---

منابع طبیعی بستر حیات و گنجینه ای ارزشمند است که از سالیان دور برای انسان به یادگار مانده است؛ استفاده بی رویه و نادرست از آن می تواند اثرات غیر قابل بازگشتی برای محیط زیست و ادامه زندگی ایجاد کند. در این میان خاک یکی از عناصر ارزشمندی است که مراقبت در حفظ آن مانند سایر عناصر برای ادامه حیات ضروری است. مطالعات زمین شناختی نشان می دهد که خاکی که امروزه در اختیار داریم حاصل میلیون ها سال است و مصرف بیرویه و از بین بردن منابع آن غیر قابل بازگشت است. یکی از حوزه هایی که می تواند در حفظ یا از دست رفتن منابع خاک و تخریب محیط زیست نقش موثری داشته باشد، حوزه معماری است. در این مقاله به بررسی یکی از قدیمی ترین و پرکاربردترین مصالح ساختمانی ساخته شده از خاک، یعنی آجر و نقش آن در حفظ یا نابودی منابع خاک و تاثیر آن بر محیط زیست شهر تهران می پردازیم. ساخت و تولید آجر با اینکه میراثی از گذشتگان ما است و موجب هویت بخشی به معماری ایرانی ما می باشد، میتواند موجبات بر هم زدن محیط زیست را از طریق برداشت بی رویه و غیر اصولی خاک فراهم کند.

---

در این بررسی تعداد ۲۰۰ نمونه بستنی سنتی از بستنی فروشی ها و قنادی های سطح شهرستان شهرکرد جمع آوری گردید و از نظر آلودگی میکروبی مطابق استاندارد ملی ایران مورد آزمایش قرار گرفت. تعداد ۱۰۰ نمونه دارای آلودگی بیش از حد مجاز (گرم/ ۱۰۵×۵<) از نظر شمارش کلی باکتری های مزوفیل هوازی بودند. تعداد ۱۱۴ نمونه آلودگی بیش از حد مجاز (گرم/ ۱۰۲<) به استافیلوکوکوس ارئوس نشان دادند. از نظر شمارش انتروباکتریاسه تعداد ۹۹ نمونه دارای آلودگی بیش از حد مجاز (گرم/ ۱۰۲<) بودند و در ۲ نمونه آلودگی به اشریشیا کلی مشاهده گردید. تعداد ۲۴ نمونه آلودگی بیش از حد مجاز (گرم/ ۱۰۳<) به باکتری باسیلوس سرئوس نشان دادند. همچنین در مورد لیستریا مونوسایتوژنز هیچ گونه مورد آلوده ای مشاهده نگردید.

---

شاخص­های خونی و بیوشیمیایی ماهی فیتوفاگ (Hypophthalmichthys molitrix) در مواجهه با دو غلظت تحت حاد (۶۵/۰ میلی‌گرم بر لیتر) و حاد (۲۵/۳ میلی‌گرم بر لیتر) کادمیوم طی ۹۶ ساعت در شرایط آزمایشگاهی بررسی شد. نتایج نشان داد که از میان شاخص‌های مورد بررسی هموگلوبین، هماتوکریت و گلبول­های قرمز و (Mean Corpuscular Volume)  MCV، به‌طور معناداری نسبت به زمان شروع آزمایش (گروه شاهد)، در هر دو غلظت کاهش یافتند (۰۵/۰p<) در حالی‌که تعداد گلبول­های سفید، (Mean Corpuscular Hemoglobin) MCH  و (Mean Corpuscular Hemoglobin Concentration) MCHC، گلوکز و کورتیزول نسبت به گروه شاهد افزایش معناداری را در هر دو سطح سمیت کم و زیاد (۰۵/۰p<)  نشان دادند. بررسی­ها نشان داد که غلظت­های کادمیوم در مدت کوتاه می­تواند سبب تغییرات برخی از شاخص‌های خونی و بیوشیمیایی در ماهی فیتوفاگ شود و برخی از این شاخص‌ها از جمله کورتیزول می‌تواند بیومارکر مناسبی در ردیابی اثرهای کادمیوم در نظر گرفته شود.

