---

این مقاله با اتکا به نظریه‌ها‌ی نقش، دلایل و مکانیزم تأثیر جامعه را بر فرد بررسی می‌‌کند. بر اساس این نظریه‌ها، افراد با اشغال موقعیت‌های گوناگون، با انتظارهای مشخصی روبه‌رو می‌شوند. فرد در برابر انتظارهای موجود دو راه مشخص پیش‌رو دارد: ۱. پذیرش، ۲. عدم پذیرش و درنتیجه تنبیه و طرد. افراد برای فرار از تنبیه و طرد اغلب راه اول را می‌پذیرند که به معنای گردن نهادن به خواسته‌های جمع است. اما حاکمیتِ جامعه از راه موقعیت‌ها بر افراد فقط منحصر به مورد اول نیست؛ بلکه جامعه از راه در اختیار گذاشتن فرصت‌های ساختاری (حقوق و امتیازات و امکانات و شرایط نقشی) که برای هریک از موقعیت‌ها متفاوت است، بر اَعمال افراد و کیفیت آن سلطه می‌یابد و باعث شکل‌گیری آن در مسیرهای مشخص می‌شود. تضادهای نقشی و نوع و کیفیت روابط افراد در مجموعه‌های موقعیتی نیز همین پیامد را به‌همراه دارد.

---

در ایران پیش از انقلاب، گروه ها و احزاب متعددی برای سرنگونی رژیم شاهنشاهی پهلوی در تلاش بودند. این گروه ها برای همراه کردن مردم و نخبگان جامعه با خود، می بایست دلایل خود را برای نفی رژیم موجود، وضعیت مطلوب پس از رژیم فعلی و چگونگی رسیدن به جامعه موعود ارائه می دانند. هر یک از گروه ها و احزاب فعال در آن روزِ ایران، نظرهای خود را در باره چرایی نفی وضعیت موجود و چگونگی رسیدن به وضعیت ایدئال، از مکاتب و نظریات مطرح آن زمان اخذ می کردند. در این میان، بودند احزابی که ایدئولوژی مارکسیستی را مبنای تحلیل وضعیت اجتماعی و سیاسی خود قرار می دادند و با تکیه به آن، به مبارزه با رژیم پهلوی می پرداختند؛ احزابی مانند حزب توده، چریک های فدایی خلق و مجاهدین خلق ایران از این قبیل اند. حزب توده، رژیم پهلوی را رژیمی وابسته به جبهه امپریالیست آمریکا و استبدادی می دانست؛ به همین دلیل خواستار جایگزینی آن با رژیمی ملی بود. هر چند حزب توده انقلاب را راه سرنگونی رژیم پهلوی می دانست، بر آن بود که برای آمادگی ذهنیت توده های مردم برای انقلاب باید کار فرهنگی و سیاسی انجام گیرد. چریک های فدایی خلق نیز برای مخالفت با پهلوی همان استدلال حزب توده را داشتند؛ اما معتقد بودند حکومت جایگزین باید تحت رهبری حزب پیش گامِ کارگران تشکیل یابد. چریک های فدایی هم عقیده داشتند انقلاب تنها راه رسیدن به وضعیت آرمانی است؛ اما بر خلاف حزب توده آمادگی ذهنیت توده ها را در گرو فعالیت های مسلحانه می دانستند. مجاهدین خلق نیز با دو گروه قبل در دلایل نفی رژیم پهلوی هم عقیده بودند؛ اما بر خلاف آن دو، علاوه بر اعتقاد به وجود شرایط عینی انقلاب، شرایط ذهنی انقلاب را هم مهیا می دانستند. به عقیده سازمان مجاهدین، تنها علت شکست مبارزه ها تا آن زمان، نبود سازمان دهی برای رهبری توده هاست که این خلأ را نیز احزاب باید پر کنند. جامعه ایدئال مورد نظر مجاهدین، جامعه بی طبقه توحیدی بود.    

