---

زباله‌های الکترونیکی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین پسماندهای جامد قرن ۲۱ام شناخته شده‌اند و دو تا سه برابر سریع‌تر از سایر جریان‌های زباله‌های شهری در حال تولید شدن هستند. زباله‌های الکترونیکی به دلیل داشتن مقادیر قابل توجهی از فلزات قلیایی طبیعتی قلیایی دارند و در هنگام افزودن به محیط pH را به صورت قابل توجهی افزایش می‌دهند. بسیاری از پژوهشگران با پیش‌فرض قراردادن این موضوع‌که فعالیت این باکتری در محدوده pH بهینه آن (۵/۱ تا ۵/۲ ) منجر به استخراج بیشنیه فلزات هدف می‌شود در حین فرایند فروشویی زیستی با تصحیح روزانه pH و استفاده از مقادیر قابل توجه سولفوریک اسید در تمامی مراحل pH فرایند را حدود ۲ تنظیم می‌کنند. در این پژوهش به منظور بررسی صحت این فرضیه دو نمونه کاملا مشابه تنها با تفاوت اینکه pH یکی از نمونه‌ها روزانه تنظیم می‌شد مورد بررسی قرار گرفت. در هر دو آزمایش سایر شرایط مشابه و برابر چگالی توده نمونه زباله الکترونیکی g/l ۱۵، تلقیح ۱۰% حجمی، در دمای ºC۳۰ و دور همزن rpm۱۳۰در نظر گرفته شد. در مدت ۲۵ روز میزان بازیابی فلز مس، شمارش باکتری، pH و پتانسیل اکسایش و کاهش مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان ‌داد بیشینه بازیابی مس در نمونه‌ی بدون تنظیم pH برابر ۱۰۰% و در نمونه با تنظیم pH برابر ۹۰% است. همچنین منحنی شمارش باکتری نشان‌دهنده فعالیت مناسب باکتری در هر دو حالت است. بنابراین به منظور افزایش بازیابی، کاهش مصرف اسید و در نتیجه صرفه اقتصادی فرایند، عدم تنظیم pH در طول فرایند پیشنهاد داده می‌شود.

---

چکیده بدون شک رویه قضایی، فارغ از آنکه کشوری تابع نظام «حقوق نوشته» یا «حقوق عرفی» باشد، واجد نقش با اهمیتی در توسعه «حقوق محیط زیست» است. در میان کشورهای در حال توسعه، هند نمونه خوبی است که قوه قضاییه‌اش استفاده شایان توجهی از اصول قانون اساسی، قوانین محیط زیست و احکام مسئولیت مدنی، در حفاظت از محیط زیست به عمل آورده تا آنجا که می‌توان گفت یک حقوق جدید محیط زیست را در آن کشور بنا ساخته است. اما در مقایسه، متأسفانه سابقه قضایی ایران، حاوی تصمیمات مهمی در این باره نیست، علی رغم آنکه قوه قضاییه این کشور از ساز و کار قانونی و شرعی مناسبی در این باره، برخوردار است. دادگاههای عالی هند، قاطعانه اعلام کرده اند که حق حیات بشر، مصرح در اصل ۲۱ قانون اساسی، محدود به زنده بودن حیوانی نیست، بلکه شامل حق انسان به زندگی در وضعیتی شرافتمندانه است که استحقاق آن را دارد و از این رو، برخورداری از محیط زیست سالم در قلمرو حقوق بنیادین بشر قرار دارد. نکته مهم آنکه بیشترین دعاوی مربوط به تخریب محیط زیست از طریق "دادخواهی به نفع عموم" به دادگستری کشور هند راه پیدا کرده و از این طریق، دادگاههای عالی آن کشور قادر شده اند جریان تخریب و آلودن محیط زیست توسط مؤسسات دولتی و خصوصی را تا حد قابل توجهی کنترل کنند و آنجا که لازم است به قوه مجریه در انجام صحیح وظایف قانونی خود در حفاظت از محیط زیست اخطار دهند. در پایان مقاله حاضر، پیشنهادهایی برای حفاظت و بهبود محیط زیست و نیز تقویت نقش قوه قضاییه ایران در این باره، ارائه شده است.

---

اقتصاد ایران آسیب­پذیری زیادی در مقابل نوسانات قیمت نفت دارد. مطالعه حاضر به بررسی تأثیرات پویای شوک­های قیمت نفت بر روی متغیرهای کلان اقتصادی با تأکید بر رشد اقتصادی با استفاده رویکرد خودتوضیح برداری (VAR) پرداخته است.      به منظور آزمون فرضیه متقارن بودن اثرات شوک­های مثبت و منفی بر روی رشد اقتصادی، با استفاده از روش مورک (۱۹۸۹) شوک­های مثبت و منفی مورد شناسایی قرار گرفت.      نتایج حاصل از این تحقیق حاکی از آن است شوک مثبت و منفی قیمت نفت، اثرات نامتقارنی بر روی رشد اقتصادی بر جای می گذارد.همچنین نتایج حاصل از تجزیه واریانس (VDCs) رشد اقتصادی نشان می دهد که شوک های مثبت قیمت نفت نقش بسیار مهمتری نسبت به شوک­های منفی در توضیح نوسانات رشد اقتصادی دارند. از طرف دیگر نتایج حاصل از توابع عکس­العمل آنی حاکی از آن است که شوک­های مثبت و منفی  قیمت نفت به ترتیب اثر مثبت و منفی بروی رشد اقتصادی دارند؛ اما اندازه تأثیر شوک­های مثبت بر رشد تولید در بلندمدت به مراتب بیش از  شوک­های منفی  می­باشد. علاوه بر آن نتایج حاصل از برآورد یک مدل VAR  نشان می­دهد که یک همبستگی و ارتباط بالا و مثبتی بین تولید ناخالص داخلی و درآمدهای ارزی حاصل از صادرات نفت وجود دارد که وابستگی اقتصاد کشور به درآمدهای نفتی را مجدداً مورد تأیید قرار می­دهد.