---

اکبر رادی از نمایشنامه¬نویسان نام¬آشنای ایرانی ا ست که در پردازش آثار هنری خود از سبک، زبان و بیان ویژه ای برخوردار است. از دیرباز، او به واقع¬گرایی در ادب نمایشی نام بردار بوده؛ اما گاهی نیز در طرح دیدگاه¬های اجتماعی خود، از زبان و بیان نمادین بهره برده که برایند آن، خلق تیپ¬ها و فضاهای نمادینی است که با وجود ملموس و واقعی بودن، می¬توانند نمونه ای برای تیپ¬های مشابه و شرایط همسان باشند. ازاین رو، برخی آثار رادی تن به تأویل های گوناگون می¬دهند و می توان از رویکردهای مختلف به آن¬ها نگریست. ازجمله آثار رادی که از چنین قابلیتی برخوردار است، نمایشنامه «از پشت شیشه¬ها»ست. در این اثر، رادی با به کارگیری صنعت های مدرن، کوشیده است تا چالش بی¬امان و آشتی¬ناپذیر روشن-فکر امروز را با جریانِ نوگراییِ بی¬ریشه به نمایش درآورد. در این پژوهش، تلاش شده است تا شگرد رادی برای بیان نمادین دیدگاه¬هایش در نمایشنامه یادشده واکاوی شود. نتیجه پژوهش نشان می دهد، نویسنده این بیان نمادین را با پردازش شخصیت زن و وانهادن نقش اساسی روایت بر دوش او خلق کرده است. در این روایت، نویسنده با به کارگرفتن شگرد قرینه¬سازی، دو تیپ زن را در کنار و دراصل، در برابر هم قرار داده است؛ یکی، زنی است متجددمآب با تجددی بی اصالت و دیگری، زنی معمولی از نوع امروزیِ آن با همان دغدغه¬های فکری و روانی. از این دیدگاه، هریک از شخصیت ها، به ویژه زنان نمایشنامه، می¬توانند نماینده یک تیپ یا مرام فکری و فرهنگی خاصی باشند که در فضای اثر، در کنار هم نقش¬آفرینی و دراصل، طرح دیدگاه می کنند.

---

---

 تغییرات زمانی – مکانی شاخصهای تنوع، گونه های شاخص، و صید در واحد تلاش (CPUE) ماهیان استخوانی در شرکتهای تعاونی پره در سواحل ایرانی دریای خزر طی سالهای ۱۳۷۵ الی ۱۳۹۱ بررسی شد. از کل صید ۱۴ گونه/گروه ثبت شده، ماهی سفید با ۷۸/۵۶ درصد و کفال با ۸۱/۳۱ درصد بیشترین فراوانی را داشتند. حداقل و حداکثر میانگین CPUE بترتیب ۱/۹±۵/۱۵۸ و ۲/۳۱±۹/۳۴۴ کیلوگرم در هر بار پره کشی و شاخص تنوع شانون- وینر بترتیب ۰۲/۰±۵۷/۰ و ۰۲/۰±۹۱/۰ محاسبه شد. بین ترکیب اجتماعات ماهیان صید شده در پره ها در سه زمان مختلف پره کشی (صبح، عصر و شب)، سه دوره متفاوت (دوره اول سالهای ۷۶-۱۳۷۵ الی ۷۹-۱۳۷۸، دوره دوم سالهای ۸۰-۱۳۷۹ الی ۸۴-۱۳۸۳ و دوره سوم سالهای ۸۵-۱۳۸۴ الی ۹۱-۱۳۹۰)، سه منطقه ساحلی (غرب، میانی و شرق) و فصول مختلف اختلاف معنی داری وجود دارد (MRPP در همه موارد p < ۰,۰۰۱). در دوره اول گونه های کلمه، سیاه کولی، شاه کولی، ماش، سس، آزاد و اسبله؛ در دوم گونه/گروه های شگ ماهیان، سیم، اردک ماهی و در دوره سوم کپور و سوف گونه های شاخص بودند. در منطقه غرب ،گونه های سیاه کولی، شاه کولی، ماش، سس، سیم، سوف، اردک و اسبله؛ میانی، سفید، شگ ماهیان و آزاد و شرق کفال، کلمه و کپور به عنوان گونه های شاخص شناخته شدند. 

