۳۶ نتیجه برای فرج زاده
دوره ۲، شماره ۴ - ( ۱۰-۱۳۸۹ )
چکیده
باستان شناسی با آمیختگی دیگر علوم و استفاده از آن ها به نقش زیست بوم در شکل گیری محوطه های باستانی به طور گسترده ای پرداخته است. هزینه های سنگین کاوش های باستان شناسی موجب شد روش های مختلفی برای شناسایی محوطه هایی که درون خاک مدفون هستند، ا بداع و به کار گرفته شود. در این میان تجزیه چندعنصری خاک های پوشیده بر سطح محوطه های باستانی ، که روش آزمایشگاهی بسیار مناسبی است، می تواند داده هایی را برای ما فراهم کند و این داده ها به شناسایی دقیق ساختار محوطه ها و حریم آنان بسیار کمک می کند. دشت شوشتر از مکان هایی است که در اواخر هولوسن قدیم در ۷هزار سال پیش به دست کوچندگان فصلی اشغال شد. روند استقرار جمعیت طی دوره هولوسن، تابعی از تحولات اکولوژیکی گذشته دشت بوده و عوامل محیطی ازجمله مورفولوژی تغییرات اقلیمی، فرسایش، تغییر مسیر رودخانه ها بر الگوهای استقراری پیش از تاریخی آن تأثیر گذار بوده است .
در این مقاله نتایج آزمایشگاهی نمونه هایی از خاک های باستانی و اکوسیستمی دشت شوشتر تحلیل شده است؛ این نمونه ها با روش آزمایش طیف سنجی تجزیه چند عنصری XRF و تعیین سال یابی مطلق به روش AMS آزمایش شده است. هدف این تحلیل، بازسازی محیط دیرین و تحولات زیست محیطی- فرهنگی دشت شوشتر طی دوره هولوسن و تعیین موقعیت مکان های باستانی در چشم انداز های گذ شته است.
دوره ۶، شماره ۱ - ( بهار و تابستان ۱۳۸۱ )
چکیده
یکی از مشکلاتی که کشاورزی در دنیا بویژه در مناطق خشک با آن روبه‌رو است، نوسان میزان بازده محصولات دیم طی سالهای مختلف است. از نظر فعالیتهای کشاورزی عوامل مؤثر در توسعه کشت دو دسته است. دسته اول عواملی که یا در طول زمان ثابتند یا می‌توان با به کارگیری فناوری و روشهای اصلاحی، آنها را اصلاح نمود. دسته دوم عوامل ناپایدارند که در ارتباط با آب و هوای هر منطقه‌اند، همچون میزان بارش، درجه حرارت، رطوبت نسبی و ... که کنترل آنها تقریباًً از دست انسان خارج است. زیرا تغییر آب و هوا متناسب با نیاز هر محصول فقط در شرایط گلخانه‌ای آن هم در مقیاس کوچک امکان‌پذیر است. بنابراین شناخت معیارهای اقلیمی مؤثر بر میزان محصول بسیار حائز اهمیت است؛ زیرا با تهیه مدلهایی برای پیش‌بینی محصول می‌توان برنامه‌ریزیهای لازم را برای تأمین نیازها در صورت کمبود و ذخیره در سیلوها در صورت مازاد انجام داد. در این پژوهش معیارهای اقلیمی مؤثر در میزان عملکرد محصول گندم دیم در استان آذربایجان غربی مطالعه شده و با ایجاد مدلهای رگرسیون چند متغیره، روابط موجود بین میزان بازده محصول و معیارهای اقلیمی بررسی شده است. در نهایت، مدلهایی برای پیش‌بینی میزان بازده محصول گندم دیم در استان آذربایجان غربی ارائه شده است. نتیجه این بررسی نشان می‌دهد که معیارهای مجموع بارش سالیانه و میانگین تعداد روزهای یخبندان سالیانه سهم بیشتری در تولید مدلهای نهایی دارند.
