۱۲ نتیجه برای تحقیق و توسعه
دوره ۱۰، شماره ۱ - ( ۱-۱۳۸۵ )
چکیده
مقاله حاضر در دو بخش با توجه به اهمیت و راهکارهای موجود برای سنجش فعالیتهای علمی و پژوهشی، چارچوبی را جهت سنجش نوآوری در سطح ملی ارائه می‌دهد. بخش اول به بررسی و مرور ادبیات سنجش تغییرات تکنولوژیک اختصاص دارد. در این بخش ابتدا در مورد زیر بنای تئوریک تغییر تکنولوژیک بحث میشود. در قسمت بعدی سنجش تحقیق و توسعه بعنوان قدیمی‌ترین شاخص فعالیتهای علمی و پژوهشی تشریح می‌گردد؛ سپس با توجه به نارساییهای سنجش تحقیق و توسعه و واقعیتهای غیر خطی اقتصاد نوین سنجش نوآوری بعنوان تازه ترین راهکار برای سنجش فعالیتهای تکنولوژیک معرفی میشود و در ادامه رویکردهای متداول سنجش نوآوری در سطح ملی تشریح شده و دو رویکرد طبقه‌بندی سیاست تکنولوژی در قسمت نهایی بخش اول بحث میشود.
در بخش دوم مقاله با استفاده از تحقیق پیمایشی، چارچوب مناسب جهت سنجش نوآوری در سطح ملی پیشنهاد می‌گردد. در این بخش ابتدا به روش شناسی تحقیق پرداخته میشود و در ادامه با توجه به توانمندیها و قابلیتهای هر یک از رویکردهای متداول سنجش نوآوری در سطح ملی، رویکرد مناسب انتخاب می شود؛ سپس با استفاده از رویکرد مستقیم طبقه‌بندی سیاست تکنولوژی، جایگاه فعالیتهای نوآورانه کشور تعیین میشود؛ در قسمت بعدی از بین شاخصهای متداول سنجش نوآوری در سطح ملی، شاخصهایی که با توجه به مقتضیات ملی و جایگاه فعالیتهای نوآورانه کشور مناسب می‌باشند، شناسایی می گردند. در ادامه امکان محاسبه شاخصهای متداول سنجش نوآوری با توجه به وضعیت موجود کشور بررسی می شود و در نهایت با توجه به نتایج حاصل از تحقیق پیمایشی، در قسمت نتیجه‌گیری شاخصهای مناسب و امکانپذیر برای سنجش نوآوری در سطح ملی پیشنهاد می‌شوند.
ابوالفضل شاه آبادی، طیبه خاتمی،
دوره ۱۳، شماره ۱ - ( ۲-۱۳۹۲ )
چکیده
موضوع خوداشتغالی بخصوص برای جوامعی که نرخ بیکاری بالایی دارند می تواند موضوعی مهم تلقی شود. این مطالعه به دنبال بررسی عوامل تعیین کننده خوداشتغالی در سطح استان های ایران طی دوره زمانی ۱۳۸۵ -۱۳۷۵ با استفاده از روش پانل دیتا است. نتایج برآورد بیانگر آن است که متغیرهای نرخ بیکاری هر استان، سهم جمعیت ۶۵- ۱۵ ساله از کل جمعیت و سهم هر استان از تولید ناخالص داخلی کشور در معادله خوداشتغالی، از لحاظ آماری معنی دار نمی باشند، اما متغیرهای نسبت جمعیت شهری به کل جمعیت هر استان با ضریب منفی، سهم مخارج تحقیق و توسعه کشور از تولیدناخالص داخلی هر سال با ضریب مثبت و نرخ باسوادی کشور با ضریب مثبت، از لحاظ آماری معنی دارند.
مصطفی عماد زاده، کریم آذربایجانی، سعید صمدی، مسعود صادقی،
دوره ۱۳، شماره ۳ - ( ۶-۱۳۹۲ )
چکیده
چکیده
فناوری های مهارت محور، بهره وری و بازده تولید را افزایش داده و بدین وسیله از تورم می کاهند وبر درآمدها می افزایند. از سوی دیگر، مهارت های انسانی برای اجرا، تطبیق و استفاده فیزیکی و عملی از فناوری های جدید و وارداتی لازم بوده و نقش مکمل آن را دارد.
