1- کارشناس ارشد مهندسی سیستم های اقتصادی اجتماعی، مؤسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه ریزی
2- دکترای جامعه شناسی گرایش جمعیت شناسی، عضو هیأت علمی مؤسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه ریزی
چکیده: (9332 مشاهده)
ازدواج پدیده ای اجتماعی، جمعیتی و اقتصادی است که سن ازدواج، نشانگر خوبی برای بررسی این پدیده بهشمار می رود. الگوی ازدواج در کشور ما نیز مانند بسیاری از کشورهای دیگر دچار تغییرات محسوسی شده و افزایش میانگین سن ازدواج زنان در ایران از 9/19 در سال 1365 به 4/22 در سال 1375 و رسیدن به میانگین 3/23 در سال 1385 بر اساس نتایج سرشماری مرکز آمار ایران گویای این تغییر است.
این مقاله به بررسی عوامل مؤثر بر سن ازدواج زنان میپردازد و هدف از آن در درجه اول، یافتن عوامل مؤثر بر سن ازدواج زنان در چارچوبی اقتصادی است و در درجه بعدی، یافتن تأثیرات این عوامل بر اساس دادههای موجود در ایران میباشد.
برای درک تأثیرگذاری این عوامل، از روش ارزیابی زمان وقوع رخداد و روش رگرسیونی کاکس (Cox Regression) استفاده گردیدهاست که به دلیل اینکه افراد ازدواج نکرده را نیز بر اساس نرخ وقوع در نظر میگیرد، کاستیهای مربوط به روشهای رگرسیون معمولی را در بررسی عوامل مؤثر بر سن ازدواج، در بر ندارد.
در این مقاله عوامل: شهری – روستایی بودن، قومیت، سطح تحصیلات، سرانه هزینههای خانوار، دسته (سال) تولد که منبع آن، دادههای اقتصادی- اجتماعی خانوار سال 1380 و متغیرهای محیطی نسبت جنسی استانی، نرخ بیکاری استانی زنان و نرخ بیکاری استانی مردان که از دادههای سرشماری سال 1375 استخراج گردیده است، مورد بررسی میباشد. برای مطالعه تأثیر عوامل فوق بر سن ازدواج زنان، از دو مدل: یکی شامل همه زنان بالای 10 سال و دیگری شامل زنان 10 تا 30 سال موجود در نمونه سال 1380، استفاده گردیدهاست.
نتایج پژوهش تأثیر مثبت سطح تحصیلات را بر سن ازدواج زنان ثابت میکند. همچنین متغیر شهریبودن در مقایسه با روستاییبودن در مجموع تأثیر منفی بر سن ازدواج زنان نشانمیدهد. در میان قومیتهای مختلف نیز تفاوت سن ازدواج دیده میشود؛ به طوری که در مدل اول، سن ازدواج زنان گیلانی نسبت به زنان مازندرانی بالاتر بوده و سن ازدواج زنان بلوچ و زنان لر نسبت به مازندرانیها پایینتر میباشد و در مدل دوم، سن ازدواج ترکمنها، کردها و گیلکها نسبت به مازندرانیها بالاتر بوده است.
همچنین نتایج نهایی نشانمیدهد که سن ازدواج در میان خانوارهای طبقات اقتصادی بالاتر، پایینتر میباشد و نهایتاً سن ازدواج در میان دستههای سنی اخیر نسبت به گذشته، با روندی افزایشی روبهروست.
دریافت: 1389/3/24 | پذیرش: 1390/2/25 | انتشار: 1390/10/7