دوره ۶، شماره ۱ - ( ۱-۱۳۹۴ )
چکیده
گروهی از باکتری‌های همزیست با گیاهان، تحت عنوان PGPR (باکتری های محرک رشد گیاهان) آنزیمی به نام ACC دآمیناز (EC۴,۱.۹۹.۴) را کد میکنند که این آنزیم، تنظیم کننده‌ی تولید اتیلن از طریق متابولیزه نمودن ACC (حد واسط بیوسنتز اتیلن) و شکستن آن به آمونیاک و α-کتوبوتیرات می‌باشد. این آنزیم نقش مهمی در تسهیل رشد گیاهان از طریق کاهش میزان اتیلن بخصوص در شرایط سخت محیطی دارد. بنابراین هدف این مطالعه، بیان، تخلیص و تعیین شرایط بهینه‌ی فعالیت آنزیم ACC-دآمیناز (ACCD) از سویه FY۳۲ باکتری سودوموناس فلورسنس و بررسی خصوصیات سینتیکی این آنزیم می‌باشد. بدین منظور، ژن acdS از باکتری سودوموناس فلورسنس بومی جداسازی و در وکتور بیانی pET۲۸ a(+) کلون شد و سپس وکتور نوترکیب pET۲۸-acdS به باکتری E. coli سویه‌ی BL۲۱(DE۳) منتقل گردید. پس از مشاهده بیان، آنزیم ACCD توسط ستون کروماتوگرافی تمایلی نیکل-سفاروز تخلیص و سپس، شرایط بهینه‌ی فعالیت این آنزیم و خصوصیات سینتیکی آن مورد بررسی قرار گرفت. مشخص گردید که این آنزیم، در ۷ pH: و دمای ۲۸ درجه سانتی‌گراد بیشترین فعالیت را دارد. این آنزیم فعالیت بالایی را در حضور MgSO۴ در مقایسه با سایر یون‌های فلزی مورد مطالعه نشان داد. همچنین کاهش فعالیت آنزیم در غلظت ppm ۱۶۰ نمک NaCl معنیدار بود. با توجه به پارامترهای سینتیکی آنزیم یعنی Km (mM ۶۶/۹) و Vmax (nM α-ketobutyrate mg-۱ h-۱ ۱۱/۰)، مشخص گردید که کارایی این آنزیم در مقایسه با ACCDهای شناخته شده قبلی نسبتا بالاست.
دوره ۶، شماره ۲ - ( پاییز و زمستان ۱۳۸۱ )
چکیده
تغییرات زمانی و مکانی بارش از ویژگیهای اصلی اقلیم ایران می باشد. طبق آمارهای موجود، ایران بین سالهای ۱۹۶۶ تا ۱۹۷۴ دوره خشکی را پشت سر گذاشته، در حالی که بین سالهای ۱۹۷۴ تا ۱۹۸۳ دوره ترسالی داشته است. در مقاله حاضر تغییرات زمانی و مکانی مذکور برای سالهای ۱۹۶۶ تا ۱۹۹۸ محاسبه و ترسیم شده است. نتیجه این مطالعه نشان می دهد که سالهایی که میانگین بارش سالیانه برابر میانگین کل یا بیشتر است ۱۴ سال و سالهایی که میانگین بارش سالیانه کمتر از میانگین کل است ۱۹ سال می باشد. به عبارت دیگر، چولگی منحنی فراوانی میانگین بارشهای سالیانه به طرف بارشهای کمتر از میانگین می باشد . نتایج پهنه بندی تغییرات مکانی وزمانی بارش نشان دهنده ۷ الگوی مکانی بارش و ۷ الگوی زمانی بارش در سطح کشور است.
دوره ۸، شماره ۱ - ( بهار و تابستان ۱۳۸۳ )
چکیده
-
دوره ۹، شماره ۱ - ( بهار و تابستان ۱۳۸۴ )
چکیده
این مقاله با استفاده از نقشههای توپوگـرافی ۵۰۰۰۰ :۱، نقشههای زمـین‌شناسی ۱:۲۵۰۰۰۰، نقشههای کاربری اراضی ۱:۲۵۰۰۰۰ و آمار ایستگاههای هواشناسی و هیدرومتری ایمنی جاده‌های منطقه مطالعه شده (با توجه به پارامترهای مخاطرات محیطی) بررسی شده است. لایه‌های اطلاعاتی مختلف جدولی و نقشه‌ای با توجه به توزیع فضایی، زمان و شدت اثر مخاطرات روی هم انطباق داده شدهاند؛ سپس طی یک بررسی میدانی به کمک آثار و شواهد موجود و با درنظرگرفتن اطلاعات ذکرشده، نقشههای حساسیت زمینشناسی، مخاطرات اقلیمی، هیدرولوژیک و مخاطرات ژئومورفولوژیک ترسیم شدهاند. در نهایت با انطباق سه نقشه مذکور، نقشه مخاطرات محیطی محور ارتباطی سنندج ـ مریوان استخراج شد. بر اساس آن ۶۵ درصد از طول محور ارتباطی مورد نظر از نقاط با خطر بسیار زیاد، ۲۵ درصد از نقاط با خطر زیاد و ۱۰ درصد از نقاط با خطر متوسط عبور می کنند.
دوره ۹، شماره ۱ - ( بهار و تابستان ۱۳۸۴ )
چکیده
بر اساس آمارهای موجود، هر ساله هزاران نفر در اثر تصادفات جاده‌ای جان خود را از دست می‌دهند و یا معلول می‌شوند. مطابق آخرین آمارها در ایران سالیانه به علت تصادفات جاده‌ای بیش از ۲۲۰۰۰ نفر جان خود را از دست می‌دهند که این امر فاجعه‌ای ملی محسوب می‌شود. در این مقاله، تصادفات جاده‌ای محور فیروزکوه ـ ساری در وضعیتهای جوی بارانی، برفی، یخبندان و مه‌آلود در یک دوره سه ساله(۱۳۷۲- ۱۳۷۴) بررسی شده است. به منظور بررسی نقش این پدیده‌ها در بروز تصادفات جاده‌ای از دادههای ساعتی مربوط به ایستگاههای هواشناسی فیروزکوه، قراخیل قائمشهر و دشت ناز ساری نیز استفاده شد؛ همچنین وضعیت جوی لحظه وقوع تصادف با استفاده از این داده‌ها تعیین شد و اطلاعات تفصیلی مربوط به تصادفات در دوره مطالعه شده نیز از بانک اطلاعات تصادفات جاده‌ای نیروی انتظامی استخراج شد.