هدف این مطالعه، ارزیابی رابطه انباشت سرمایه تحقیق و توسعه داخلی و واردات فناوری با نیروی کارماهر و غیرماهر ایران در دوره زمانی ۱۳۵۰-۱۳۸۵ می باشد. بدین منظور، با به کارگیری تابع هزینه ترانسلوگ و روش رگرسیون های ظاهراً نامرتبط برآورد لازم صورت پذیرفته است.
بر اساس نتایج به دست آمده، فناوری و سرریز آن مکمل نیروی کارماهر و جانشین نیروی کار غیرماهر می باشد. همچنین نتایج این تحقیق بیان کننده رابطه مکملی سرمایه با نیروی کارماهر و جانشینی آن با نیروی کار غیرماهر است.
مصطفی دین محمدی، امیر جباری،
دوره ۱۳، شماره ۴ - ( ۱۰-۱۳۹۲ )
چکیده
هدف از این مقاله، نقد و بررسی هدفگذاری کمی مخارج تحقیق و توسعه در قانون برنامه پنجم و سیاستهای اجرایی علمی و فناوری است. در این مقاله با توجه به شواهد نظری و مطالعات تجربی مجموعه عوامل توضیح دهنده و اثرگذار بر تحقیق و توسعه شناسایی و مدل سازی شده است.
نظام حقوق مالکیت معنوی و درجه کارآمدی دولت در تعریف، تضمین و اجرای حقوق مالکیت، ساختار های صنعتی و فناوری اقتصاد، درجه باز و رقابتی بودن اقتصاد، ساختار و وزن بنگاه های بزرگ مقیاس در تحقیق و توسعه، نوع تأمین مالی مخارج تحقیق و توسعه توسط بنگاه های تجاری، دولت و یا بخش خارجی و ساختار تابع تولید تحقیق و توسعه و جریان نهاده ها و ستانده های حاصل از آن، از اصلی ترین متغیرهای درونزای تعیین کننده مخارج تحقیق و توسعه در هر اقتصادی است.
مقایسه تطبیقی عوامل اصلی اثر گذار بر شدت تحقیق و توسعه در ایران در مقایسه با متوسط سازمان کشورهای همکاری و توسعه (OECD)، نشان می دهد که ظرفیت های ملی جذب مؤثر مخارج تحقیق و توسعه در ایران به طور متوسط کمتر از ۲۰ درصد متوسطOECD است. شواهد نشان می دهد که بخش عمده تحقیق و توسعه در ایران برونزا و با اعتبارهای تحقیقی دولتی تعیین می شود. بالطبع نمی توان انتظار زیادی برای کارآیی مخارج انجام شده نیز داشت؛ چرا که متناسب با ظرفیت های ملی جذب تحقیق و توسعه در اقتصاد، تأمین و جذب نشده است.
با توجه به آسیب شناسی به عمل آمده، سه پیشنهاد اصلاحی مشخص برای اصلاح سیاست های تحقیق و توسعه برنامه پنجم در جهت کارآمدی و افزایش بازدهی مخارج صرف شده ارائه شده است. در پیشنهاد مهم اول، عنوان شده است که هدفگذاری مخارج تحقیق و توسعه مؤثر از تولید ناخاص ملی در پایان برنامه به ۵/۱ درصد در سال برسد. قید شده است تغییر نگرش بنیادی به موضوع اعتبارات پژوهشی در جهت محوریت بنگاه ها و بخش غیر دولتی برای کارآمد سازی منابع مصروف شده الزامی است.
پیشنهاد دوم، بر تکیه و اصلاح سیاست های نرم افزاری تحقیق و توسعه استوار شده است. نظام پژوهشی در ایران به مؤلفه های سخت افزاری و شاخص های کمی نظیر بودجه و امکانات، ساختار و تشکیلات و در بعد محصول صرفاً تولیدات سخت افزاری سطح اول تحقیق و توسعه یعنی مقالات چاپ شده و امثال آنها توجه فراوانی دارد. به همین جهت پیشنهاد شده است مؤلفه های نرم افزاری تحقیق و توسعه نظیر نظام حقوق مالکیت، نظام سیستم ابداعات ملی، نظام یادگیری ملی، نظام انگیزش و پاداش، ارزیابی کارآمدی، بازار پژوهش و رابطه تعاملی تحقیق و توسعه با مؤلفه های رقابت ناپذیری اقتصاد مورد توجه برنامه قرار گیرد.