---

مطالعات پسااستعماری از جمله پژوهش‌های میان رشته‌ای است که در برخی از آثار ادبی نمود پررنگی داشته است .این نظریه به تقابل بنیان‌های فکری شرق فرودست با غرب فرادست می‌پردازد و می‌کوشد گفتمان حاصل این تقابل را میان استعمار و مستعمره نشان دهد،حال آنکه نمایش نامۀ ماه عسل ،اثرغلامحسین ساعدی از آثار برجستۀ ادبیات نمایشی ایران است که نویسنده در آن به شیوه‌ای نمادین به بررسی جلوه های استعمار در شکل نوین آن پرداخته است .در این پژوهش، شخصیت‌های نمایش‌نامه‌ی ماه‌عسل این نویسنده بر مبنای نظریه‌ی پسااستعماری تحلیل گردیدند و حاصل کار، گواه چینش و پردازش درست و هوشمندانه و به جای شخصیت‌هاو قدرت و توان آنان در بیان ایده‌ی مرکزی نویسنده یعنی سیاست‌های استعماری است. ساعدی در آفرینش نظام پسااستعماری درقالب ادبی زمینه های سلطه گری استعماررا در اشکال گوناگونش نمایان ساخته وهمچنین افزون بر آن‌چه در نظریه‌ی پسااستعماری مطرح گردیده، به جزییات ظریف‌تر و دقیق‌تری در گفتمان استعمارگر و استعمارشده پرداخته، که به حوزه‌ی کلان‌تر علوم سیاسی، اجتماعی و مردم‌شناسی بازمی‌گردد؛از جمله، آسیب‌شناسی مستعمرات و نقش و جایگاه‌ خود مستعمرات یا دولت‌مردان آن‌ها در رقم‌خوردن سرنوشت تیره و تار آنان را می‌توان مثال زد که از طریق ضعف‌های داخلی یا در سیاست خارجی امکان می‌یابد.

---

---

امیرارسلان از مهم‌ترین و معروف‌ترین قصه‌های عامیانۀ فارسی و یکی از نخستین آثاری است که نشانه‌های تحول را از قصه به رمان در نثر فارسی نشان می‌دهد. با وجود اینکه امیراراسلان متنی متأخر محسوب می‌شود و پژوهش‌های ارزشمندی نیز در این باب انجام شده است؛ اما هنوز بحث دربارۀ نام نقال و سال پیدایش آن لازم می‌نماید. از سوی دیگر بسیاری از محققان ترجمه و انتشار نخستین رمان‌ها به فارسی را چند سالی قبل از پیدایش امیرارسلان و درنتیجه ظهور این نشانه‌های تحول را بیشتر تحت تأثیر رمان دانسته‌اند.
نوشتۀ حاضر شامل دو بخش است: در بخش نخست به نقال و زمان پیدایش این قصه می‌پردازیم و سعی می‌کنیم تا وجوه تاریک این انتساب را روشن کنیم و به دقتِ سالِ پیدایش اثر بیفزاییم. پس از روشن شدن این ابهامات به فضای فرهنگی پیدایش امیرارسلان با تکیه بر صنعت چاپ می‌پردازیم و می‌کوشیم با معرفی نمایشنامه‌ها و رمان‌های ترجمه‌شده، در کنار سفرنامه‌های نوشته‌­شده به فارسی، احتمال آشنایی نقال این قصه را با این ژانرها بررسی کنیم. مسیری که اگر به درستی طی شود، تصویری منسجم و دقیق‌تر از نقال و فضای فرهنگی پیدایش این قصه به دست می‌دهد.

