---

تبیین رابطه مصرف انرژی و رشد اقتصادی، می‌تواند نقش بسزایی در تنظیم و تدوین سیاستهای بخش انرژی ایفا کند. این رابطه می تواند حسب مورد در صورت وجود یا عدم وجود شکستهای ساختاری و تغییرات رژیمی تغییر کند، لذا توجه به وجود شکست ساختاری و تغییرات رژیمی در بررسی های تجربی امری مهم و ضروری بوده و عدم توجه به آن ممکن است به نتایج غیر قابل اتکا و گمراه کننده ای منتهی گردد. در این مقاله تلاش شده است با استفاده از داده‌های سری‌زمانی سالانه اقتصاد ایران طی دوره ۱۳۸۴-۱۳۴۶ رابطه بین مصرف انرژی و رشد اقتصادی با تأکید بر شکست ساختاری مورد بررسی قرار گیرد. در این راستا، از آزمونهای ریشه واحد زیوت- اندریوز برای تعیین تغییرات ساختاری به شکل درونزا و همچنین از آزمون همجمعی‌ گریگوری‌– هانسن جهت بررسی رابطه بلندمدت بین مصرف انرژی و رشد اقتصادی با تأکید بر شکست ساختاری استفاده شده است. نتایج به دست آمده از تحقیق نشان می‌دهد که با در نظر گرفتن شکست ساختاری، رابطه بلندمدت مثبت بین مصرف انرژی و رشد اقتصادی ایران وجود دارد.

---

نوسانات اقتصادی، اعمال سیاستها و شوکهای برونزا و درونزایی که بر اقتصاد وارد می شوند، باعث تغییرات وسیعی در شاخص¬های مربوط به پس¬انداز خانوار همانند میل نهایی و متوسط به پس¬انداز و نیز سطح و ترکیب آن می¬شوند. تغییر در پس¬انداز خانوار نیز در نتیجه اعمال این سیاستها می¬تواند بر متغیرهای کلان اقتصاد تأثیر بگذارد. برای بررسی تأثیر پس¬انداز خانوار بر درآمد خانوار و تولید ناخالص داخلی، از دو مدل تعادل عمومی ایستا و پویا استفاده شده، که با روش مسایل ترکیبی مختلط برای دو سناریوی متفاوت حل شده است. در سناریوی اول، میل نهایی به پس¬انداز خانوار به میزان ۲۰ درصد افزایش و در سناریوی دوم به میزان ۲۰ درصد کاهش می¬یابد. با توجه به اینکه پایه اطلاعاتی مدلهای تعادل عمومی، ماتریس حسابداری اجتماعی می¬باشد، در این مطالعه، بر حسب نیاز مدل، اقدام به تهیه و تنظیم ماتریس حسابداری اجتماعی برای ایران بر اساس داده های سال ۱۳۸۳ شده است. در مدل ایستا، بررسی تغییرات درآمد خانوارها بیانگر این است که درآمدی که خانوارهای شهری و روستایی از عرضه نیروی¬کار و سرمایه بر اثر اعمال سناریوی اول به دست می¬آورند، به ترتیب ۵/۰ و ۳۱/۰ درصد و تولید ناخالص داخلی نیز در تمامی بخشهای اقتصادی افزایش یافته است. در مدل پویا با افزایش ۲۰ درصدی در پس-انداز خانوار، درآمد خانوار اعم از شهری و روستایی به میزان ۴۲/۶ درصد افزایش می¬یابد و با اعمال سناریوی دوم، به همین میزان کاهش می¬یابد که وجود رابطه مثبت بین پس¬انداز خانوار و درآمد خانوارهای شهری و روستایی را تایید می¬کند. میانگین تولید ناخالص داخلی با اعمال سناریوی اول نسبت به سناریوی پایه ۴۱/۶ درصد افزایش یافته است که بیشترین افزایش در میان بخشهای مختلف مربوط به بخش ساختمان و معادل ۲۷/۱۶ می¬باشد. با اعمال سناریوی دوم، نتایج قرینه نتایج، سناریوی اول به دست آمده است.

---

در کشورهای دارای وفور منابع طبیعی از جمله ذخایر نفتی، درآمد حاصل از این منابع به دلایل مختلفی از جمله عدم مدیریت صحیح این درآمدها،می­تواند با تأثیرگذاری بر شرایط اقتصادی و اجتماعی، به مانعی برای توسعه تبدیل شود. هدف این مطالعه، بررسی رابطه درآمدهای نفتی و سرمایه اجتماعی در ایران طی دوره ۸۶-۱۳۵۵ می­باشد. به منظور تخمین مدل و تجزیه و تحلیل داده­ها، روش خود توضیح با وقفه­های گسترده (ARDL) و آزمون همجمعی باند مورد استفاده قرار گرفته است. بر اساس یافته های تحقیق، درآمد نفتی به عنوان شاخصی برای وفور منابع طبیعی، دارای تأثیر منفی و معنی­دار بر سرمایه اجتماعی می­باشد. نتایج همچنین نشان می­دهند که افزایش تولید ناخالص داخلی سرانه، تأثیر مثبت بر سرمایه اجتماعی در ایران دارد.

---

مکان‌گزینی سکونتگاه‌های قلعه‌ای منطقه سیستان ایران در طول ادوار مختلف تاریخی همواره با تغییرات مسیر رودخانه هیرمند به دلیل عوامل متعدد طبیعی و انسانی ارتباط داشته است. هدف مقاله حاضر شناسایی ارتباط تغییرات شبکه هیدروگرافی منطقه سیستان ایران با سکونتگاه‌های قلعه‌ای دوره قاجار می‌باشد. روش تحقیق پژوهش، توصیفی – تحلیلی، تاریخی - تطبیقی و مبتنی بر مطالعات اسنادی، کتابخانه‌ای و بررسی‌های میدانی در سطح منطقه سیستان ایران است. تأکید و تمرکز بیشتر بر مسأله‌ی تغییرات شبکه هیدروگرافی هیرمند است. سؤال اصلی بدین‌صورت مطرح می‌گردد که تا چه حد تغییرات مسیر شبکه‌ی هیدروگرافی هیرمند در مکان‌گزینی سکونتگاه‌های قلعه‌ای دوره‌ی قاجار منطقه سیستان ایران نقش داشته‌اند؟ مدارک، اسناد، داده‌ها و اطلاعات تاریخی دوره‌ی قاجار مرتبط با موضوع گردآوری و با وضعیت کنونی و گذشته (۵۶۵ محوطه دوران اسلامی از قرون ۵ و ۶ ه.ق تا دوره‌ی قاجار) به‌طور جامع در تطبیق باهم و نقشه‌های تاریخی و کنونی در سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) با استفاده از نرم‌افزار ArcGIS بررسی و تحلیل شدند، ضمن آن بررسی‌های میدانی نیز انجام شد. نتایج نشان می‌دهد؛ بیشترین تعداد و تراکم مکان‌گزینی سکونتگاه‌های قلعه‌ای در دوره‌ی قاجار، مربوط به حوضه هیدروگرافی سیستان رود است که علت اصلی آن انشعاب مسیر حوضه‌های هیدروگرافی رود هیرمند از طریق کانال سیستان یا رود سیستان در جهت غربی است. همچنین در قرون ۶ تا ۱۲ ه.ق هر دو دلتای شمالی و جنوبی منطقه سیستان ایران دارای محوطه‌های سکونتگاهی بوده است، اما ملاحظه می‌گردد که در دوره‌ی قاجار ۱۰۰ درصد محوطه‌های سکونتگاهی در دلتای شمالی مکان‌گزینی شده‌اند.

---