پیشنهاد سوم ناظر بر توسعه نطام آمار و اطلاعات تحقیق و توسعه در ایران است.
فرهاد خدادادکاشی، منصور زراء‌نژاد، رضا یوسفی حاجی آباد،
دوره ۱۳، شماره ۴ - ( ۱۰-۱۳۹۲ )
چکیده
هدف تحقیق حاضر، بررسی اثرات ساختار بازار بر نوآوری و تحقیق و توسعه در صنایع کارخانه ای ایران است. برای این منظور داده های ترکیبی[۱] صنایع کارخانه ای ایران بر اساس طبقه بندی استاندارد بین المللی فعالیت های صنعتی [۲] جمع آوری و با استفاده از سیستم معادلات همزمان و روش حداقل مربعات دو مرحله ای با جزء خطا [۳]، اثرات متقابل سطح تمرکز، نوآوری و تحقیق و توسعه، تبلیغات و سودآوری در رشته فعالیت های مختلف صنعتی، طی سال های ۱۳۸۶- ۱۳۷۵مورد ارزیابی قرار گرفته است.
در مجموع، نتایج تحقیق نشان می دهد که سطح تمرکز، اثرات معناداری بر سطح نوآوری و تحقیق و توسعه در صنایع کارخانه ای ایران داشته و رابطه معکوس میان سطح تمرکز و نوآوری و تحقیق و توسعه برقرار است. همچنین، با افزایش سودآوری، از سطح تحقیق و توسعه این صنایع کاسته شده است. بررسی عوامل مؤثر بر ساختار صنایع کارخانه ای نشان می دهد که اگر چه سطح نوآوری و تحقیق و توسعه بر ساختار این صنایع مؤثر نبوده است، اما سودآوری و عملکرد برتر بنگاه ها عاملی مؤثر بر سطح تمرکز آنها و نیز تبلیغات از دیگر پارامترهای مؤثر بر این ساختار بوده است.
برآورد پارامترهای اثر گذار بر سودآوری رشته فعالیت های صنعتی، نشان از عدم تأثیرگذاری پارامتر ساختاری تمرکز و رفتار نوآورانه و تحقیق و توسعه بر عملکرد صنایع دارد. نتایج تخمین معادله تبلیغات نیز نشان می دهد که افزایش تمرکز بازاری باعث کاهش سطح تبلیغات شده، اما رفتار نوآورانه بنگاه ها سطح تبلیغات آنها را افزایش داده است. از طرف دیگر، اثرات تاخیری و انباشته شده تحقیق و توسعه، وجود رابطه معکوس میان سطح تمرکز و تحقیق و توسعه را مورد تأیید قرار می دهد.