---

گشتاسپ، از پادشاهان نامدار کیانی است. او بر اساس منابع زرتشتی، گسترنده دین بهی و پادشاهی پسندیده است. همسر او در اوستا و متون پهلوی، هوتس نام دارد که دختری ایرانی و از نژاد نوذر دانسته شده است. اما تفاوتهای آشکاری میان شخصیت گشتاسپ و همسرش در اوستا و متون پهلوی با آنچه در شاهنامه فردوسی درباره این شخصیتها آمده است، وجود دارد. در شاهنامه، گشتاسپ چهره‌ای منفی دارد. همچنین برخلاف این متون، نام همسر او در شاهنامه، کتایون است که طی سفر گشتاسپ به روم ماجرای پیوندشان شکل می‌گیرد. در این مقاله سعی شده است تا ضمن معرفی شخصیت گشتاسپ و همسرش به بررسی دوگانگیهای میان متون مختلف از اوستا تا شاهنامه پرداخته شود.
 

 

---

به همت گروه ادب معاصر فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی کتابشناسی ادبیات داستانی معاصر فارسی زیر نظر فریده رازی و با همکاری عذرا شجاع کریمی و آزاده گلشنی در سال ۱۳۹۰، در قطع رحلی بزرگ، با سه پیوست و در ۱۸+ ۶۸۶ صفحه منتشر شد. این کتاب ۷۰۶۹ مدخل و اطلاعات کتابشناسی ۱۴۰۴۶ اثر از مشروطه تا ۱۳۸۹ش را دربرمی گیرد. کتابی که با توجه به نقش ارجاعی ناشر آن، می بایست از اغلاط و خاصه اغلاط فاحش مبرا باشد، متأسفانه آغشته به انواع اشتباهات و کاستی هاست تا آن جا که ناشر پس از مدتی در بهار ۱۳۹۱ غلط نامه ای را تحت عنوان مستدرک تهیه و همراه کتاب روانه بازار کرد که متأسفانه این غلط نامه با وجود نشان دادن بسیاری از اغلاط کتابشناسی..، خود دچار کاستی ها و اشتباهاتی دیگر شده است. سعی ما در این جا نشان دادن پاره ای از اشتباهات و بی دقتی های این دو منبع و در نتیجه جلوگیری از گمراه شدن مخاطب کتابشناسی.. و مستدرک آن در تحقیقات و آگاهی های خود است.

---

بررسی فرهنگ عامه در آثار ادبی، از­جمله رویکردهایی است که می‌تواند در مطالعات میان‌رشته‌ای، همچون علوم اجتماعی، قوم‌شناسی، پژوهش‌های فرهنگی و... سودمند افتد. این‌ قبیل پژوهش‌ها، افزون بر بازنمایی فرهنگ پیشین هر سرزمین، تفاوت‌ها و فاصله‌های جامعۀ امروز را با گذشته نیز آشکار می‌سازد. بازتاب آداب و سنن، دانش‌ها و باورهای مردمی را در متون ادبی نیز می‌توان دید. شاعران و نویسندگان که برآمده از فرهنگِ پایۀ سرزمین خویش­اند، فرهنگ غالب اجتماع خود را در آثارشان بازتاب می‌دهند. از این رو، متون ادبی می‌توانند این گزاره‌های فرهنگی و اجتماعی را به خوانندگان نسل‌های بعد منتقل کنند. در این پژوهش تلاش بر آن بوده است تا رباعیات مولوی، از منظر غلبه و نفوذ باورهای عامیانه در آن، بررسی شود. هدف، تعیین بسامد و نیز چگونگی به‌کارگیری این‌ قبیل عقاید در رباعیات مولوی بوده ‌است. پژوهش در دو حوزۀ «بازتاب آداب و رسوم و باورهای اجتماعی در رباعیات مولوی» و «بازتاب باورها و عقاید مردمی در رباعیات مولوی» سامان یافته ‌است. حاصل بررسی، بیانگر بسامد بالای این آیین‌ها و باورها در رباعیات مولوی است. همچنین، پژوهش حاضر نشان می‌دهد شاعر تنها روایتگر برخی آداب و آیین‌ها و باورهای عصر خویش نبوده و عمدتاً با دست‌مایه قرار دادن این اندیشه‌ها و رسوم و آداب و عقاید، به مضمون‌پردازی هنری یا ملموس ساختن اندیشه‌های عرفانی، مذهبی و انسان‌شناسانۀ خویش، برای مخاطب پرداخته ‌است.
 