در این مقاله با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS، نقشه پراکندگی تصادفات و همچنین نقشه احتمال خطر تصادف در هر یک از وضعیتهای برفی، بارانی، یخبندان و مه‌آلود تهیه شد. براساس نتایج حاصل از نقشههای احتمال خطر تصادف، بیشترین احتمال آن هنگام ریزش باران در کیلومترهای ۱۲۵ و ۱۳۰، زمان بروز پدیده یخبندان در کیلومتر۴۰، زمان ریزش برف در کیلومترهای ۲۹، ۳۰، ۴۰ و زمان بروز پدیده مه در کیلومترهای ۹۸، ۱۰۰، ۱۰۶، ۱۰۸، ۱۰۹ و ۱۱۰ بوده است.
در نهایت با استفاده از نقشههای احتمال خطر تصادف در هر یک از وضعیتهای جوی بارانی، برفی، یخبندان، مه‌آلود و همچنین با استفاده از ضریب اهمیت هر یک از این پدیده‌ها با توجه به فراوانی تصادفات، نقشه نهایی احتمال خطر تصادف در وضعیتهای نامساعد جوی تهیه شد؛ سپس محور مطالعه شده به سه طبقه خطر متوسط، خطر زیاد و خطر بسیار زیاد پهنه‌بندی تقسیم گردید. بر اساس این پهنه‌بندی بیشترین احتمال خطر تصادف در کیلومترهای ۳۵، ۱۰۰، ۱۰۸، ۱۰۹، ۱۱۰، ۱۲۲، ۱۲۵ و ۱۳۰ در زمان وضعیتهای نامساعد جوی وجود دارد.
یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که با افزایش تعداد روزهای برفی و یخبندان در سطح اطمینان ۹۵ درصد افزایش معناداری در تصادفات از نظر فراوانی، شدت خسارات، تعداد کشته‌ها و مصدومان دیده می‌شود.
زکریا فرج زاده، غلامرضا سلطانی، مهدی روستایی،
دوره ۹، شماره ۴ - ( ۱۲-۱۳۸۸ )
چکیده
این مطالعه با هدف برآورد تمایل به پرداخت بازدیدکنندگان مجموعه تاریخی پاسارگاد با استفاده از روش ارزش گذاری مشروط(CVM) و شناخت عوامل مؤثر بر آن صورت گرفت. برای این منظور اطلاعات مورد نیاز از طریق تکیمل پرسشنامه در میان شهروندان اصفهان، شیراز و مرودشت جمع آوری گردید. این اطلاعات شامل اطلاعات اقتصادی- اجتماعی بازدیدکنندگان، تمایل به پرداخت آنها و اطلاعات مورد استفاده در تابع تمایل به پرداخت بود. عوامل مورد استفاده در تخمین تابع تمایل به پرداخت شامل جنس، تحصیلات، شغل و سن پاسخ دهندگان، درآمد، بعد خانوار، تمایلات زیست محیطی، فاصله و متغیر بیانگر تورش نقطه شروع بود.
با توجه به داده های به دست آمده برای تمایل به پرداخت افراد که به صورت مقادیردامنه ای، شامل سطوح صفر، ۵۰-۲۰، ۱۰۰-۵۰، ۱۵۰-۱۰۰، ۲۰۰-۱۵۰ و۳۰۰-۲۰۰ هزار ریال بود از روشهای پروبیت رتبه ای و توبیت استفاده گردید. بر اساس یافته ها، متوسط تمایل به پرداخت برابر با ۱۱۴۵۳۰ ریال به ازای هر خانوار به دست آمد.
از میان عوامل یاد شده اثر جنس، بعد خانوار، فاصله و درآمد بر تمایل به پرداخت افراد حایز اهمیت آماری بود. در مورد متغیر جنس، مشخص شد که زنان در مقایسه با مردان از تمایل به پرداخت بالاتری برخوردار هستند. همچنین مشخص گردید افزایش بعد خانوار، فاصله و درآمد بر تمایل به پرداخت افراد اثر مثبت و معنی دار دارد. بر اساس تمایل به پرداخت افراد و تعداد بازدیدکنندگان، ارزش مجموعه در نزد بازدیدکنندگان داخل و مازاد مصرف کننده به ترتیب افزون بر ۶۶۴۰ و ۶۰۶۰ میلیون ریال برآورد گردید. بر اساس یافته های مطالعه، مشخص شد روش ارزش گذاری مشروط از تناسب خوبی برای ارزش گذاری کالاهای تاریخی برخوردار است.