---

حذف رنگ از پساب‌های صنعتی به خصوص کارخانه‌های نساجی و رنگرزی همواره از اقدامات مهم برای کنترل آلودگی آن‌ها است. استفاده از جاذب‌های پلیمری روش موثر در حذف رنگ از پساب صنعتی است. در این پژوهش طراحی و ساخت نوعی جاذب بر پایه پلی‌وینیل‌الکل (PVA) با قابلیت مناسب برای جذب رنگزای مالاکیت از پساب‌های صنعتی گزارش شده است.
برای ساخت جاذب محلول %۴ از PVA در حضور عامل اتصال عرضی %۱۰ گلوتارآلدهید (GA) به ژل تبدیل شد. سپس با استفاده از پانچ به قطعات یکسان تقسیم شد. هیدروژل‌های پانچ شده درون خشک کن انجمادی متخلخل شدند. برای بهبود قابلیت جذب از نانوذرات گرافن و اکسید گرافن استفاده شد. میزان جذب زنگ‌زای مالاکیت توسط جاذب در زمان‌های مختلف اندازه‌گیری شد تا درصد بهینه هر یک از نانوذرات مشخص شود. همچنین تأثیر مولفه‌های زمان تماس جاذب و  نور UV بر روی میزان جذب آلودگی مورد بررسی قرار گرفت. در نهایت هم‌دماهای جذب و مطالعات ترمودینامیکی در دماهای مختلف بررسی گردید.
نتایج درصد جذب آلودگی توسط جاذب PVA/گرافن در زمان‌های مختلف نشان داد %۰,۵ میزان بهینه گرافن در ماتریس PVA است. این مقدار برای دی‌اکسید تیتانیوم معادل %۳ وزنی بود. درصد جذب، توسط جاذب بهینه در شرایط تاریکی نشان داد که یک دقیقه بعد از اضافه کردن جاذب، میزان جذب آلودگی حدود %۷۵ است که نشان‌دهنده قابلیت بالای این جاذب در جذب آلودگی مذکور بود. ساختار متخلخل جاذب توسط تصاویر SEM تایید گردید. با مقایسه ضریب همبستگی در هم‌دماهای لانگمویر و فروندلیچ مشخص شد هم‌دمای فروندلیچ مطابقت بهتری با یافته‌های این پژوهش دارد؛ به عبارت دیگر جذب رنگزای مالاکیت توسط جاذب ساخته شده به صورت چند لایه‌ای انجام شده است. مطالعات ترمودینامیکی نشان داد که با توجه به منفی بودن انرژی آزاد گیبس واکنش جذب رنگزای مالاکیت توسط جاذب ساخته شده خودبه‌خودی است.

 

---

بیان مساله: ساکنان مجتمع های مسکونی در مناطق شهری روزانه با انواع مختلف صداها روبرو هستند. بیشتر این صداها بخصوص در مراکز ترافیکی بسیار آزار دهنده و زجرآور است.
هدف: هدف تحقیق حاضر ارزیابی رضایت ساکنان مساکن محله راه ­آهن تبریز از منظر آسایش آکوستیکی محیطی می­باشد.
روش:  روش تحقیق حاضر توصیفی - تحلیلی با هدف کاربردی می باشد. جامعه آماری تحقیق ساکنان محله راه­آهن تبریز که برابر ۳۲۹۳۶ نفر می باشد. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران ۳۸۰ نفر بدست آمد. برای روایی سوالات از روایی صوری استفاده و برای پایایی از آلفای کرونباخ استفاده شد. برای تحلیل اطلاعات از روش معادلات ساختاری و تکنیک تاپسیس و اف- تاپسیس از نرم افزارSpss  و Amos استفاده گردید.
یافته ها و نتیجه گیری: نتایج نشان داد که در بین عوامل تاثیرگذار در آسایش آکوستیکی ساکنان محله راه آهن تبریز شاخص کالبدی بیشترین تاثیر را داشته و پس از آن شاخص های آکوستیک و اجتماعی اثرگذار بوده اند. همچنین نتایج نشان داد از نظر رتبه­ بندی کوی­ ها از نظر آسایش آکوستیکی به لحاظ آلودگی صوتی، کوی اتحاد بیشترین آلودگی صوتی رتبه اول و پس از آن کوی نیلوفر و شقایق بترتیب رتبه دوم و سوم بدست آوردند.
در نتیجه می­توان با طراحی مناسب و استفاده از فرم، نما و مصالح از نظر آکوستیک معماری در محله راه ­آهن تبریز تا حد زیادی از آلودگی صوتی کاسته و به ارتقا کیفیت آسایش آکوستیکی ساکنان کمک کرد.

