیه در قالب طرح پایه کاملا تصادفی با نه تکرار در سال زراعی ۱۳۹۱ مورد بررسی قرار گرفتند. تعداد ۱۴ صفت زراعی و مرفولوژیک شامل: ارتفاع ساقه، قطر ساقه، تعداد برگ، طول پهنک برگ، عرض پهنک برگ، طول دمبرگ، قطر طبق، وزن صد دانه، وزن خشک طبق، وزن خشک دانه در طبق، تعداد روز از کاشت تا گلدهی، تعداد روز از کاشت تا رسیدگی، نسبت مغز دانه به کل دانه و شاخص برداشت اندازه گیری شد. تجزیه واریانس نشان داد که اختلاف بین ژنوتیپ ها برای تمامی صفات مورد مطالعه در سطح احتمال ۰۵/۰ درصد معنی دار می باشد. بالاترین ضریب تغییرات فنوتیپی به ترتیب برای وزن خشک دانه در طبق (۳۰/۵۶)، شاخص برداشت (۴۰/۴۴)، و وزن خشک طبق (۴۴/۳۵) مشاهده شد. همبستگی مثبت و معنی دار بین عملکرد دانه و اکثر صفات اندازه گیری شده مشاهده شد. از میان صفات مورد مطالعه، قطر طبق، نسبت مغز دانه به کل دانه، ارتفاع بوته و تعداد برگ دارای اثرات مستقیم و مثبت با عملکرد دانه بوده و در سطح اول اهمیت قرار گرفتند. با استفاده از تجزیه خوشه ای، ژنوتیپ های مورد بررسی در ۴ گروه متفاوت قرار گرفتند. بیشترین فاصله بین ژنوتیپ های دو گروه ۳ و۴ مشاهده شد.
دوره ۶، شماره ۲ - ( ۳-۱۳۹۹ )
چکیده
هدف از این تحقیق، مرور مطالعات فونستیک و سیستماتیک ناجوربالان آبزی و نیمه آبزی ترکیه و تحلیل پراکنش و جغرافیایی جانوری فون ترکیه در این گروه است. در این مطالعه یک گونه از Enicocephalomorpha، یک گونه از Dipsocoromorpha، ۵۱ گونه متعلق به ۱۳ جنس از Gerromorpha، چهار گونه متعلق به سه جنس از Leptopodomorpha و ۵۵ گونه متعلق به ۱۹ جنس از Nepomorpha و در مجموع، ۱۱۲ گونه متعلق به ۳۷ جنس از ۵ مادون راسته از ترکیه بررسی شد. تمام نمونههای جمعآوری شده توسط نویسنده از سال ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۸ و نمونههای ذخیره شده در موزه گیاهپزشکی Nazife Tuatay (آنکارا) نیز بررسی شدند. بر اساس تحلیل صورت گرفته، مشخص شد ۹۴ گونه در منطقه مدیترانهای، ۵۷ گونه از بخش اروپا -سیبری و ۹۰ گونه از منطقه ایرانی - تورانی پراکنش دارند. در این بین، ۹ گونه و زیرگونه شامل ۸ درصد سنهای آبزی و نیمه آبزی بومی ترکیه هستند. همچنین، گزارشهایی محلی جدید برای گونههای جمعآوری شده ثبت شد. بر اساس نتایج بدست آمده، ترکیب و تنوع گونهای، و نسبت گونههای بومی در بین مناطق مختلف جغرافیای جانوری ترکیه بسیار متفاوت است.
دوره ۶، شماره ۷ - ( ۱-۱۳۹۴ )
چکیده
بنا بر اصل غنای واژگانی در نظریه بهینگی، محدودیتی بر درونداد وجود ندارد و تنوع زبانی در این نظریه به شکل تفاوت در ترتیب بین محدودیتها تعریف میشود. این مقاله میکوشد با در نظر داشتن این فرضیه که صورت فعلی گویش سورانی در گذر زمان دچار تغییرات کمتری نسبت به صورتهای فعلی گویشهای اردلانی و کلهری شده است، آن را بهعنوان صورت اولیه در نظر گرفته و در چارچوب نظریه بهینگی، نمونهای از تنوع بین این سه گویش را به شکل تفاوت در ترتیب محدودیتها نشان دهد. بدین منظور، پس از مصاحبه با ده گویشور سورانی، ده گویشور اردلانی و ده گویشور کلهری و به دست آوردن پیکره صوتی، گونه سورانی بهعنوان درونداد برای تابلوهای محدودیتی مختلف در نظر گرفته شد و با توجه به ترتیبی که از محدودیتهای گویشهای اردلانی و کلهری به دست آمد، دلیل تنوع موجود مشخص شد. دلیل این تنوع، ترتیب تسلط محدودیتهای نشانداری بیشتر در کلهری و سپس در اردلانی نسبت به سورانی است.