دوره ۱۰، شماره ۱ - ( بهار و تابستان ۱۳۸۵ )
چکیده
کتابخانههای عمومی در دسترسی عموم مردم به محصولات فرهنگی و اطلاعاتی نقش بهسزایی دارند. در این مقاله کتابخانه های عمومی منطقه ۱۲ تهران از نظر توزیع فضایی، دسترسی ها و تسهیلات مورد ارزیابی قرار گرفته است. به همین منظور ابتدا نقشه های پایه و اطلاعات توصیفی مختلف از جمله جمعیت، سطح سواد و همچنین زیر ساخت ها و تسهیلات کتابخانه ها جمع آوری گردید، سپس با تنظیم و تکمیل پرسشنامه برخی از اطلاعات مورد نیاز ارزیابی از مراجعان تهیه گردید. نتایج این تحقیق نشان داد که علی رغم اینکه میانگین جمعیت منطقه ۱۲ تهران نسبت یه سایر مناطق تهران کمتر می باشد ولی تعداد کتابخانه ها از فراوانی بیشتری برخوردار است. همچنین کتابخانه های موجود از توزیع فضایی مناسبی برخوردار نبوده و امکانات وتسهیلات موجود در کتابخانه ها به هیچوجه پاسخگوی جمعیت شعاع ۱۰۰۰ متری تحت پوشش که با استفاده از توابع سامانه اطلاعات جغرافیایی محاسبه شده است نمی باشد و دسترسی به کتابخانه ها در وضعیت مناسبی قرار ندارد. برای حل مشکلات موجود پیشنهاد استفاده از فضاهای فرهنگی موجود و ایجاد کتابخانه های جدید در منطقه داده شده است.
دوره ۱۱، شماره ۰ - ( ویژه نامه ۱۳۸۶ )
چکیده
کمبود آب و عدم مدیریت صحیح منابع آب قابل‌‌دسترس، بحران آبی را ایجاد می‌‌کند که وقوع خشکسالیها باعث تشدید آن می‌گردد و دارای ابعاد مختلف زیست‌‌محیطی، اجتماعی و اقتصادی است. در پژوهش حاضر، بحران آب در دشت نیشابور مورد بررسی قرار گرفته است. برای این مطالعه از دادههای آب و هوایی، هیدرولوژی، زمینشناسی و کاربری اراضی استفاده شده و تحلیل وضعیت آبخوان دشت، بیلان هیدرولوژیکی، بررسی نیازهای آبی و نقش کاربری ارضی در بروز بحران و نهایتاً تحلیل توزیع فضایی بحران بررسی شده است. نتایح حاصل از این بررسی نشان داد که مخزن دشت نیشابور دارای کسری مخزنی در حدود ۲۰۰ میلیون متر مکعب است و مناطق دارای پتانسیل بحران متوسط تا شدید حدود ۵۰ درصد از پوشش دشت را دارا است که با توجه به کاربری اراضی موجود، پیشنهاد تغییر و اصلاح کاربریها برای مناطق دارای بحران ارائه شده تا بدین وسیله بتوان بحران آب را تحت کنترل درآورد و از شدت آن کاست.
دوره ۱۱، شماره ۰ - ( ویژه نامه ۱۳۸۶ )
چکیده
این مطالعه با هدف تعیین موقعیت و چگونگی استقرار رودباد روی منطقه غرب کشور و سرعت آن به هنگام تسلط سامانههای سینوپتیک بارش‌‌زا در سطح زمین انجام گرفته است. به این منظور، دادههای بارشی ۷ ایستگاه در دو استان ایلام و کرمانشاه در دوره ۱۰ ساله ۱۹۹۰ تا ۱۹۹۹ میلادی، تعداد ۶۰ سامانه انتخاب شده و نقشههای سطوح فوقانی ۵۴ سامانه آنها که در دسترس بود، مورد بررسی قرار گرفت. تحلیلهای مورد نیاز با بررسی نقشههای دو روز قبل از بارش، روز آغاز بارش و روزهای حداکثر بارش صورت گرفت. نتایج این بررسی نشان داد که در دو روز قبل از بارش، مسیرهای رودباد دارای انحنای آنتی‌‌سیکلونی بوده که در روزهای آغاز و حداکثر بارش، انحنای سیکلونی کسب میکنند. میزان گرادیان مداری جریانات رودباد نیز به میزان زیادی در روزهای حداکثر بارش، بیشتر از سایر روزهای بارندگی است و در روزهای قبل از بارش به کمترین میزان خود میرسد. هسته‌‌‌های رودباد نیز در دو روز قبل از بارش پراکنده بوده، در روزهای آغاز و حداکثر بارش در دو منطقه متمرکز شدهاند. اولین منطقه در عرضهای ۲۵ تا ۳۰ درجه شمالی و طول ۵/۳۲ تا ۵/۴۲ درجه شرقی (شمال شرقی دریای سرخ) قرار داشته، منطقه دیگر در عرضهای ۳۵ تا ۳۹ درجه شمالی و طول ۴۵ تا ۵۰ درجه شرقی (جنوب غرب دریای خزر) است. بین سرعت هسته‌‌‌های رودباد و میزان بارش سامانهها، رابطه خطی خاصی وجود ندارد که این امر به علت تأثیر عوامل متعدد در میزان بارش سامانهها است. حداکثر اعمال اثر رودباد در منطقه مورد مطالعه در شرایطی است که رودباد در سطوح بالای تروپسفر (۲۰۰ هکتوپاسکال)، در جنوب رودباد سطوح پایینتر (۳۰۰ هکتوپاسکال) قرار بگیرد، به گونه‌‌ای که رودباد در سطوح پایین تروپسفر به منطقه مورد مطالعه نزدیک باشد.