---

یون فسفات از جمله آلاینده شیمیایی است که از طریق فاضلاب های شهری و صنعتی و زه آبهای کشاورزی وارد منابع آب های سطحی و زیر زمینی می شوند. هدف از این مطالعه بررسی حذف فسفات از پساب فاضلاب شهری توسط ریزجلبک های کلرلا ولگاریس Chlorella vulgaris و اسپیرولینا پلاتنسیس Spirulina platensis می باشد. به منظور بررسی حذف فسفات، ریزجلبک ها در شرایط آزمایشگاهی به ۳۵۰ میلی لیتر پساب فاضلاب شهری اضافه و طی دوره های ۸ روزه پرورش داده شدند بطوریکه وزن خشک روز اول کلرلا ولگاریس و اسپیرولینا پلاتنسیس به ترتیب در نمونه ها ۰۲/۰ و ۰۵/۰ گرم در لیتر بود. طی دوره رشد غلظت فسفات موجود در محلول آبی برای روزهای۱، ۴، ۶ و ۸ توسط روش استاندارد (APHA) اندازه گیری و با استفاده از دستگاه اسپکتروفتومتر Bio spec-۱۶۰۱قرائت گردید. بر اساس نتایج حاصل درصد حذف فسفات توسط کلرلا ولگاریس به ترتیب ۶۵/۴۰، ۰۱/۳۸، ۴۵/۲۴ و۲۱/۷۲ و اسپیرولینا پلاتنسیس به ترتیب۱۳/۲۰ ، ۰۱/۲۰، ۴۴/۱۰و ۷۹/۴۲ برای روزهای ۱ الی ۴، ۴ الی ۶، ۶ الی ۸ و ۱ الی۸ بود. وزن نهایی کلرلا ولگاریس و اسپیرولینا پلاتنسیس به ترتیب ۹۳/۳ و ۹۳/۱ گرم در لیتر بود و با افزایش رشد ریزجلبک ها فسفات بیشتری حذف می شود. از این تحقیق می توان نتیجه گرفت که جلبک ها توانایی بالایی در حذف فسفات از فاضلاب دارند و جلبک کلرلا ولگاریس توانایی بیشتری در کاهش فسفات از فاضلاب را دارد و می تواند برای کاهش فسفات در پساب تصفیه خانه های فاضلاب مورد استفاده قرار گیرد.

---

در مهندسی ژئوتکنیک زیست‌محیطی یکی از روشهای مؤثر در رفع انواع آلودگیها از خاک، استفاده از الکتروکینتیک است. اگرچه کائولینیت به‌علت بار منفی کم، قابلیت پایینی در جذب و نگهداری آلاینده‌های زیست‌محیطی دارد، لیکن حضور کربنات در خاکهای حاوی کائولینیت، می‌تواند باعث افزایش قابلیت نگهداری آلودگی در خاک شود. علی‌رغم تحقیقات وسیعی که در زمینه بازده روش الکتروسینتیک در رفع آلودگی از خاکهای مختلف انجام شده، تأثیر حضور کربنات بر راندمان رفع آلودگی به‌ویژه در مقیاس کارگاهی کمتر مورد پژوهش قرار گرفته است. در این تحقیق تأثیر حضور کربنات‌کلسیم بر فرایند رفع آلودگی فلزهای سنگین با استفاده از روش الکتروکینتیک، بر دو نوع خاک کائولینیت و خاک طبیعی بستر مرکز دفن زباله همدان در مقیاس آزمایشگاهی و کارگاهی مطالعه شده است. به نمونه کائولینیت مورد مطالعه مقادیر ۴، ۱۰، ۱۵، ۲۰، ۲۵، و ۳۰% کربنات اضافه شد. سپس با اضافه کردن درصدهای مختلف نیترات روی به‌عنوان منبع آلودگی، نمونه فوق تحت آزمایشهای الکتروسینتیک قرار گرفت. همچنین بر اساس مبانی تئوری و نیز مطالعات موجود، الکترود مقیاس کارگاهی طراحی، ساخته و سایت کارگاهی احداث و راه‌اندازی شد. نتایج مقیاس آزمایشگاهی، با رفع آلودگی به‌مدت ۱۰۰ روز بر نمونه خاک طبیعی بستر مرکز دفن زباله همدان در مقیاس کارگاهی، حاوی ۲۵۰۰ ppm یون روی تأیید شد. آزمایشهای انجام شده در مقیاس آزمایشگاهی و کارگاهی نشان می‌دهد که با افزایش درصد کربنات در خاک، راندمان روش الکتروسینتک به مقدار ناچیز ۵% محدود می‌شود.