[۱]. Panel Data
[۲]. International Standard Industrial Classification
[۳]. Error Component Two-Stage Least Squares
فرهاد خداداد کاشی، منصور زراء نژاد، رضا یوسفی حاجی اباد،
دوره ۱۵، شماره ۳ - ( ۸-۱۳۹۴ )
چکیده
هدف تحقیق حاضر، بررسی اثرات متقابل سطح تمرکز بازار، سودآوری، تحقیق و توسعه و تبلیغات در صنایع کارخانه‌ای ایران است. برای این منظور داده‌های فصلی صنایع‌کارخانه‌ای ایران بر اساس طبقه‌بندی استاندارد بین المللی فعالیتهای صنعتی (ISIC)[۱] جمع‌آوری و با استفاده از الگوی تصحیح خطای برداری (VECM)،[۲] اثرات متقابل عناصر مختلف ساختاری، رفتاری و عملکردی بازار، در رشته فعالیتهای مختلف صنعتی، طی سال‌های ۸۶-۱۳۷۵ مورد ارزیابی قرار گرفته است. در مجموع نتایج تحقیق نشان می‌دهد که نوآوری و تحقیق و توسعه در صنایع کارخانه‌ای ایران با سطح تمرکز و سودآوری صنایع در بلندمدت ارتباط دارد، اگر چه نمی‌توان فرضیه عدم تأثیرگذاری تبلیغات به عنوان یک متغیر رفتاری را بر تحقیق و توسعه رد کرد. با توجه به معنی‌داری ضرایب تعدیل متغیرهای ساختاری و عملکردی بازار در بردار همگرایی، فرضیه برونزایی ضعیف این متغیرها را نمی‌توان پذیرفت و لذا همانگونه که تمرکز و سودآوری صنایع بر تحقیق و توسعه اثر بلندمدت دارند، از این عنصر نیز در بلندمدت اثرپذیر خواهند بود. از طرف دیگر،سطح تمرکز و سودآوری می‌‌توانند حدود۵۰ درصد تغییرات نوآوری و تحقیق و توسعه را توضیح دهند، اما در بلندمدت سودآوری نسبت به تمرکز سهم بیشتری در توضیح این نوسانات دارد. لذا می‌توان گفت که در بلندمدت عنصر عملکرد بیشترین سهم در توضیح تغییرات عنصر رفتاری بازار را دارد که با دیدگاه مکتب شیکاگو سازگارتر است.
[۱]. International Standard Industrial Classification [۲]. Vector Error Correction Model
کریم اسلاملوئیان، علی حسین استادزاد،
دوره ۱۶، شماره ۱ - ( ۳-۱۳۹۵ )
چکیده
هدف این مطالعه، برآورد انواع تابع تولید در ایران با تأکید بر نقش انرژی و سرمایهگذاری در تحقیق و توسعه (R&D) برای کشور ایران با روش الگوریتم ژنتیک طی دوره ۱۳۵۷تا۱۳۸۹میباشد. پس از برآورد انواع توابع تولید شامل CES،GPF، کاب- داگلاس، ترنسندنتال، ترانسلوگ و تعمیم یافته خطی، تابع مناسب برای ایران انتخاب می گردد. این توابع عمدتاً غیر خطی بوده و برآورد آنها مستلزم داشتن حجم نمونه بزرگ است. به علاوه در اقتصاد سنجی مرسوم، برآوردها عمدتاً از طریق حداقل کردن مجموع مجذور خطا (RSS) صورت می گیرد. مطالعات نشان داده اند که این روش نسبت به روش "حداقل سازی کمترین مقدار مطلق انحراف" ( ) از کارآیی کمتری برخوردار است. با توجه به محدودیت های ناشی از تکنیک های مرسوم اقتصاد سنجی، استفاده از روش ( ) کمتر مورد توجه می باشد. برای غلبه بر مشکلات فوق در این مطالعه برای اولین بار در ایران، با استفاده از روش هوشمند تکاملی الگوریتم ژنتیک و با حداقل سازی مقدار مطلق انحراف، توابع تولید برآورد شده است. نتایج نشان می دهد که تابع تولید ترانسلوگ نسبت به سایر توابع برای ایران مناسب تر است. بر اساس نتایج،۱۰ درصد افزایش در نهاده انرژی، تولید را به میزان ۳/۷ درصد افزایش می دهد. درحالی که افزایش ۱۰ درصدی در مخارج R&D، منجر به افزایش ۶/۲ درصدی در تولید می گردد. علاوه بر این، نشان داده می شود که تکنولوژی تولید در ایران بعد از جنگ تحمیلی دارای ویژگی بازده صعودی نسبت به مقیاس بوده است. بنابراین، به نظر می رسد که ساخت الگوهای رشد برای اقتصاد ایران با فرض تابع تولید با تکنولوژی بازده ثابت نسبت به مقیاس باید (حداقل برای دوره بعد از جنگ تحمیلی) با تامل بیشتری صورت گیرد.