دوره ۷، شماره ۱ - ( ۱-۱۳۹۵ )
چکیده
هدف پژوهش حاضر ارائۀ نمونهای از اطلس گویشی بر مبنای اصول جغرافیای گویشی و اندازهگیری فاصلههای گویشی بر مبنای اصول گویشسنجی در نیمۀ جنوبی استان همدان است. روش: در این پژوهش که از نوع توصیفی-تحلیلی است، از پرسشنامهای متشکل از ۱۴۹ واژه و عبارت و ۴۴ جملۀ پایه مبتنی بر فهرست واژههای سوادش استفاده شده است. گردآوری دادهها به روش میدانی از ۱۵ جایگاه در شهرستانهای اسدآباد، تویسرکان، ملایر، نهاوند و همدان که به روش تصادفی نظاممند انتخابشدهاند، صورتگرفته است. چهار مقولۀ کلی تحت عناوین واژههای مربوط به « طبیعت» (۱۰ واژه)، «زمان»، «نسبت خانوادگی» و «اسامی حیوانات» (هر یک ۵ واژه) به روش تصادفی برای تهیه اطلس و انجام محاسبات انتخاب و مورد بررسی قرار گرفتند. یافتهها: تنوع و پراکندگی واژگانی در این مقولات در قالب ۵ اطلس گویشی متنی-نمادی نشان داده شده است. درصد فراوانی هر گونۀ تلفظی در جایگاههای مختلف و نیز بیشترین و کمترین درصد شباهت بین جایگاهها بر مبنای اصول گویشسنجی و ارائۀ دندروگرام (نمودار درختی) محاسبه شده است. نتیجهگیری: گویشهای مورد بررسی در ۹ خوشه طبقهبندی میشوند. کمترین فاصلۀ گویشی بین دو جایگاه ۱۴ و ۱۵ در شهرستان همدان گزارش میشود. شباهت واژگانی بین این دو جایگاه برابر با ۶۰ درصد است. بعد از آن بیشترین شباهت واژگانی برابر با ۵۶ درصد بین دو جایگاه ۸ و ۹ در ملایر دیده میشود. شباهت گویشی بین ملایر و نهاوند بیشتر از سایر شهرستانها است. تنوع واژگانی در مقولۀ «طبیعت» بیشترین حد و در «اسامی حیوانات» کمترین حد است.
دوره ۸، شماره ۱ - ( ۱-۱۳۸۴ )
چکیده
مقدمه: عقربها از جمله موجودات سمیاند که با دارا بودن پراکندگی وسیع در کشورهای خاورمیانه موجب مصدومیت و مرگ انسان و حیوانات اهلی میشوند. این موجودات از پراکندگی و استقرار خوبی در مناطق نیمه حاره برخوردارند. در بین ۱۶ جزیره ایرانی خلیج فارس، جزیره کیش بهعنوان مرکز مهمی برای فعالیتهای صنعتی و تجاری داخلی و خارجی محسوب میشود و هر ساله هزاران جهانگرد از طبیعت زیبا و مناطق دیدنی این جزیره دیدن میکنند.
اهداف: این تحقیق با هدف شناسایی گونههای عقرب، فراوانی و پراکندگی آنها در جزیره کیش طی سالهای ۱۳۷۸-۱۳۷۹ انجام شد تا امکان پایهگذاری راهکاری به منظور کاهش عقرب گزیدگی و محافظت از بازدیدکنندگان و ساکنان جزیره فراهم آید.