---

---

تاریخ ادبیات داستانی ایران نوشتۀ حسن میرعابدینی در اصل حاصل پژوهش ایشان در چارچوب طرح تطور مضامین ادبیات داستانی در فرهنگستان زبان و ادب فارسی بوده و پیش‌تر انتشارات این نهاد، ویرایش دیگری از آن را در دو جلد، در سال‌های (۱۳۸۷ و ۱۳۹۱) منتشر کرده بود. پس از مدتی، انتشارات سخن ویرایش تازۀ این کتاب را با تغییراتی چشم‌گیر، در یک جلد و این بار با ویرایش احمد سمیعی(گیلانی) روانۀ بازار نشر کرده است. این کتاب شکل‌گیری و تکوین جریان‌های گوناگون داستان فارسی را از آغاز تا ۱۳۳۲ش بررسی کرده است. این بررسی به مباحث کمتر دیده‌شده همچون تأثیر سفرنامه‌ها و قصه‌های عامیانه در شکل‌گیری داستان فارسی، دیباچۀ نخستین رمان‌های فارسی، رمان‌های دینی، داستان‌های پلیسی و جنایی و... پرداخته و به تبع آن آثار و نویسندگان دیده‌نشده‌ای را معرفی کرده است. ما در این‌جا به اجمال ساختار، شیوۀ تحلیل، نوآوری‌ها، ارتباط این اثر با پژوهش‌های پیشین و پژوهش‌های آتی و ... را بررسی می‌کنیم.

---

---

---

---

---

آلودگی­ نفتی آب­های سطحی علاوه بر ایجاد اختلال در عملکرد فیزیولوژیک ماهیان منجر به صدمات جبران ناپذیری برسلامتی انسان طی انتقال از طریق زنجیره غذایی می­گردد. در نتیجه بررسی امکان تجمع هیدروکربن­های نفتی در بافت­های خوراکی ماهیان اهمیت ویژه­ای می یابد. در این مطالعه نمونه­های ماهی شانک زرد باله  Acanthopagrus latus (Houttuyn, ۱۷۸۲)با استفاده از تله­های طعمه دار از منطقه خور موسی در خلیج فارس،  جمع آوری شده و پس از بیست روز سازگاری با شرایط آزمایشگاهی مرکز تحقیقات آبزی پروری جنوب ایران در مخازن حاوی ۳۰۰ لیتر آب دریا به پنج گروه با دو تکرار تقسیم شدند. سپس گروه­ها در معرض غلظت­های صفر، ۲، ۴، ۸ و ۱۶ درصد فاز محلول  نفت خام (water soluble fraction) قرار گرفتند. نتایج بررسی میزان هیدروکربن­های نفتی کل در بافت آبشش و کلیه نشان دهنده افزایش معنی دار در روزهای ۱۰ و ۲۰ آزمایش بود که این مقدر با بالا رفتن غلظت WSF نیز افزایش یافت (P<۰,۰۵). در حالی که در بافت کبد و عضلات در هیچ یک از گروه­های مواجهه، با درنظر گرفتن زمان مواجهه و غلظت WSF، اختلاف معنی داری مشاهده نشد (P>۰,۰۵). نتایج مطالعه حاضر نشان دهنده امکان تجمع TPH در بافت­های آبشش و کلیه ماهی شانک زرد باله تحت تاثیر غلظت و مدت زمان مواجهه با WSF بود. فلذا با توجه به ارزش اقتصادی بالای خانواده شانک ماهیان، ارائه روش­های مدیریتی مناسب برای کنترل ورود آلاینده­های نفتی به آب­های خلیج فارس ضروری به نظر می­رسد.