دوره ۱۹، شماره ۲ - ( ۶-۱۳۹۴ )
چکیده
سرعت بالای تغییرات فناوری، کمبود تجهیزات، ابزارآلات و آزمایشگاه‌های تخصصی و ضعف دانش فنی و مهارت‌ها از عمده ترین مشکلات پیش روی مدیران تحقیق و توسعه میباشد. برون‌سپاری تحقیق و توسعه یکی از روش‌های نوین مدیریت میباشد که در مواجه با‌این کاستی‌ها و محدودیت‌ها، جایگاه خاصی را به خود اختصاص داده است. همزمان با منافع و مزایایی که‌این روش برای سازمان‌ها به ارمغان آورده است، ریسک‌ها و مخاطراتی را نیز با خود به همراه داشته است. از‌اینرو اجرا و پیاده- سازی مدیریت ریسکهای برون‌سپاری تحقیق و توسعه، موضوع مهمی است که نبایستی مورد غفلت قرار گیرد. الگوهای مختلفی برای مدیریت ریسک ارائه شده است که استاندارد PMBOK از معرفترین آنها میباشد. در‌این تحقیق که به منظور شناسایی و ارزیابی کمی ریسکهای برون‌سپاری تحقیق و توسعه صورت می‌گیرد، از‌این الگو استفاده شده و منبع اصلی جهت جمع آوری اطلاعات، افراد خبره و صاحب نظر بوده است. با جمع آوری اطلاعات و تحلیل آنها در قالب پرسشنامه اول، ریسکهای برون‌سپاری تحقیق و توسعه شناسایی شده و ساختار سلسله مراتبی ریسک‌ها بر اساس دسته بندی مناسبی ارائه شده است. در مرحله بعدی با تحلیل داده‌های جمع آوری شده از پرسشنامه دوم و با استفاده از سیستمهای فازی، دانش ضمنی افراد در ارزیابی کمی ریسکهای برون‌سپاری پروژه‌های تحقیق و توسعه مورد استفاده قرار گرفته است.
دوره ۲۱، شماره ۳ - ( ۵- )
چکیده
هدف اصلی این مقاله بررسی تاثیر مخارج تحقیق و توسعه بر سودآوری صنایع با فناوری بالا با کد چهار رقمی ایران می باشد. این مطالعه با استفاده از داده های مربوط به کارگاه‌های صنعتی ۱۰ نفر کارکن و بیشتر با کد چهار رقمی، طی سال های ۸۶ – ۱۳۷۳ با تمرکز بر پارادایم ساختار ـ رفتار- عملکرد و استفاده از روش معادلات همزمان به بررسی اثر مخارج تحقیق و توسعه بر عملکرد صنایع با فناوری بالای ایران می پردازد. مدل اقتصادسنجی این مطالعه با استفاده از داده های پانل و به کار گرفتن روش حداقل مربعات دو مرحله ای (۲SLS) برآورد شده است. نتایج این مطالعه حاکی از تاثیر مثبت مخارج تحقیق و توسعه بر سودآوری صنایع با فناوری بالای ایران می باشد، همچنین تأثیر مثبت سود با وقفه بر مخارج تحقیق و توسعه صنایع با فناوری بالای ایران تایید می شود. بنابراین مخارج تحقیق و توسعه و سود در صنایع با فناوری بالا متقابلاً همدیگر را تقویت می کنند.
دوره ۲۱، شماره ۱۵۱ - ( ۶-۱۴۰۳ )
چکیده
با توجه به اهمیت موضوع امنیت غذایی در برنامه‌ریزی کشورهای در حال توسعه از جمله ایران و همچنین نقش مهم بخش خصوصی در سرمایهگذاری مواد غذایی، مطالعه حاضر به بررسی تاثیر سرریزهای تکنولوژی بر سرمایه گذاری بخش خصوصی در صنایع غذایی کشاورزی ایران در یک بازه زمانی ۳۰ ساله پرداخته است. در این مطالعه با بهرهگیری از مدل رهیافت تعادل عمومی قابل محاسبه پویا (DCGE ) و با استفاده از ماتریس حسابداری اجتماعی ۱۳۹۰، اثرات سرریزهای تکنولوژی شامل سه سناریوی دو برابر شدن سرمایهگذاری مستقیم خارجی، بهبود تحقیق و توسعه از طریق بهبود بهره‌وری تولید با لحاظ ضریب کسر فناوری ۰۰۶۲/۰ و افزایش ۲۰ درصدی واردات کالاهای سرمایه‌ای و واسطهای بر متغیر سرمایهگذاری نهادهای خصوصی در صنایع غذایی-کشاورزی شامل ۴ بخش زراعت و باغبانی، دام، شیلات و صنایع غذایی، مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که سناریوی اول باعث افزایش سرمایهگذاری نهادهای خصوصی در هر چهار بخش فوق خواهد شد. سناریوی دوم نمیتواند باعث افزایش سرمایهگذاری نهادهای خصوصی در چهار بخش مورد نظر شود و سناریوی سوم تاثیری بر افزایش سرمایهگذاری نهادهای خصوصی بر بخش‌های صنایع غذایی-کشاورزی به جز شیلات نخواهد داشت. بنابراین پیشنهاد میشود که بهمنظور توسعه صنایع غذایی-کشاورزی در ایران، سیاستهای لازم جهت جذب سرمایهگذاری مستقیم خارجی و محدودیت واردات کالاهای واسطهای بکار گرفته شود.