مواد و روشها: این بررسی به روش جستجوی شبانه و نمونهگیری مستقیم با استفاده از لامپ UV انجام پذیرفت. نتایج: در کل ۳۷۱ نمونه عقرب جمعآوری گردید که تحت دو گونه Buthotus jayakari با۳۶۵ نمونه(۳۸/۹۸%) و Buthacus leptochelys با ۶ نمونه (۶۸/۱%) از خانواده Buthidae شناسایی و تشخیص داده شدند. گونه
B. jayakari با بیشترین نمونه صید شده بهعنوان گونه غالب جزیره کیش معرفی میشود که از پراکندگی و انتشار یکنواختی در سطح جزیره کیش بر خوردار است، این در حالی است که گونهB. leptochelys دارای پراکندگی محدودی در منطقه بود. نسبت جنسی نر به ماده برای B. jayakari در جمع نمونههای صید شده معادل ۵۳/۱:۱ تعیین شد.
بحث: بهطور کلی در بررسیهای انجام شده مشخص شد که با توجه به تراکم بالای جمعیتی و پراکندگی وسیع عقرب B. jayakari میتوان این عقرب را بهعنوان مهمترین عامل عقرب گزیدگی در جزیره کیش معرفی کرد.
دوره ۸، شماره ۱ - ( ۱-۱۳۹۶ )
چکیده
جنس ﻳﻮﻧﺠﻪ (Medicago) از خانواده بقولات (Fabaceae) و ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﻟﮕﻮﻡﻫﺎﻱ ﻋﻠﻮﻓهﺍﻱ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. گونههای یکساله موجود در این جنس بومی مناطق مدیترانهای بوده که برای جلوگیری از فرسایش خاک و تولید کود سبز و علوفه استفاده میگردند. در این تحقیق، ارزیابی تنوع ژنتیکی و گروهبندی ۱۴ ژنوتیپ یونجه یکساله M. truncatula با استفاده از نشانگرهای مولکولی ISSR انجام شد. تعداد ۹ آغازگر ISSR از میان ۱۵ آغازگر با چندشکلی و تکثیر مناسب در واکنش زنجیرهای پلیمراز، برای انگشتنگاری ژنوتیپهای مورد مطالعه استفاده شدند. در مجموع تعداد ۷۱ نوار بوسیله آغازگرهای ISSR تکثیر شد که تعداد ۱۱ نوار در بین تمام ژنوتیپها یک شکل و ۶۰ نوار چندشکل بودند. با استفاده از ضریب تشابه جاکارد، کمترین شباهت (۲۵/۰) بین ژنوتیپ TN۸,۳ (تونس) با TN۶.۱۸ (تونس) و بیشترین شباهت (۸۲/۰) بین دو ژنوتیپ TN۸.۳ (تونس) و SA۲۸۰۶۴ (مصر) مشاهده شد. تجزیه ساختار جمعیتی با استفاده از نرمافزار STRUCTURE، ژنوتیپها را در ۹ زیرجمعیت قرار داد. در این مطالعه، بیشترین اختلاط در ژنوتیپهای TN۱.۲۱ (تونس)، A۱۰ (استرالیا)، F۸۳۰۰۵-۵ (فرانسه)، SA۲۲۳۲۲ (سوریه)، A۲۰ (استرالیا) و DZA۳۱۵-۱۶ (الجزایر) مشاهده گردید. نتایج نشان داد که یونجه یکساله M. truncatula علیرغم خودگشن بودن دارای تنوع ژنتیکی قابل ملاحظهای بوده و این تنوع بطور دقیق با استفاده از نشانگرهای مولکولی ISSR قابل تشخیص است.