---

این مقاله با هدف ارزیابی تأثیر تعامل کلام و کارتون در روند آموزش اصطلاحات زبان انگلیسی به فارسی­­زبانان گردآوری شده است. مسئلۀ این پژوهش این است که چگونه کارتون در تعامل با اصطلاحات زبانی، فضای معناسازی را از یک فضای معنایی غیر­قابل پیش­بینی به فضایی خلاق تغییر می­دهد و چگونه این تعامل، فضایی خلاق را برای توسعۀ مفهومی اصطلاحات زبانی رقم می­زند. برای ارزیابی فرضیات این پژوهش، با استفاده از رویکرد نشانه ـ معناشناسی دیداری و روش تحلیل گفتمانی، تأثیر قرارگیری کارتون در کنار اصطلاحات زبانی در مورد جامعۀ آماری این پژوهش ـ که شامل ۶۰ زبان­آموز در سطح متوسط زبان انگلیسی و بالاتر، شامل ۳۰ دختر و ۳۰ پسر از مناطق شمال و جنوب شهر تهران بودند ـ بررسی شد. فرضیات این پژوهش عبارت­اند از اینکه کارتون می­تواند از طریق تعامل فضای نشانه­ای، تزریق شناختی جدید و گسترش دامنۀ تخیل، توسعۀ معنایی اصطلاحات زبانی را درپی داشته باشد و کلام و کارتون می­توانند از طریق ایجاد فضای ارجاعی، ورود به ابعاد گفتمانی و توسعۀ بازی زبانی در فضای بین نشانه­ای، سبب کاربرد خلاق اصطلاحات زبانی شوند.
 

---

هدف: اندوتلیوم غشا، نفوذی انتخابی برای انتقال مواد غذایی و سایر اجزای حیاتی به دیواره شریان به‏حساب می‏آید. آسیب به این غشا می‏تواند باعث تغییر در عملکرد زیستی بافت پوششی و در نتیجه عوارض بالینی همانند آترواسکلروسیس شود. پالس فشار خون همواره کشش محیطی بر دیواره عروق اعمال می‏نماید و در نتیجه کشش چرخه‏ای در کنار سایر نیروها نقش مهمی را در خواص و عملکرد سلول‏های پوششی ایفا می‏کند. مطالعات قبلی مؤید تأثیر بارگذاری چرخه‏ای بر فرایند انطباق و بازسازی بافت پوششی بوده‏اند. این تحقیق به بررسی خواص ساختاری سلول‏های پوششی کشت داده شده تحت بارگذاری کششی تک محوره می‏پردازد. مواد و روش‏ها: سلول‏های پوششی وریدی بند ناف انسان تهیه شده از بانک سلولی ایران (NCBI-C۵۵۴) روی غشای سیلیکونی کشت داده شده و در دستگاه کشش چرخه‏ای در زمان‏های ۲، ۴، ۶ و ۸ ساعت با دامنه ۱۰ درصد و فرکانس ۱ هرتز بارگذاری و سپس خواص ویسکوالاستیک سلول‏های پوششی با استفاده از روش میکروپیپت آزمایش شدند. نتایج: نتایج نشان‏دهنده افزایش در بخش الاستیک سلول‏ها (E) در اثر بارگذاری چرخه‏ای کششی است که به سخت شدن سلول می‏انجامد. همچنین نتایج نشان‏دهنده افزایش اولیه در ضریب ویسکوزیته و سپس کاهش این پارامتر در ساعات بعدی بارگذاری است. نتیجه‏گیری: مطالعات قبلی بیانگر ایجاد فیبرهای تنش در اثر تجمع و افزایش رشته‏های اکتین در سلول‏های پوششی پس از بارگذاری کششی چرخه‏ای هستند. از آن‏جا که خواص ساختاری و مکانیکی سلول‏های پوششی وابسته به رشته‏های اکتین است، نتابج این تحقیق نشان‏دهنده افزایش سفتی مکانیکی در سلول‏های پوششی در اثر بارگذاری چرخه‏ای از طریق ایجاد فیبرهای تنش است.