دوره ۱۱، شماره ۱ - ( بهار و تابستان ۱۳۸۶ )
چکیده
تحلیل تغییرات کاربری اراضی در نواحی اطراف احداث سد های بزرگ به ویژه در بالاتر از ساختمان سد و نواحی اطراف شبکه هیدروگرافی، از موضوعات اصلی ارزیابی اثرات زیست محیطی آنها می باشد. مقاله حاضر شناسایی این اثرات را در محدوده سد ستارخان اهر مورد بررسی قرار داده است. وسعت، گسترش و پیچیدگی اثرات سد ستارخان اهر از مهمترین موانع در ارزیابی اثرات آن می باشد. این سد بعلت فراهم نمودن آب جهت استفاده در امور کشاورزی، آب شرب و به زیر آب بردن اراضی زیر ساختمان سد، اثرات قابل ملاحظه ای را از زمان احداث بر جای گذاشته است. در این مطالعه با استفاده از نتایج حاصل از شناسایی مناطق تغییر و عدم تغییر از طریق تصاویر ماهواره ای و تلفیق آنها با نقشه ساختمان سد ستارخان اهر وتاسیسات جانبی آن، میزان و وسعت اثرات آن مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و سپس با استفاده از شاخص زیانباری میزان زیانباری تغییر کاربری ها مشخص گردید. نتایج پژوهش که در محیط GIS به صورت نقشه های موضوعی ترسیم و ارائه شده اند، نشان می دهد که سد ستارخان در کل دارای دو اثر مستقیم و غیر مستقیم در محیط اطراف خود می باشد. تغییر کاربری باغات و مزارع کشاورزی به کاربری ساختمانی و سطوح آبی از اثرت مستقیم با زیانباری بسیار بالا و تغییر کاربری اراضی دیم و بایر به باغات و گسترش اراضی ساختمانی شهری از اثرات غیر مستقیم آن و به ترتیب با زیانباری کم و بسیار زیاد می باشد.
دوره ۱۱، شماره ۱ - ( بهار و تابستان ۱۳۸۶ )
چکیده
زعفران بعنوان گرانبهاترین محصول کشاورزی و دارویی جهان از جمله گیاهانی است که با توجه به مقاومت خود در برابر خشکی نقش قابل توجهی در وضعیت اقتصادی و اجتماعی مناطق خشک و نیمه خشک خراسان جنوبی و مرکزی پیدا کرده است. از سویی دیگردرآمد نسبتاً خوب این محصول، دوره کوتاه کشت و نیاز آبی محدود، کشاورزان منطقه نیشابور را بر آن داشته است که بدون توجه به قابلیتها و پتانسیلهای طبیعی اراضی دشت نیشابور به کشت این گیاه روی آورند که این امر بوجود آورنده مشکلات و همچنین عدم بازده خوب محصول شده است. بدین منظور در این مقاله نواحی مستعد کشت زعفران با استفاده از نقشه های سطوح ارتفاعی، شیب، قابلیت اراضی، عمق خاک، دسترسی به آبهای سطحی و زیرزمینی و آستانه های دمایی مؤثر در کشت زعفران در دشت نیشابور در محیط GIS شناسایی شده است. در همین راستا پس از تهیه نقشه های فوق, با استفاده از مدلهای وزن دهی رتبه ای، نسبتی و مقایسه زوجی به وزن دهی و تلفیق نقشه ها پرداخته شده است و نقشه امکان سنجی نواحی مستعد کشت زعفران با تلفیق لایه ها در هر مدل تهیه شده و در نهایت بر اساس مدل نسبتی به عنوان مدل بهینه، نقشه نهایی بدست آمده است . نتیجه حاصل نشان می دهد که ۲۱۴۶ کیلومتر مربع از اراضی دشت دارای استعداد بسیارخوب برای توسعه کشت زعفران می باشند که در حال حاضر کاربری این اراضی به کشت دیم، کشت آبی، مراتع نیمه متراکم و مراتع متراکم اختصاص دارد. با تغییر این اراضی به کاربری کشت زعفران می توان توسعه اقتصادی و ارزش افزوده را برای این منطقه رقم زد.