دوره ۸، شماره ۷ - ( ۱-۱۳۹۶ )
چکیده
پژوهش حاضر که بر پیوستار سبکی زبان فارسی متمرکز است، در چهارچوب گویششناسی ادراکی به بررسی تنوع سبکی میپردازد و نحوۀ ادراک گویشوران فارسیزبان از میزان رسمی بودن جملات زبان فارسی را در نظر دارد. هدف پژوهش پاسخ به این پرسشهاست که چگونه میتوان بر مبنای ویژگیهای زبانی، میزان رسمی بودن یک جمله را تعیین کرد و کدام ویژگیهای تلفظی، واژگانی و ساختاری بر قضاوت فارسیزبانان تأثیر بیشتری میگذارند. ابزار گردآوری داده پرسشنامهای متشکل از ۱۵ جمله است که گزارۀ واحدی را منتقل میکند. مشارکتکنندگاندر پژوهش، ۷۰ مرد و زن در سه گروه سنی ۲۰ تا ۳۰ ساله (۳۵ نفر)، ۳۰ تا ۴۰ ساله (۲۰ نفر) و ۴۰ تا ۵۰ ساله (۱۵ نفر) هستند که بهکمک شم زبانی خود، این جملات را بر پیوستاری از رسمیترین تا غیررسمیترین درجه تحلیل و نمرهدهی کردهاند. پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی و روش تحلیل داده کیفی و کمی است. نتایج نشان میدهد که میتوان با توجه به تعداد عناصر زبانی نشاندار سبکی، میزان تقریبی رسمی بودن جمله را اندازهگیری نمود. با وجود این، قضاوت گوینده از میزان رسمی بودن یک جمله لزوماً به تعداد عناصر زبانی نشاندار سبکی بستگی ندارد و حضور برخی واژهها و عباراتی که بهلحاظ رعایت ادب در زبان نشاندارند، بر قضاوت تأثیر میگذارد. بهطور کلی بهنظر میرسد که تأثیر انتخابهای واژگانی و برخی تغییرات تلفظی بر قضاوت گویشوران بیشتر از سایر ویژگیهای تلفظی و ساختاری است.
دوره ۹، شماره ۴ - ( ۹-۱۳۹۷ )
چکیده
اهداف: گراسهای چندساله از مهمترین گیاهان مرتعی هستند که بهلحاظ تولید علوفه، حفاظت و جلوگیری از فرسایش خاک اهمیت زیادی دارند. یکی از جنسهای مهم خانواده گندم، جنس آگروپیرون است. هدف این پژوهش، بررسی تنوع ژنتیکی در جمعیتهای مختلف جنس آگروپیرون براساس صفات مورفولوژیک بود.
مواد و روشها: در پژوهش تجربی حاضر، ۳۱ جمعیت از ۳ گونه مختلف جنس آگروپیرون در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با ۳ تکرار در مزرعه تحقیقاتی پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی شمال غرب و غرب کشور ارزیابی شدند. تجزیه و تحلیل خوشهای، پس از استانداردکردن دادهها با محاسبه فواصل اقلیدسی و روش جفتگروه بدون وزن با میانگین حسابی (UPGMA) با نرمافزار SPSS ۱۷ و تحلیل مولفههای اصلی از طریق ماتریس ضرایب همبستگی صفات و نرمافزار Minitab ۱۴ انجام گرفت.
یافتهها: بیشترین ضریب تغییرات فنوتیپی بهترتیب در صفات طول خوشه، عملکرد علوفه تر در چین اول و عملکرد علوفه خشک در چین اول بود. در مولفه دوم، صفات عملکرد بذر و قطر طوقه بیشترین اهمیت را در تبیین این مولفه داشتند. تفاوتهای قابل توجهی بین جمعیتهای مختلف از نظر صفات مورفولوژیک وجود داشت، بهطوری که از نظر این صفات گونههای مختلف موجود در این جنس از همدیگر قابل تفکیک بودند. از نظر خصوصیات مورفولوژیک، شباهت زیادی بین آگروپیرون کریستاتوم و آگروپیرون دسرتوروم وجود داشت.
نتیجهگیری: جمعیتهای مختلف گونه آگروپیرون الانگاتوم بهدلیل داشتن صفات مورفولوژیک متمایز، از جمعیتهای مربوط به آگروپیرون کریستاتوم و آگروپیرون دسرتوروم قابل تشخیص هستند، اما برای تفکیک جمعیتهای مربوط به آگروپیرون کریستاتوم و آگروپیرون دسرتوروم بایستی از نشانگرهای مولکولی استفاده نمود.