---

سیاستهای پولی و مالی از مهمترین ابزارهای کلان اقتصادی بوده و آگاهی از چگونگی اثرگذاری این متغیرها، گامی مهم در برنامه‌ریزی و توسعه ملی است. ازسویی بخش کشاورزی به عنوان بخش محوری در رشد و توسعه اقتصادی و بخش راهبردی در تأمین نیازهای غذایی کشور، اهمیت زیادی در برنامه‌های توسعه دارد. در این تحقیق با استفاده از روش تحلیل سری زمانی خودتوضیح برداری (VAR)، به بررسی تأثیر سیاستهای پولی و مالی بر متغیرهای عمده بخش کشاورزی ایران شامل ارزش افزوده، قیمت، صادرات و سرمایه گذاری پرداخته می شود. نتایج نشان داد که تأثیر سیاستهای پولی و مالی بر ارزش افزوده، قیمت و صادرات بخش کشاورزی مثبت و اثر مربوط به سرمایه گذاری در این بخش منفی است. اثرات کوتاه مدت سیاستهای پولی بر ارزش افزوده، صادرات و سرمایه گذاری در بخش کشاورزی بیشتر از سیاستهای مالی بوده، ولی اثر بلند مدت سیاستهای مالی بر ارزش افزوده، صادرات و سرمایه گذاری در بخش کشاورزی بیشتر از سیاستهای پولی بوده است. همچنین هرگونه افزایش ناگهانی در حجم نقدینگی اثری مثبت و کاهشی بر ارزش افزوده و قیمت در بخش کشاورزی دارد و اثر آن بر سرمایه گذاری در دوره اول مثبت و پس از آن تقریباً ثابت است، به علاوه اثر آن بر صادرات در دوره اول مثبت و پس از آن منفی است. به علاوه هرگونه افزایش ناگهانی در مخارج دولت اثری مثبت بر ارزش افزوده، صادرات و قیمت در بخش کشاورزی دارد، همچنین اثر آن بر سرمایه گذاری در دوره اول مثبت و پس از آن منفی است.

---

وضعیت ماهیان در محل پیش بینی شده برای استقرار زیستگاه های مصنوعی در خلیج غربی و شرقی جاسک در زمستان ۱۴۰۲ و بهار ۱۴۰۳ بررسی شد. نمونه برداری ها به دو روش گوشگیر و گرگور در ۴ ایستگاه واقع در  خلیج غربی و خلیج شرقی جاسک در عمق ۱۰ تا ۳۰ متر انجام شد.  در این تحقیق، در مجموع ۶۸ گونه آبزی( ۶۰ گونه ماهی، ۵ گونه خرچنگ، ۲ گونه صدف و ۱ گونه میگو)  نمونه برداری و ثبت شد. از این بین  گوازیم دم رشته ای(۶/۳۲ درصد) بیشترین فراوانی را داشت، گونه های حسون معمولی(۶/۱۲ درصد)، گواف بدون رشته(۵/۱۲ درصد)، شمسک بزرگ(۸/۹ درصد)، سارم آرواره کوتاه(۴/۶ درصد)، کوترمواج(۱/۴ درصد)، گیش کاذب(۶/۲ درصد)، مارماهی (۲ درصد)، سنگسر معمولی(۹/۱ درصد)، شوریده معمولی(۶/۱ درصد) در رتبه های بعدی  قرار داشتند. نتایج این تحقیق نشان داد تنوع و ترکیب ماهیان وابسته به مناطق صخره ای در خلیج جاسک ضعیف می باشد و از نظر نوع گونه های مورد انتظار مستعد استقرار زیستگاه های مصنوعی به نظر می رسند. آنالیز تشابه نشان داد که ماهیان نمونه برداری شده توسط گوشگیر کاملا متمایز از ماهیان نمونه برداری شده به روش گرگور بودندکه احتمالا بخاطر تفاوت در منطقه اثر روش گوشگیر و گرگور می تواند باشد.در این تحقیق مشخص شد که جمعیت گونه های وابسته به زیستگاه های مصنوعی مثل هامورمعمولی، سرخومعمولی و شعری ماهی در منطقه جاسک در ترکیب صید نسبتا کم بود و عمدتا زیر اندازه طول بلوغ بودند، به نظر می رسد ذخایر این گروه از ماهیان نیازمند به بازسازی می باشند.