---

در این پژوهش تأثیر سوسک دانه­خوار بزرگProstephanus truncatus (Horns) (Coleoptera: Bostrichidae)  روی ترکیبات غذایی ریشه و غده­های کاساوا، یام، سیب­زمینی شیرین و کوکویام در آزمایشگاه در دمای ۲۵ تا ۳۰ درجه سلسیوس و رطوبت نسبی ۷۰ تا ۹۰ درصد بررسی شد. بدین­منظور ۳۵ گرم از قطعات ریشه و غده­های کاساوا، یام، سیب­زمینی شیرین و کوکویام به­طور جداگانه در ظروف شیشه­ای به حجم ۹۵۰ میلی­لیتر قرار داده شد. این مواد توسط یک، دو و سه جفت حشرات بالغ آلوده شدند. این آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی در ۳ تکرار و در مدت ۹۰ روز انجام گرفت. در پایان آزمایش تعداد حشرات کامل شمارش شد و وزن پودر تولید شده و درصد کاهش وزن مواد انباری تعیین گردید. نتایج نشان داد که اختلاف معنی­داری میان تیمارها وجود دارد. درصد وزن ریشه در مدت ۹۰ روز به میزان قابل­توجهی کاهش یافت. در تیمار آلوده­سازی با ۲ جفت حشره مواد انباری بالاترین رطوبت را داشتند. در تیمار یک جفت حشره کم­ترین میزان پروتئین به ثبت رسید. درحالی­که تیمارهای آلوده با ۳ جفت حشره بالاترین درصد چربی را داشتند. تیمارهای شاهد غیرآلوده بیش­ترین میزان کربوهیدرات را داشتند. نتایج این پژوهش نشان داد که سوسک دانه­خوار بزرگ به­عنوان یک آفت مهم امنیت ریشه و غده­های ذخیره شده در انبار را تهدید می­نماید. به­طوری­که ارزش غذایی ریشه و غده­ها در انبارهای آلودهP. truncatus  به­شدت تحت تأثیر قرار می­گیرد.
 

---

امروزه آلودگی به یکی از چالشهای اصلی مدیریتی کشورها تبدیل شده است. بگونه‌ای که کشورها علاوه بر سیاستها و اقدامات در درون مرزهای خود، ساماندهی به بحث آلودگی را در حوزه بین‌المللی نیز دنبال می‌کنند. از جمله مصادیق آلودگی، آلودگی هواست که با توجه به ماهیت آن شیوع بیشتری داشته و در اکثر مناطق جهان کم و بیش محسوس می‌باشد. بدون شک تولید و انتشار آلودگی تابعی از فرایند رشد و توسعه اقتصادی کشورهاست. این موضوع در ادبیات اقتصادی (اقتصاد محیط زیست) در قالب منحنی زیست محیطی کوزنتس(EKC) دنبال می‌شود که در آن فرایند تخریب محیط‌زیست با توجه به ماهیت و مراحل مختلف رشد اقتصادی توضیح داده می‌شود. در این مطالعه تلاش می‌شود با استفاده از روش داده‌های تلفیقی (پانل)، اثر رشد اقتصادی بر آلودگی هوا در قالب فرضیه منحنی زیست محیطی کوزنتس برای ۶۷ کشور با گروه های درآمدی متفاوت (شامل ایران) مورد آزمون قرار گیرد. بدین منظور اثر رشد اقتصادی، جمعیت شهری، قوانین زیست محیطی، تعداد خودرو و درجه باز بودن اقتصاد بر میزان آلودگی هوا مورد بررسی قرار می‌گیرد . نتایج حکایت از بر‌قراری منحنی زیست محیطی کوزنتس در کشورهای مورد بررسی دارد.

---

نفت خام از چهار گروه ترکیبات اشباع، آروماتیک ها، رزین ها و آسفالتین ها تشکیل شده است. آلودگی نفتی اثرات جبران ناپذیری بر اکوسیستم دریا می گذارد. با توجه به آثار سوء آلاینده‌های نفتی بر محیط زیست دریایی، کنترل آنها در بنادر بسیار حائز اهمیت است. تجزیه زیستی مشتقات نفتی در محیط‌های آلوده موثرتر، قوی‌تر و از نظر اقتصادی مقرون به صرفه‌تر از روش‌های فیزیکوشیمیایی است. در این پژوهش از آب دریا و دوکفه ای های خلیج فارس جهت جداسازی باکتری های تجزیه کننده نفت خام، نمونه برداری شد. شمارش باکتری های تجزیه کننده و هتروتروف در نمونه های جمع آوری شده انجام گردید. باکتری های جداسازی شده با روش های بیوشیمیایی و مولکولی شناسایی شدند. حذف نفت خام با روش اسپکتروفتومتری و کروماتوگرافی گازی برای سویه های برتر مشخص گردید. نتایج این تحقیق نشان داد که که تراکم و تنوع باکتری‌های هتروتروف و تجزیه کننده نفت خام در دوکفه ای‌ Crassostrea gigas نسبت به محیط اطراف (آب دریا) بیشتر است. در این پژوهش در مجموع ۱۱ باکتری تجزیه کننده جداسازی شد. تعداد ۷ سویه شناسایی بیوشیمیایی شدند و دو سویه برتر تجزیه کننده بطور مولکولی شناسایی گردیدند که این سویه ها به جنس های Shewanella و Alcanivorax تعلق داشتند. این سویه ها در طی ۱۵ روز بیش از نیمی از نفت خام را تجزیه نمودند. از این باکتری ها می توان جهت پاکسازی مناطق دریایی آلوده به نفت البته با بررسی های میدانی بیشتر استفاده نمود.