دوره ۱۲، شماره ۱ - ( بهار و تابستان ۱۳۸۷ )
چکیده
هدف از این پژوهش تعیین مسیر و منشأ سامانههای بارشی ورودی به منطقه مورد مطالعه و فرکانس‌بندی این سامانهها می باشد. برای این منظور دادههای بارشی ۷ ایستگاه در استانهای کرمانشاه و ایلام در دوره ۱۰ ساله (۱۹۹۹-۱۹۹۰م) مطالعه و تعداد ۸۰ سامانه انتخاب شد. سپس نقشههای سطح زمین و ۵۰۰ ﻫ.ﭖ ۶۸ سامانه که موجود بودند، بررسی شدند. این تحلیل روی مراکز سیکلونی نقشههای سطح زمین به صورت ۶ساعته و مراکز کم‌ارتفاع و محور ناوه سطح ۵۰۰ ﻫ..ﭖ به صورت ۱۲ ساعته انجام شد. نتایج بررسی نشان داد که بیشترین تعداد سامانه‌هایی که برای منطقه بارش داشتند، سامانههای سودانی بودند. همچنین لازم به ذکر است که تنها سامانههای سودانی، بارشی بیش از ۳۰۰ میلیمتر دارند. در درجه دوم اهمیت سامانههای ادغامی (مدیترانه ای- سودانی) قرار دارند. مهمترین منطقه ترکیب سامانههای ادغامی، شرق مدیترانه در طول جغرافیایی ۳۳-۳۶ درجه شرقی و عرض جغرافیایی۳۰-۳۵ درجه می‌باشد. سامانههای مدیترانه‌ای بیشتر از دریای آدریاتیک و مدیترانه مرکزی منشأ گرفته و به طور متوسط در امتداد عرض جغرافیایی °۳۵ به طرف شرق حرکت میکنند. همچنین سامانههای مونسونی به هنگام تقویت در اواخر بهار و تابستان برای منطقه مورد مطالعه بارش ایجاد میکنند. در بیشترین روز بارش سامانهها به طور نرمال محل محور موج بلند مدیترانه در شرق مدیترانه تا شمال دریای سرخ (طول ۳۰ تا ۴۰ درجه شرقی) قرار می‌گیرد. علاوه بر این، بر اساس محاسبات انجام شده، ارتباط مستقیمی بین عمیق‌شدگی انتهای محور ناوه و میزان بارش وجود ندارد.
دوره ۱۲، شماره ۱ - ( بهار و تابستان ۱۳۸۷ )
چکیده
در این تحقیق با توجه به ساختار جوان جمعیت در شهر سنندج، نرخ بالای مهاجرت روستاییان و نیاز هر چه بیشتر به مسکن شهری در رابطه با لزوم استفاده بهینه از منابع ملی به ویژه صرفه جویی در زمینه مصرف انرژی در بخش ساختمان، متناسب با پارامترهای اقلیمی موجود و موقعیت منطقه مطالعه شده از معیار ماهانی برای مطالعه وضعیت زیست اقلیم و میزان سازگاری اقلیمی بافت قدیم و جدید شهر سنندج و ارائه پیشنهادهای معماری به منظور استفاده هر چه بیشتر از انرژیهای طبیعی (خورشید، باد و ... ) و صرفه جویی در مصرف سوختهای فسیلی استفاده شده است. پس از محاسبه وضعیت زیست اقلیم شهر سنندج، مساکن موجود بر اساس قدمت و ویژگیهای معماری به سه دسته بافت جدید، قدیم و فرسوده تقسیم شدند؛ آن گاه تعداد ۱۴۲ نمونه از بافتهای معماری در مناطق مختلف شهر سنندج انتخاب شد. سپس بر اساس معیار ماهانی پرسشنامه ای تنظیم شد و با توجه به ویژگیهای معماری هر کدام از نمونه ها، پرسشنامه ای تکمیل شد. نتایج پرسشنامه ها برای هر بافت، جداگانه استخراج شد. این نتایج به منظور تطبیق با معیار ماهانی و براورد میزان سازگاری اقلیمی مساکن در نرم افزار رایانه ای SPSS با هم مقایسه و تحلیل شدند. بر اساس معیار ماهانی، بافت قدیم شهر بیشترین سازگاری با اقلیم محلی و بافت جدید کمترین سازگاری را دارد. در مجموع می توان گفت حدود ۵۰ درصد از مساکن شهر سنندج با شرایط اقلیمی محل سازگار هستند.
دوره ۱۳، شماره ۱ - ( بهار و تابستان ۱۳۸۸ )
چکیده
در این مقاله به منظور شناسایی منابع رطوبتی، بارشهای مناطق غربی ایران و چگونگی انتقال بخارآب از نواحی اطراف به این منطقه، سامانه بارانزای زمستانی، از نوع تلفیقی سودانی – مدیترانه ای، انتخاب شده است. مطالعه توزیع نم ویژه و آب قابل بارش در منطقه نشان می دهد که رطوبت دو روز قبل از شروع بارش روی ایران در ترازهای پایینی وردسپهر از نواحی جنوبی دریای سرخ و خلیج عدن به سمت شمال خاورمیانه و سپس از روز شروع بارش به سمت شرق (غرب ایران) جابه جا شده اند. مقادیر شار رطوبت محاسبه شده نشان می دهد که دریای عرب و عمان در دوره مطالعه، بیشترین واگرایی شار رطوبت را بویژه در ترازهای پایینی داشته است. اما نقش دریای سرخ در ترازهای میانی بارزتر شده است. نتایج این مطالعه نشان می دهد که مدیترانه شرقی نه تنها فرستندگی رطوبت نداشته بلکه از دریاهای عمان، عرب، سرخ و قسمت مرکزی خود رطوبت دریافت کرده است. بالاترین مقدار همگرایی رطوبت در طی روزهای بارش بر روی ایران در ترازهای پایینی بوده است که فقط در ناحیه شمال غرب میزان انتقال رطوبت در ترازهای پایینی و میانی وردسپهر با هم برابر هستند. با توجه به نتایج این تحقیق می توان گفت دریاهای عمان و عرب اصلی ترین منبع تأمین رطوبت بارش رخ داده روی غرب ایران می باشند.