---

بشر در اعصار تاریخ و از زمانی که زندگی جمعی را برای ادامه حیات خود برگزید، به صورت تلویحی و ناخودآگاه از سرمایه اجتماعی در پیشبرد بهتر اهدافش بهره برده است. اما امروزه اهمیت مفهوم سرمایه اجتماعی در بطن اقتصاد و اجتماع قرار گرفته است و جوامع برای پیشرفت و بعضاً جلوگیری از انحطاط، ناگزیر به شناخت چارچوب سرمایه اجتماعی و اثراتش در جامعه و استفاده از آن به‌عنوان راهکاری برای خروج از انحطاط و رکود هستند. در این میان، یکی از مهمترین اثرات و برهمکنش­ها حاصل از سرمایه اجتماعی، ارتباطی است که میان آن و شاخصهای توسعه اقتصادی -اجتماعی وجود دارد. در این پژوهش، به دنبال آن خواهیم بود تا نوع تأثیر متقابلی را که سرمایه اجتماعی و توسعه انسانی در استان های ایران برهم خواهند داشت، شناسایی کنیم. برای رسیدن به این هدف، از روش خودرگرسیون برداری پانل دیتا (PVAR) برای دوره سالهای ۱۳۸۸-۱۳۷۹ استفاده کرده ایم. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می‌دهد که سرمایه اجتماعی دارای اثرات مثبتی بر توسعه انسانی در استان های ایران بوده و از سوی دیگر، توسعه انسانی نیز سبب خواهد شد تا لایه های سرمایه اجتماعی در استان ها شکل گرفته و تقویت شود.  

---

چکیده
در این پژوهش، پس از شناسایی مولکولی آغازگر غالب لاکتوباسیلوس موجود در خمیرترش آرد کامل جو، خصوصیات ضد میکروبی جدایه مذکور و پالیده­های خام و خنثی شده حاصل از فازهای رشد لگاریتمی و سکون آن در برابر برخی از شاخص­های باکتریایی و قارچی غذازاد مورد بررسی قرار گرفت. آنالیز آماری نتایج این پژوهش نیز با استفاده از طرح پایه کاملاً تصادفی به روش فاکتوریل صورت پذیرفت. بر اساس نتایج توالی­یابی محصولات PCR، لاکتوباسیلوس برویس به عنوان جدایه لاکتیکی غالب خمیرترش آرد جو شناسایی شد. برای ارزیابی خواص ضد باکتریایی این جدایه از روش­های انتشار در دیسک و میکرو­دایلوشن و همچنین به منظور مطالعه خاصیت ضد قارچی آن از روش­های کشت دو ­لایه و لکه­گذاری سوسپانسیون اسپور قارچ استفاده گردید. بر اساس نتایج آزمون دیسک، بیشترین تاثیر ضد میکروبی لاکتوباسیلوس برویس در برابر باسیلوس سوبتیلیس و کمترین مقدار آن در برابر اشرشیا کلی مشاهده شد. همچنین بیشترین درصد کاهش جمعیت شاخص­های باکتریایی مورد مطالعه در روش ریز رقت، مربوط به باسیلوس سوبتیلیس با ۵۵/۷۹ درصد در معرض پالیده خام فاز لگاریتمی لاکتوباسیلوس برویس بود. علاوه بر این، خاصیت ضد قارچی لاکتوباسیلوس برویس بر علیه آسپرژیلوس فلاووس و آسپرژیلوس نایجر در روش کشت دو لایه مورد تایید قرار گرفت که این قابلیت در برابر دو شاخص مذکور، اختلاف معنی­داری (۰۵/۰α<) نداشت. پالیده خام حاصل از فاز لگاریتمی این جدایه لاکتیکی نیز نسبت به سایر پالیده­ها به شکل معنی­داری (۰۵/۰α<) از تاثیر بازدارندگی بیشتری بر روی آسپرژیلوس فلاووس و آسپرژیلوس نایجر در روش لکه­گذاری سوسپانسیون اسپور قارچ برخوردار بود.