دوره ۲۳، شماره ۴ - ( ۱۰-۱۳۹۸ )
چکیده
امروزه، توجه به جنبههای اجتماعی و زیست محیطی علاوه بر جنبه اقتصادی باعث پررنگ شدن زنجیره تامین پایدار گشته است. از طرفی، نگرشهای مدیریتی کلان جهت سودآوری به عنوان یک جزء کلیدی در استواری صنایع مختلف از جمله تولید مرکبات مطرح است. در تحقیق حاضراز طریق یک دیدگاه سیستماتیک به بررسی تاثیر محرک سودآوری بر عوامل مرتبط با آن با استفاده از مدل پویایی سیستم تحت نگرشهای مدیریتی پرداخته شده است. بدین منظور یک مدل پویایی سیستم ارائه شده است و به منظور اعتبار سنجی، رفتار آن با مشاهدات تاریخی جمع آوری شده مقایسه شده است. تحلیل های آماری نشان دهنده تبعیت مدل شبیه سازی شده با حالت واقعی آن است. برای بررسی بیشتر شبیه سازی مونت کارلو برای متغیرهای حساس انجام شده است و در نهایت مدل پیشنهادی تحت سناریوهای مختلف اجرا و بررسی گردیده است. در دفعات مختلف شبیه سازی نشان داده شده است که سیاستهای مداخلاتی همچون تحقیق و توسعه (R&D) باعث افزایش تولید مرکبات ودیگر متغیرهای کلیدی می شود.
آقای سعید درخشی مقدم، دکتر بهرام سحابی، دکتر حسن حیدری، دکتر سجاد برخورداری،
دوره ۲۴، شماره ۴ - ( ۹-۱۴۰۳ )
چکیده
در این مقاله اثر معافیت‌های مالیاتی بر مخارج تحقیق و توسعه در ایران مورد مطالعه قرار گرفته و با بهرهگیری از یک نمونه بزرگ از کارگاه‌های دارای فعالیت تحقیق و توسعه در بخش تجاری، اثر مثبت این سیاست مشاهده شده است. به این منظور، با استفاده از رویکرد رگرسیون لجستیک کسری بر روی داده‌های ۲،۶۷۸ بنگاه دانش‌بنیان و صنعتی، اثرات معافیت مالیاتی ناشی از قانون حمایت از شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان و تجاری‌سازی نوآوری‌ها و اختراعات بر روی سهم مخارج تحقیق و توسعه بنگاه از کل مخارج آن ارزیابی شده است. نتایج این مقاله مؤید اثرات مثبت و معنادار این معافیت بر هزینه تحقیق و توسعۀ بنگاه‌هاست. در عین‌حال نتایج حاکی از آن است که مواردی مانند سهم پژوهشگران از کل کارکنان، سطح توسعه‌یافتگی دانش‌بنیانی محل استقرار و دسترسی به منابع مالی بیرون از بنگاه در مقایسه با این معافیت‌ها اثرگذاری بیشتری بر سهم مخارج تحقیق و توسعه در کل مخارج بنگاه داشته‌اند، لیکن اثرگذاری این مشوق‌ها بیش از تأثیر سطح فناوری شرکت‌ها بوده است. همچنین رابطۀ اندازۀ بنگاه با این نسبت، منفی و معنادار بوده است