---

در این تحقیق رسوبات سواحل مناطق قشم، بندرخمیر و بندرلافت در استان هرمزگان جهت تعیین میزان آلودگی فلزات سنگین سرب، نیکل، روی، آهن و مس بوسیله فرایندهای طبیعی و یا فعالیت های انسانی مورد بررسی قرار گرفتند. به منظور شناسایی آلودگی­های زیست محیطی ناشی از فلزات سنگین، نمونه برداری با بیلچه از رسوبات این مناطق جهت اندازه­گیری غلظت فلزات سنگین و  تعیین شاخص غنی­شدگی قرار گرفت. موقعیت نمونه ها به کمک دستگاه GPS تعیین و نمونه برداری از رسوبات سطحی (منطقه جزر و مدی) در ۳۰ ایستگاه در مناطق مورد مطالعه انجام شد. جهت تعیین غلظت فلزات سنگین از دستگاه جذب اتمی شعله استفاده شد. نتایج نشان داد که میانگین غلظت عناصر سنگین سرب، نیکل، روی، آهن و مس در تمام ایستگاه­های نمونه برداری با یکدیگر اختلاف معنی­داری را نشان می­دهد (P<۰,۰۵). بطوریکه از لحاظ غلظت عناصر مورد مطالعه منطقه قشم (مس: ۸۸/۱± ۷۶/۳۳ ، روی: ۷۵/۲± ۴۴/۸۵، سرب: ۲۳/۱± ۷۹/۳۱ ، نیکل: ۲۹/۲± ۱۷/۳۴  و آهن: ۲۱/۶۹۱± ۳۸۰۰۰ میکرو­گرم بر گرم) نسبت به مناطق بندرخمیر (مس: ۳۰/۲± ۸۴/۲۶، روی: ۱۲/۲± ۵۴/۷۷، سرب: ۳۷/۱± ۷۱/۲۴، نیکل: ۳۰/۱± ۸۲/۲۵   و آهن: ۴۸/۸۸۲± ۳۶۸۱۰  میکرو­گرم بر گرم) و بندرلافت (مس: ۴۲/۲± ۷۴/۲۲ ، روی: ۶۱/۲± ۲۲/۶۵ ، سرب: ۳۲/۱± ۹۳/۱۹  ، نیکل: ۰۶/۲± ۷۰/۲۱  و آهن: ۵۶/۱۰۱۴± ۳۵۵۶۰  میکرو­گرم بر گرم) از آلودگی بالاتری برخوردار بود. همچنین نتایج نشان داد که فاکتور غنی­شدگی فلزات در تمامی نمونه­های رسوب کم می­باشد و از لحاظ شاخص ژئوشیمیایی مولر، درجه آلودگی خاک در رده خاکهای غیر­آلوده می­باشند.

---

توسعه اقتصادی به عنوان یک رکن اساسی در مجموعه سیاست های هر کشور، از یک سو با صنعت، تکنولوژی و از سویی دیگر با آلودگی های زیست محیطی ارتباطی نزدیک دارد. تجربه کشورهای توسعه یافته نشان می دهد که پی گیری هدف توسعه اقتصادی با تأکید بر بخش صنعت و بهره برداری غیرمسئولانه از محیط زیست، توسعه پایدار را با مخاطرات جدی مواجه می سازد. آلودگی هوا از جمله مشکلات زیست محیطی است که با صنعتی شدن و افزایش مصرف انرژی شدت یافته است. با توجه به نقش اساسی بخش صنعت در روند توسعه کشورهای در حال توسعه، رابطه میان فعالیت های صنعتی و میزان آلودگی ناشی از بخش صنعت از اهمیت فراوانی برخوردار است. از این رو، این مطالعه با هدف تعیین رابطه میان فعالیت های صنعتی و آلودگی هوا در صنایع تولیدی ایران و به کمک داده های تابلویی برای دوره ۸۶-۱۳۷۴ انجام گرفته است. نتایج بررسی نشان می دهد که آلودگی هوا تابعی مثبت از مصرف انرژی، حجم فعالیت های صنعتی و حجم سرمایه فیزیکی و نیز تابعی منفی از بهره وری نیروی کار، قیمت سوخت های فسیلی و شدت مهارت نیروی انسانی است.