---

چکیده
فرآیند سرخ کردن عمیق یکی از متداول­ترین روش­های پخت مواد غذایی است. قیمت ارزان فرآورده­های سرخ شده و خواص حسی بی­نظیر آنها عامل گسترش فزاینده این محصولات و تولید غذاهای آماده است. در این پژوهش کدو مسمایی (.L Cucurbita pepo) به عنوان یک محصول جالیزی با خاصیت جذب کمتر روغن، با دو نوع روغن (آفتابگردان  معمولی و مخصوص سرخ کردنی) در دو دمای °C ۱۳۰ به مدت ۷ دقیقه و °C ۱۷۰ به مدت ۴ دقیقه سرخ گردید. تأثیر نوع روغن، روش آماده­سازی (آنزیم بری و مایکروویو)، دما و زمان بر بافت و رنگ محصول نهایی مطالعه شد. ضریب سطحی انتقال حرارت در طول فرآیند سرخ شدن با فرض سیستم لامپد محاسبه گردید. ارزیابی رنگ محصولات سرخ شده نشان داد که رنگ محصول نهایی متأثر از دما  و نوع روغن بود. نتایج آزمون بافت نشان داد که سفتی نمونه­های مایکروویو افزایش یافت و این افزایش، در دمای پائین مشخص­تر بود. طبق نتایج، دما و روش آماده سازی اثر معنی­داری بر سفتی نمونه­های سرخ شده داشت. با افزایش دمای فرآیند، ضریب سطحی انتقال حرارت افزایش یافت و افزایش این ضریب در دمای ۱۷۰ درجه سانتیگراد برای نمونه­های آنزیم بری شده بالاتر بود.

---

کاهش نرخ باروری در سال های اخیر، یکی از دغدغه های مهم کشور بوده است که می تواند از دلایل متعدد اقتصادی و اجتماعی نشات گرفته باشد. یکی از مهم ترین متغیرهای مؤثر بر باروری، درآمد انتظاری آینده افراد می باشد که ارتباط مستقیمی با میزان اطمینان آنان از دستیابی به شغل پایدار و پایدار ماندن شغل کنونی آنان خواهد داشت. این پژوهش، به دنبال بررسی تأثیر نااطمینانی بازارکار بر نرخ موالید در استان های ایران در دوره ۱۳۹۲-۱۳۸۴ بوده است. به منظور بررسی این تأثیر، از داده های تابلوی استفاده شده است. از آنجایی که شاخصی مجزا برای نااطمینانی بازارکار وجود ندارد، در این پژوهش، ابتدا شاخصی برای نااطمینانی شغلی زنان و مردان برای هر یک از استان ها در دوره مورد بررسی محاسبه شد. نتایج برآورد، نشان از آن دارد که نااطمینانی شغلی در بین زنان و مردان تأثیر مهمی بر تمایل به فرزندآوری و باروری در استان های ایران داشته است؛ به گونه ای که افزایش نااطمینانی شغلی بین مردان، سبب کاهش نرخ باروری و در مقابل، تشدید نااطمینانی شغلی و ناامیدی از یافتن شغل در بین زنان، سبب بهبود نرخ باروری در استان های ایران شده است. با توجه به نتایج پژوهش، ساختار بازارکار و نگرش های انتظاری به بازارکار، در بین زنان و مردان، با تأثیری که بر انتظارات درآمدی آتی آنان خواهد داشت، متغیر مهمی در تعیین تمایل به فرزندآوری در درون خانواده است. از این رو، نیاز است تا برنامه ریزان اقتصادی و اجتماعی در کشور، توجهی ویژه به این مساله داشته باشند. به عبارت دیگر، نظام برنامه ریزی می تواند به صورت غیرمستقیم با بهبود ساختار بازارکار، سبب بهبود نرخ باروری در استان های ایران شود.