دوره ۱۳، شماره ۱ - ( بهار و تابستان ۱۳۸۸ )
چکیده
به منظور بررسی زمانی و مکانی پرفشار جنب حاره بر منطقه آسیا- آفریقا، از داده های دوباره تحلیل شده میانگین ماهانهNCEP/NCAR با تفکیک افقی ۵/۲ درجه استفاده شد. ارتفاع ژئوپتانسیل و
مؤلفه های مداری و نصف النهاری باد در ترازهای ۱۰۰۰، ۵۰۰، ۲۰۰ و۱۰۰ هکتوپاسکال در یک دوره ۳۰ ساله (۱۹۷۱-۲۰۰۰) برای تعیین ویژگیهای جغرافیایی مرکز پرفشار، فراوانی آن و تعیین جایگاه خط پشته در محدوده ۷۰ درجه غربی تا ۱۲۰ درجه شرقی از آوریل تا اکتبر مطالعه شده قرار گرفت.
نتایج نشان می‌دهد که تفاوت آشکاری در موقعیت استقرار مرکز پرفشار جنب حاره در ترازهای زیرین، میانی و فوقانی وردسپهر وجود دارد؛ به طوری که پرفشار جنب حاره ای آزور در شرق اقیانوس اطلس شمالی در تراز زیرین، پرفشار شمال غرب آفریقا و عربستان در تراز میانی و پرفشار تبت در تراز فوقانی وردسپهر به صورت مراکزی مستقل جای گرفته، در صورتی که مرکز پرفشار ایران هم در تراز میانی و هم فوقانی وردسپهر مشاهده می‌شود. الگوی موقعیت جغرافیایی مرکز پرفشار در فصل تابستان در ترازهای ۱۰۰۰ ، ۵۰۰ ، ۲۰۰ و ۱۰۰ هکتوپاسکال بترتیب یک مُدی (شرق اقیانوس اطلس)، سه مُدی(شمال غرب آفریقا-عربستان- ایران)، پراکنده(از جنوب چین تا غرب ایران) و دو مُدی(فلات تبّت- فلات ایران) است. بیشینه عرض جغرافیایی خط پشته پرفشار جنب حاره در تمامی ترازها مربوط به ماه اوت است که در تراز ۵۰۰ ، ۲۰۰ و۱۰۰هکتوپاسکال بترتیب روی ضلع شمالی فلات تبت، منطقه وسیعی از شرق تا غرب آسیا و ایران قرار گرفته است. بیشترین جهش خط پشته از نظر عرض جغرافیایی در سه تراز ۵۰۰ ، ۲۰۰ و ۱۰۰ هکتوپاسکال از ماه ژوئن به ژوییه است که در امتداد برخی نصف النهارها حتّی به ۱۰ درجه نیز میرسد.
دوره ۱۳، شماره ۲ - ( پاییز و زمستان ۱۳۸۸ )
چکیده
تغییر اقلیم تأثیرات مستقیم و غیرمستقیمی بر میزان رشد محصولات کشاورزی دارد، گندم یکی از محصولات استراتژیک جهان می‌باشد که تحت تأثیر پدیده تغییر اقلیم قرار دارد. تحقیق حاضر در استان خراسان رضوی به منظور مطالعه تغییرپذیری میزان عملکرد گندم دیم با توجه به میزان تغییر پارامترهای اقلیمی از جمله دما و بارش صورت گرفته است که برای همین منظور از دادههای یازده ایستگاه هواشناسی استفاده شد. پارامترهای اقلیمی مذکور برای دوره رویش گندم از اکتبر تا ژوئن، برای دوره آماری از سال ۱۹۸۴ تا ۲۰۰۳ بر مبنای دسترسی به داده های میزان عملکرد گندم در نظر گرفته شد. برای هر ایستگاه، میزان ضریب همبستگی بین عملکرد گندم و پارامترهای اقلیمی محاسبه شد و نهایتاً مدل رگرسیونی برای ایستگاهها به منظور شناسایی پارامترهای اقلیمی مؤثر در برآورد میزان عملکرد گندم محاسبه شد. شش ایستگاه منطقه دارای مدل رگرسیونی معنیدار بوده و سایر ایستگاههای منطقه در دوره آماری فاقد مدل می‌باشند. پیرو انجام مدل نقطه‌ای، مدل منطقه ای عملکرد نیز برای استان محاسبه شد و با مدلهای ایستگاهی مقایسه شد. در مدل منطقه ای پارامترهای مجموع بارش ماه ژانویه، فوریه، میانگین دمای ماه ژانویه، میانگین حداکثر دمای ژانویه و حداقل دمای ماه مارس در میزان عملکرد گندم دیم بیشترین تأثیر را دارند. نتایج اخذ شده نشان می‌دهد که پارامترهای مقدار بارش و میزان دمای دوره سرد سال در تعیین میزان عملکرد گندم دیم در منطقه خیلی مؤثر است. در نهایت سناریوهای پیش‌بینی برای مدل منطقه ای و ایستگاههایی که دارای مدل بودند، محاسبه شده و میزان تغییرپذیری عملکرد گندم با توجه به تغییر پارامترهای اقلیمی از میانگین نرمال محاسبه شد. نتیجه نشان می‌دهد که عملکرد محصول گندم در شهرستانهای استان خراسان رضوی براساس تغییرات دادههای بارش و دما بین ۲۰۰ تا ۵۳۴ کیلوگرم در هکتار در مدل منطقه‌ای قابل تغییر است.