---

---

با توجه به اهمیت محیط زیست و با توجه به کمبودها در زمینه روش های تحلیلی برای سیاست گذاری¬های زیست محیطی، در این مطالعه به برآورد قیمت های سایه ای آلاینده های هوا در نیروگاه های کشور پرداخته شده و محاسبه قیمت های سایه ای با استفاده از روش تابع مسافت نهاده انجام گرفته است. متوسط قیمت سایه ای آلاینده های اکسیدهای نیتروژن و اکسیدهای گوگرد به ترتیب برابر با ۹/۱۴۹۹۰ و ۳/۱۷۶۸۷ ریال به ازاء هر یک کیلوگرم آلاینده اکسیدهای نیتروژن و اکسیدهای گوگرد منتشرشده به محیط زیست به دست آمد. قیمت سایه ای آلاینده ها در این مطالعه، بیش از آنچه توسط سازمان حفاظت محیط زیست و بانک جهانی ارائه شده، می باشد. لذا پیشنهاد می شود که خسارت اخذ شده بر اساس قیمت سایه ای آلاینده ها تعیین گردد تا خسارت با میزان زیان وارده تطابق داشته باشد.

---

یکی از روش‌های نوین پاکسازی آب‌های زیرزمینی آلوده به ترکیبات نفتی، استفاده از ترکیبات آزادکننده اکسیژن است. این ترکیبات می­توانند با آزاد کردن رادیکالهای آزاد، آلاینده را به صورت شیمیایی تخریب کنند و یا با اکسیژن رسانی به بستر آب زیرزمینی، ضمن تحریک میکروارگانیسم های بومی، منجر به حذف زیستی آلاینده شوند. در پژوهش حاضر، نانوذرات پراکسید کلسیم (CaO_۲) جهت تأمین اکسیژن مورد نیاز برای رشد و فعالیت میکروارگانیسم‌های ساکن آب زیرزمینی در آزمایش‌های ناپیوسته به­کاربرده­شد و تأثیر عوامل مختلف همچون میزان نانوذرات در آب، دما و pH بر عملکرد نانوذرات در حذف آلاینده مدل (نفتالین) در غلظت اولیه ppm ۲۰ مطالعه شد. نتایج نشان داد که در حضور mg/L ۴۰۰ از نانوذرات CaO_۲ و در دمای ^oC  ۰,۵± ۳۰و pH اولیه خنثی، جمعیت میکروبی آب زیرزمینی به بالاترین حد خود رسید و با حفظ شرایط خنثی و یا جلوگیری از افزایش یا کاهش شدید pH، ۱۰۰‌% نفتالین محلول به طور کامل پس از ۲۰ روز حذف شد. همچنین، نفتالین در pHهای ۳، ۴/۷ و ۱۲ و دمای ^oC ۰,۵± ۱۵به ترتیب در روزهای ۲، ۲۰ و ۳۰ به طور کامل از نمونه‌ها حذف شد که نشان­دهنده غالب و سریع بودن واکنش اکسیداسیون شیمیایی در شرایط اسیدی است. در دماهای۰.۵± ۱۵ و ^oC ۰,۵±۳۰ نیز آلاینده در روزهای ۲۰ و ۱۵ از آب زیرزمینی به طور کامل حذف شد. در عین حال با کاهش دما به ^oC ۴ به جهت افت فعالیت میکروبی و سرعت واکنشهای شیمیایی، تنها ۷۵‌% از آلاینده طی ۳۰ روز بررسی، حذف شد.

---

چکیده نحوه تولید و عرضه بستنی سنتی به گونه ای است که احتمال آلودگی میکروبی آن بالا بوده و می تواند منجر به مسمومیت های غذایی شود. به همین دلیل در این مطالعه، به بررسی قابلیت مصرف و وضعیت میکروبی بستنی های سنتی عرضه شده در شهر تهران در سه سال ۸۷ تا ۸۹ پرداخته شد. در این مطالعه مقطعی توصیفی تحلیلی، آلودگی های میکروبی نمونه های بستنی سنتی که طی بازرسی های روتین از مراکز عرضه مختلف شهر تهران در سه سال ۸۷ تا ۸۹ به آزمایشگاه معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ارسال شده بود، مورد بررسی قرار گرفت. آلودگی های میکروبی مورد بررسی عبارت بودند از شمارش کلی مزوفیل و آلودگی با انتروباکتریاسه، اشریشیاکلی، استافیلوکوکوس اورئوس و کپک. آزمایشات با استفاده از استاندارد ملی مربوط به هر یک از میکروارگانیسم ها انجام شد. در نهایت علاوه بر بدست آوردن داده های توصیفی، با استفاده از آزمون کای اسکوئر با سطح معنی داری ۰۵/۰< P به مقایسه آلودگی ها بین فصول و سالهای مختلف پرداخته شد.در این بررسی، ۹۴ درصد بستنی های سنتی مورد مطالعه از نظر مطابقت با استانداردهای ملی، غیر قابل مصرف بودند. شمارش کلی مزوفیل هوازی در ۱/۸۸٪، آلودگی با انتروباکتریاسه در ۱۰۰٪ و آلودگی با کپک در ۷۳٪ نمونه ها بیش از حد مجاز بود و ۶/۲۳٪ و ۴٪ بستنی ها به ترتیب از لحاظ آلودگی با اشریشیاکلی و استافیلوکوکوس اورئوس مثبت بودند. درصد بستنی های آلوده به استافیلوکوکوس اورئوس در ۶ ماه اول سه سال ۸۷ تا ۸۹ با هم دارای اختلاف معنی دار بود. هیچگونه اختلاف معنی دار دیگری بین دوره های زمانی مورد مقایسه مشاهده نشد و این بررسی بهبودی در وضعیت میکروبی بستنی سنتی در طول زمان نشان نداد. عدم قابلیت مصرف و بار زیاد میکروبی بستنی های سنتی احتمالاً نشانه شرایط غیر بهداشتی تولید و مصرف آنهاست. بکارگیری قوانین بهداشتی و اعمال نظارت کافی بر روند تولید تا عرضه این محصول، برای کاهش خطر انتقال آلودگی ها از این نوع بستنی ضروری است.  