---

---

ساختار اقتصادی درکشورهای وابسته به رانت نفت، متفاوت از سایر کشورها است. شاخص توسعه انسانی، ممکن است به دلیل افزایش رانت نفت و در پی آن، افزایش درآمد سرانه، فزونی یابد اما بهبود قابل توجهی در سایر معیارها (نرخ باسوادی و امید به زندگی) دیده نشود. تزریق بی رویه رانت های نفتی به بودجه بدون سرمایه گذاری کارآمد و مولد، منجر به بیماری هلندی و نفرین منابع می شود. کمک های رسمی توسعه ای دوجانبه[۱] که توسط اعضای کمیته همیاری توسعه(DAC) [۲] سازمان همکاری و توسعه اقتصادی[۳] صورت می  گیرد، می تواند بدون اثرگذاری منفی بر جنبه های مختلف اقتصادی و اجتماعی، بر توسعه انسانی تأثیر مثبت بگذارد. این پژوهش، به مطالعه تأثیر کمک های رسمی توسعه ای دوجانبه بر توسعه انسانی کشورهای منتخب (ایران، عراق، ترکیه، یمن، اردن، آذربایجان و گرجستان از جنوب غربی آسیا و اندونزی، فیلیپین، مالزی، تایلند، ویتنام و میانمار از جنوب شرقی آسیا) در دورۀ ۲۰۱۸-۱۹۹۹ با کمک مدل پانلی حداقل مربعات کاملاً اصلاح شده می پردازد. نتایج، نشان می دهد که کمک های رسمی توسعه ای دوجانبه و مخارج بهداشتی، تأثیر مثبت و معنادار بر شاخص توسعه انسانی داشته است. همچنین یافته ها، بیانگر تأثیر منفی و معنادار رانت نفتی، نرخ رشد جمعیت و نرخ بیکاری بر شاخص توسعه انسانی می باشد. تأثیر وجوه ارسالی فردی در دو نمونه متفاوت است، به طوری که این وجوه در کشورهای جنوب غرب آسیا، تأثیر منفی  و در کشورهای جنوب شرق آسیا، تأثیر مثبت بر شاخص توسعه انسانی داشته است.

---

تأسیس و توسعه مناطق آزاد تجاری صنعتی، یکی از راهکارهای کشورهای درحال‌توسعه برای استفاده از مزایای تجارت جهانی است، بدون آنکه معایب تجارت آزاد به کل کشور سرایت کرده و به آن آسیب برساند. ایران نیز به منظور استفاده از مزایای مناطق آزاد، تاکنون هفت منطقه در نقاط مختلف کشور تأسیس کرده است؛ اما یکی از سؤالات مهم پس از تأسیس مناطق آزاد در کشور، این است که آیا مناطق آزاد تجاری- صنعتی تأسیس شده، توانسته‌اند سبب رشد و توسعه اقتصادی بیشتر استان میزبان خود شوند. در این مطالعه، تلاش شده تا با استفاده از رویکرد کنترل ترکیبی، به این سؤال پاسخ داده شود که آیا تأسیس منطقه آزاد انزلی در سال ۱۳۸۴ توانسته است بر رشد و توسعه استان گیلان مؤثر باشد. نتایج مطالعه حاضر، نشان از آن دارد که منطقه آزاد انزلی، نتوانسته است اثر مثبت و معناداری بر رشد و توسعه استان گیلان داشته باشد؛ به‌گونه‌ای که از چهار متغیر هدف مورد بررسی، تأسیس منطقه آزاد انزلی، اثر منفی بر سرانه ارزش‌افزوده صنعت و معدن استان گیلان نسبت به گروه کنترل داشته و اثر معناداری بر مقدار ارزش‌افزوده کشاورزی، ارزش‌افزوده خدمات، مقدار واقعی سرانه تولید ناخالص داخلی در استان گیلان در مقایسه با گروه کنترل نداشته است؛ بنابراین، می‌توان اذعان داشت که تأسیس منطقه آزاد انزلی، نتوانسته است تا به یکی از اهداف اساسی خود که همانا توسعه و رشد مناطق پیرامون بوده، برسد.