---

علی‌رغم تأکید زیاد به مصرف محصولات داخلی و تشویق مصرف‌کنندگان به این موضوع، تاکنون تحقیق علمی منسجمی که میزان گرایش مصرف‌کنندگان به محصولات داخلی و پیامد‌های آن را بررسی کند و نتایج آن معیاری برای مقایسه با نتایج تحقیقات انجام گرفته در سایر کشور‌‌ها باشد، انجام نشده است. از این رو در تحقیق حاضر ابتدا میزان تمایل مصرف محصولات داخلی را در نمونه‌ای شامل ۴۰۰ مصرف‌کننده در تهران، به‌صورت کمی اندازه‌گیری کرده و مقدار آن را با سایر نقاط جهان (که تحقیقات مشابه در آن انجام شده است) مقایسه می‌شود. به این منظور برای سنجش میزان تمایل به مصرف کالاهای داخلی، یک مقیاس بین‌المللی به نام CETSCALE معرفی می‌‌شود، سپس تأثیر این تمایل بر ارزیابی طبقات مختلف کالاهای داخلی و خارجی، ترجیح محصولات داخلی و تمایل به خرید محصولات وارداتی از کشورهای دارای تشابه مواضع از نظر سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و مذهبی مورد بررسی قرار می‌‌گیرد. نتایج اولیه نشان‌دهنده آن است که مصرف‌کنندگان با ملی‌گرایی مصرفی زیاد (در مقایسه با مصرف‌کنندگان با ملی‌گرایی مصرفی کم) ارزیابی بهتری از محصولات داخلی دارند، اما بررسی دقیق‌تر نشان می‌‌دهد این مصرف‌کنندگان محصولات داخلی را مطلوب‌تر از محصولات خارجی ارزیابی نمی‌کنند. در پایان، این نتایج بحث و بررسی شده و پیشنهادهایی نیز ارائه گردیده است.

---

هدف: بارگذاری مکانیکی بر کارکرد حیاتی سلول‌های بدن تأثیر می‌گذارد. در این تحقیق به بررسی نقش کشش ترکیبی دوره‏ای- ثابت بر تکثیر سلول ها پرداخته شد. مواد و روش‏ها: به این منظور، سلول‌ها روی بستر الاستیک پوشش داده شده با ژلاتین کاشته شد و چهار دسته آزمایش با بارگذاری‌های دوره‏ای، ثابت، ترکیب دوره‏ای- ثابت و دوره‏ای به همراه دوره استراحت از بار روی سلول‏ها انجام شد. میزان کشش در همه موارد ۱۰ درصد انتخاب شد. مدت زمان بارگذاری دوره‏ای ۵ ساعت با فرکانس ۱ هرتز و برای بارگذاری ثابت ۱۲ ساعت بود. نتایج: یافته‏ها نشان داد که بارگذاری دوره‏ای، سلول‏ها را در جهتی نسبت به محور کشش همسو نمود ولی تأثیر قابل ملاحظه در تعداد سلول‌ها ایجاد نکرد. در آزمایش بارگذاری ترکیبی دوره‏ای- ثابت، این بارگذاری باعث کاهش قابل ملاحظه تکثیر سلول‌های مزانشیمال در مقایسه با گروه کنترل شد. در دسته سوم، بارگذاری با دوره زمانی استراحت از بار، تعداد سلول‌ها افزایش قابل ملاحظه‌ای نسبت به گروه شاهد (بدون بارگذاری) داشت. بالاخره در گروه چهارم (بارگذاری استاتیک)، تفاوت قابل ملاحظه در تعداد سلول‌های گروه آزمایش در مقایسه با گروه شاهد (بدون بار) مشاهده نشد. نتیجه‌گیری: نوع بارگذاری اعم از دوره‏ای و ثابت و نیز زمان سپری شده پس از بارگذاری‌ها در روند تکثیر سلول‌ها تأثیر دارند.