---

اهمیت گونه‌های حرا در دنیا غیر قابل انکار است و کاشت مصنوعی حرا یک راه حل مطلوب در راستای حفاظت از گونه‌های حرا است. درختان حرا خدمات اکولوژیک حیاتی به ما ارائه می‌دهند و یکی از اصلی ترین ویژگی‌های آنها، پالایش زیستی فلزات سنگین است. در تحقیق حاضر اثرات کاشت درختان حرا در پارک ولایت بندرعباس بر آلودگی، جذب و ریسک اکولوژیک فلزات سنگین آرسنیک، مس، آهن، نیکل، سرب، وانادیوم و روی در رسوبات سطحی آن منطقه بررسی شد. بر این اساس، ۳۰  نمونه رسوب از دو منطقه‌ نمونه­برداری موازی دارای حرا و فاقد حرا تهیه شد و هر منطقه نمونه­برداری شامل بخش‌های بالا، میانه و پایین بود. در آزمایشگاه نمونه‌ها پس از خشک شدن توسط آون با الک ۶۳ میکرونی الک و در محلول هیدروکلریک اسید و نیتریک اسید هضم شدند. غلظت فلزات سنگین آرسنیک، مس، آهن، نیکل، سرب، وانادیوم و روی توسط دستگاه ICP مشخص گردید. فاکتورهای مورد بررسی، ریسک اکولوژیک خطرناکی را برای آرسنیک و سرب نشان دادند که ریسک بالاتری در نمونه‌های بدون حرا مشاهده شد. مقایسه‌ نتایج با سطوح راهنمای رسوب و دیگر مطالعات غلظت خطرناک آرسنیک را نشان دادند. ضرایب همبستگی پیرسون نشان داد که حرای مصنوعی تأثیر معنی­ داری بر الگوی جذب فلزات سنگین داشته است (p-Value < ۰,۰۵). آنالیز مولفه‌های اصلی (PCA) نشان داد که آرسنیک و سرب غالباً از نشت محصولات نفتی و پساب‌های صنعتی منشاء می‌گیرند درحالیکه مس، آهن، نیکل، وانادیوم و روی غالباً منشاء طبیعی و زمین شناسی دارند.

---

فرایند پاکسازی خاک های آلوده به آلاینده های فلز سنگین، از چالش­های متداول مراکز تحقیقاتی و اجرایی در بسیاری از کشورهای صنعتی است. یکی از روش­های متداول رفع آلودگی از خاک ها، شستشوی خاک با استفاده از معرف­های کی­لیت­کننده از جمله EDTA بوده است. علی رغم تحقیقات وسیعی که در خصوص فرآیند اندرکنش EDTA و خاک های رسی آلوده انجام شده است، بهینه سازی فرآیند رفع آلودگی، از خاک های با سطح مخصوص زیاد، کمتر مورد توجه قرار گرفته است. هدف این تحقیق، مطالعه امکان بهینه سازی روش استفاده از EDTA در رفع آلودگی سرب از بنتونیت، با تاکید بر متغیرهای تعداد دفعات شستشو با محلول کی­لیت­کننده، pH سیستم، و میزان استخراج فلز سنگین سرب از بنتونیت، بوده است. جهت دستیابی به هدف فوق، نمونه های بنتونیت، به طور مصنوعی با محلول نیترات سرب در غلظت­های مختلف آلوده شد و پس از خشک شدن در معرض غلظت­های متفاوت EDTA قرار گرفت و میزان رفع آلودگی از بنتونیت اندازه گیری شد. نتایج نشان می­دهد که میزان استخراج سرب توسط EDTA، تقریباً در تمامی حالات، برابر با غلظت محلول کی­لیت­کننده است. همچنین، بر اساس نتایج به دست آمده، میزان استخراج سرب توسط EDTA تنها وابسته به نسبت بین غلظت­های محلول شستشو و آلاینده موجود در خاک( ) است و به تغییرات  pHسوسپانسیون، ناشی از تغییر غلظت آلاینده یا محلول EDTA، وابسته نیست. این مسئله بیان می کند که بافرینگ قابل توجه بنتونیت، در مقایسه با دیگر متغیرهای ذکرشده، تأثیر کمتری در فرآیند اندرکنش EDTA و بنتونیت آلوده داشته است.