دوره ۱۳، شماره ۲ - ( پاییز و زمستان ۱۳۸۸ )
چکیده
چکیده
این مطالعه با هدف ریزمقیاس‌نمایی خروجی مدلهای پیش‌بینی عددی که در مقیاس ۵/۲×۵/۲ درجه در کشور ارائه می‌شود که در راستای انجام آن از یک مدل تجربی با عنوان محاسبه پتانسیل بارش‌زایی سیستمهای سینوپتیک PSP با به‌کارگیری تکنیکهای آماری، اقلیمی، فیزیوگرافی و الگوهای سینوپتیکی استفاده کرده است. پارامترهای استفاده شده در این مدل عبارتند از بارش میانگین ماهانه، دمای میانگین ماهانه، تعداد روز بارش ماهانه، عرض جغرافیایی و ارتفاع ایستگاه سینوپتیک مورد نظر. برای طراحی مدل، ابتدا دادههای مورد نیاز برای آزمون مدل از مرکز هواشناسی NOAA گرفته شد و در نهایت در قالب معادلات تجربی، اقدام به تعریف و تبیین مدل گردید. سپس با بررسی بیش از ۸۵ سیستم طی سالهای ۱۳۸۲ تا ۱۳۸۶ بتدریج معادلات، ضرایب و دامنه تعریف مدل PSP به‌دست آمد. همچنین به‌منظور لحاظ نمودن ویژگیهای اقلیمی و فیزیوگرافی در مدل، شاخصی به نام CPI تعریف و وارد مدل PSP گردید. نتایج آزمون مدل طراحی شده برای یک مدل سینوپتیکی برای بهمن ۸۵ مورد
آزمون قرار گرفت که نتایج حاصل نشان‌دهنده تطبیق عالی بین مقدار شاخص پیش‌بینی شده PSP با مقدار بارش مشاهده شده می‌باشد، بنابراین مدل طراحی شده می‌تواند به عنوان یک مدل پیش‌بینی تکمیلی مورد استفاده قرار گیرد.
دوره ۱۳، شماره ۵۳ - ( ۴-۱۳۹۵ )
چکیده
چکیده به منظور بهبود کیفیت میگو در دمای یخچال(۱°C±۴)، نمونههای میگو در ۱۵ گروه تیماری با محلولهای کیتوسان(۰، ۵/۰، ۱ ، ۵/۱، ۲ درصد)، ژلاتین(۰، ۲ و ۳ درصد) و محلولهای ترکیبی آنها پوشش داده شدند. تاثیر این پوششها روی تغییرات کیفی میگوها در روز هشتم از زمان نگهداری مورد ارزیابی و مقایسه قرار گرفت. نتایج نشان داد کارآیی پوشش برپایه ۱ درصد کیتوسان و ۳ درصد ژلاتین در جلوگیری از فساد، مهار اکسیداسیون و بهبود ویژگیهای فیزیکی برتر از سایر تیمارها بود. یک کاهش معنی دار در شمارش میکروبهای کل و سرماگرا، pH، مقدار کل ازت فرار، افت وزن و سختی(۷۱%، ۸۴%، ۱۰۰%، ۸۳%، ۷۲% و ۶۴% به ترتیب) برای نمونههای تیمار شده با این پوشش در روز هشتم از زمان نگهداری مشاهده گردید. این پوشش بهینه به طور معنی داری اکسیداسیون چربیها را با انعکاس در اندیس پراکسید و عدد تیوباربیتوریک اسید کاهش داد و توانست رنگ نمونههای تیمار شده را با تغییرات معنیدار در پارامترهای * a،*b و * Lبهبود دهد. این پوشش در افزایش عمر ماندگاری میگوی نگهداری شده در یخچال بسیار موفق عمل نمود.