دوره ۱۰، شماره ۲ - ( ۴-۱۳۹۸ )
چکیده
ذرت یکی از گیاهانی است که بهطور گسترده در سطح جهان بهدلیل سازگاری بالای آن برای تامین مواد غذایی انسان، دام و همچنین مواد خام محصولات صنعتی کشت میشود. تحقیق حاضر با هدف گروهبندی لاینهای خالص ذرت .LZea mays با استفاده از صفات آگرومورفولوژیک در راستای تولید بذر هیبرید صورت گرفت. ۱۰۰ لاین خالص ذرت هر کدام در ۶ گلدان به منزله ۶ تکرار کشت و در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی در فضای باز محوطه گلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه ارومیه در سال ۱۳۹۴ چیده شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد بین لاینها از نظر تمامی صفات مورد مطالعه تفاوت معنیدار وجود دارد. ضرایب همبستگی بالایی بین صفات مورد مطالعه مشاهده شد. بالاترین ضریب همبستگی بین صفت طول چوب بلال با وزن چوب بلال (۰/۸۲۲) مشاهده شد. تجزیه رگرسیون گامبهگام نشان داد صفات طول چوب بلال و وزن چوب بلال ۶۶/۴% تغییر عملکرد دانه را توجیه میکنند. در تجزیه کلاستر لاینها در چهار دسته گروهبندی شدند. بیشترین فاصله براساس روش ماهانالوبیس بین کلاسترهای ۲ و ۴ برابر ۲۸/۰۷ مشاهده شد. نتایج حاصل از گروهبندی براساس تجزیه به مولفههای اصلی موید نتایج تجزیه کلاستر بود. بهطور بالقوه ژنوتیپهای گروههای ۲ و ۴ میتوانند بهعنوان والدین واریتههای هیبرید و تولید جوامع در حال تفرق استفاده شوند.
دوره ۱۰، شماره ۲ - ( ۲-۱۴۰۰ )
چکیده
هدف از انجام این مطالعه شناسایی جمعیتهای مختلف مولدین میگوی سفید غربی پرورشی (Litopenaeus vannamei) و تأثیر آمیزشهای خویشاوندی و غیر خویشاوندی بر روی شاخصهای ژنتیکی و ضریب همخونی نتاج حاصل از آنها در نسل دوم بود. با توجه به منشاء مولدین نگهداری شده در مراکز تکثیر استان بوشهر با استفاده از روش ریزماهوراهای، پس از شناسایی جمعیتهای مختلف از میان سه ذخیره مولوکائی، هایهلث و هیبرید در نسل اول، شاخصهای ژنتیکی نتاج حاصل از آمیزشهای درون و برون گروهی آنها در نسلهای دوم بررسی شد. نتایج نشان داد که میزان تنوع ژنیتکی در ذخیرههای مولوکائی و هایهلث (۰۹/۰±۴۶/۰ و ۰۷/۰±۵۰/۰) بیشتر از ذخیره هیبرید (۰۶/۰±۳۸/۰) میباشد. میزان ضریب همخونی ذخیرههای مولوکائی، هایهلث و هیبرید به ترتیب ۱۴/۰، ۳۱/۰ و ۴۱/۰ بود. لیکن به دلیل فاصله ژنتیکی کم میگوهای ذخیره هیبرید و مولوکائی پس از ادغام آنها با همدیگر دو جمعیت مولوکائی، هایهلث به عنوان مولدین نسل اول معرفی شدند. در نسل دوم علیرغم بیشتر بودن میزان تنوع ژنتیکی در نتاج حاصل از آمیزشهای برون گروهی مولوکائی×هایهلث (۱۲/۰±۴۷/۰) و هایهلث×مولوکائی (۰۸/۰±۳۹/۰) نسبت به نتاج آمیزشهای درون گروهی مولوکائی×مولوکائی (۰۴/۰±۱۹/۰) و هایهلث×هایهلث (۰۳/۰±۱۱/۰) این مقادیر در مقایسه با نسل اول کاهش یافته بود. کمترین و بیشترین میزان ضریب همخونی به ترتیب مربوط به نتاج مولوکائی×هایهلث (۱۸/۰±۲۶۸/۰) و مولوکائی×مولوکائی (۱۴۵/۰±۸۵۳/۰) بود. با توجه به نتایج بدست آمده میتوان عنوان نمود که عدم اطلاع از شاخصهای ژنتیکی مولدین و آمیزشهای صورت گرفته میان افراد خویشاند عوامل اصلی کاهش شاخصهای ژنتیکی و پسروی ژنتیکی ناشی از افزایش ضریب همخونی در نسلهای بعدی میباشند.