---

اقتصاد سایه­ای، بخش مهم و انکار­ناپذیر اقتصاد تمام کشورها بخصوص کشورهای در حال توسعه است. اکثر واحدهای فعال در این بخش از اقتصاد، دارای اثرات جانبی منفی زیست­محیطی می باشند. با توجه به طرح مباحث توسعه پایدار و فشارهای جهانی رو به رشد به منظور اتخاذ سیاست هایی در جهت حفظ و حمایت از محیط­زیست، توجه به عواملی که سلامت محیط­زیست را در معرض تهدید قرار می دهد، از اهمیت جدی برخوردار می باشد.                 مقاله حاضر ضمن اینکه برای نخستین بار  به بررسی تأثیر متغیرهای شاخص سیاسی و نسبت جمعیت فعال به کل جمعیت بر متغیر پنهان اقتصاد سایه­ای می­پردازد، اولین مطالعه­­ای است که علاوه بر بررسی اثرات مستقیم متغیرهای علی اقتصاد سایه­ای، به بررسی اثر برهم­کنش این متغیرها بر روی متغیر پنهان اقتصاد سایه­ای به منظور تخمین روند و حجم آن با کاربرد نرم­افزار مدل­سازی لیزرل می­پردازد؛ و با توجه به اینکه در ایران، موضوع اثرات منفی فعالیت­های اقتصاد سایه­ای روی محیط­زیست تا کنون مورد توجه قرار نگرفته و در سایر کشورها نیز ادبیات موجود در این حوزه بسیار محدود بوده و عمدتاً مباحث به صورت کلی و نظری مطرح شده است، برای اولین بار به بررسی ارتباط اقتصاد سایه­ای و آلودگی هوا پرداخته است. نتایج حاصل از مطالعه حاضر مبین این است که میانگین نسبت حجم اقتصاد سایه­ای به تولید ناخالص داخلی طی دوره مورد بررسی (۱۳۸۶-۱۳۵۴) معادل ۲۵/۱۲ درصد بوده و به طور متوسط، به ازای هر یک واحد افزایش در  اندازه اقتصاد سایه­ای، آلودگی هوا به مقدار ۱۷/۰ درصد افزایش می­یابد.

---

سیستم تولید همزمان سرما، گرما و برق، با بازیافت گرمای هدر رفته از محرک، گرما و سرمای مورد نیاز تامین می شود. در این پژوهش، سیستم تولید همزمان نسبت به سیستم رایج برای ساختمان¬های مسکونی در آب و هوای تهران، از نظر دو معیار صرفه¬جویی مصرف انرژی و کاهش انتشار آلودگی مقایسه شده است. حالت طراحی سیستم تولید همزمان در این بررسی، طراحی براساس بیشینه برق یا گرمای مورد نیاز و بزرگترین مستطیل برق یا گرمای مورد نیاز می¬باشند.برای ساختمان مسکونی پنج و یازده طبقه، طراحی سیستم تولید همزمان براساس بزرگترین مستطیل برق، بزرگترین مستطیل گرما و بزرگترین برق مورد نیاز بهترین طراحی¬ها می¬باشند. در صورتی که برای تامین سرما چیلر الکتریکی به همراه چیلر جذبی به کار گرفته شود، کارایی قابل توجهی نسبت به سیستم رایج دارند. در بهترین حالت مقدار ۱۳% در مصرف سوخت و ۱۲% از انتشار آلودگی کاسته می¬شود. در حالتی که فقط چیلر جذبی به کار گرفته شود نسبت به سیستم رایج، مصرف سوخت و انتشار آلودگی بیشتر می¬شود. در این حالت بدترین استراتژی نیز بزرگترین برق و گرمای می¬باشند.در بدترین حالت مقدار ۳۹% مصرف سوخت و ۵۶% انتشار آلودگی افزایش می¬یابد. بازگشت سرمایه برای ۱۱طبقه ۵/۵ و برای ۵طبقه ۷ سال بدست آمده است.