---

در این تحقیق، با محاسبه‌ی پتانسیل باد در محدوده‌ی ایستگاه‌های همدید استان کرمانشاه، کارایی و ارزیابی اقتصادی ۱۰ مدل توربین بادی برای بهره‌گیری از انرژی بادی بررسی شد. برای این منظور، از داده‌های سرعت باد در دوره‌ی آماری مشترک ۲۰۰۹- ۲۰۱۳ در مقیاس زمانی ۳‌ساعته و نرم‌افزارهای WAsP و Windographer بهره گرفته شد و پارامترهای احتمال تولید انرژی، ضریب ظرفیت و خروجی انرژی سالانه‌ی توربین‌های مختلف برآورد شد. سپس، ارزیابی اقتصادی هریک از توربین‌ها انجام و اقتصادی‌ترین توربین و محدوده در استان کرمانشاه معرفی شد‌. با بررسی ضریب ظرفیت توربین‌ها روشن شد که توربین ۵۰۰ کیلوواتی در تمام ایستگاه‌ها بهترین کارایی را دارد. همچنین، بهترین کارایی این توربین در ایستگاه‌های گیلان‌غرب، تازه‌آباد و سومار برآورد شده است. میزان تولید انرژی سالانه‌ی توربین ۲۰۰۰ کیلوواتی، از ۲ گیگاوات ساعت در سال در ایستگاه کنگاور تا ۷/۶ گیگاوات ساعت در سال در ایستگاه گیلان‌غرب متغیر است. با محاسبه‌ی شاخص نسبت منفعت به هزینه مشخص شد که احداث نیروگاه در محدوده‌ی ایستگاه گیلان‌غرب در تمامی انواع مختلف توربین صرفه‌ی اقتصادی بیشتری درمقایسه با مناطق دیگر دارد. تولید برق با هیچ‌یک از توربین‌های بادی موردبررسی در محدوده‌ی ایستگاه‌های اسلام‌آباد، کنگاور، سرپل‌ذهاب، روانسر، سنقر، هرسین، جوانرود و قصرشیرین اقتصادی نیست.

​

---

امروزه برای کاهش اثرات منفی ساخت پل ­ها درترافیک شهری، به­ طور فزاینده­ ای از روش­ های ساخت سریع پل استفاده می­ گردد. یک روش برای ساخت سریع پل، پیش ­ساخته نمودن قطعات یا بخش­ هایی از کل پل است. در صورت کاربرد موثر پیش­ تنیدگی در این قطعات، قابلیت مرکزگرایی و امکان بازگشت آن­ ها پس از زلزله به موقعیت اولیه وجود خواهد داشت که منجر به کاهش قابل توجه خسارت و هزینه­ ی تعمیرات پس از زلزله می­ گردد. هدف از مطالعه ­ی حاضر بررسی رفتار لرزه ­ای پایه پل ­های بتنی پیش ­ساخته مرکز­گرا می­باشد که در آن­ ها از تاندون­ های پس­ کشیده­ ی غیر­پیوسته به منظور مرکزگرایی و از فولاد نرمه برای اتلاف انرژی زلزله استفاده می ­شود. یک مدل عددی دو بعدی برای شبیه ­سازی رفتار پایه‌های مزبور در محیط نرم­افزارOpenSees ساخته شد. به ­منظور مطالعه پارامتری عوامل موثر بر پل­ های بتنی با پایه­ های پیش­ ساخته مرکز­گرا، مجموعه­ ای متشکل از ۹ پایه سگمنتی با درصد­های مختلف نیروی پیش­ تنیدگی و فولاد نرمه با مقاومت خمشی اسمی یکسان طراحی شدند. این ۹ طرح تحت بارگذاری­ های مونوتونیک، چرخه ­ای و دینامیکی تاریخچه زمانی قرار داده شده و رفتار لرزه ­ای آن­ ها مطالعه گردید. نتایج نشان داد که افزایش نسبت نیروی پیش­ تنیدگی به مساحت مقطع بتنی تا حدی مشخص می­ تواند موجب بهبود رفتار سازه ­شود. با این وجود، بعد از این حد، رفتار سازه به طور نامطلوبی تحت اثر نیروی پیش­ تنیدگی قرار می­ گیرد. بر اساس آنالیزهای چرخه­ای و دینامیکی مدل­های بررسی شده در این مطالعه، نسبت بهینه ­ی نیروی پیش ­تنیدگی به مقاومت سطح مقطع بتنی حدود ۰,۱ تا ۰.۱۵ ارزیابی گردید. یافته­ های مطالعه­ ی حاضر می ­تواند در جهت طراحی پل ­های متشکل از این اعضا در مناطق با لرزه­ خیزی بالا مفید واقع گردد.